Τα ελληνοτουρκικά με τη ματιά ενός Αρχαιολόγου κι ενός Ιστορικού!

Του Αντώνη Παντινάκη

Στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων “βλέπουν” να μετατίθεται και να εκτονώνεται (τελικά) το σκηνικό έντασης που έχει στηθεί νότια και ανατολικά του Καστελόριζου, ο αρχαιολόγος κ. Αντώνης Βασιλάκης και ο κ. Αντώνης Σανουδάκης, επίτ. καθηγητής Ιστορίας Π.Α.Ε.Α.Κ και συγγραφέας.

Αμφότεροι, αναλύοντας στο Cretalive τις έκρυθμες και ρευστές γεωπολιτικές εξελίξεις, παραθέτουν τα σημεία – κλειδιά και τα συνδεόμενα γεγονότα απ’ το ιστορικό παρελθόν, που καθορίζουν το παρόν και προδιαγράφουν τις εξελίξεις του μέλλοντος στην κοχλάζουσα θαλάσσια περιοχή του Αιγαίου...

"Αυτή είναι η μοναδική πολιτική στόχευση του Μητσοτάκη"

“Τα τετελεσμένα” που δημιουργήθηκαν στην Κύπρο, 46 χρόνια πριν, μεταφέρονται στο Αιγαίο, υποστηρίζει ο κ. Βασιλάκης, ο οποίος χρεώνει στην ελληνική κυβέρνηση υιοθέτηση πρακτικών αντίστοιχων με εκείνων του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν: “Ο Ερντογάν ξέρει δύο πράγματα να κάνει καλά, δεν σημαίνει όμως ότι του βγαίνουν πάντα: Το ένα είναι να έχει τον έλεγχο του εσωτερικού του, με προβοκάτσιες σαν το πραξικόπημα πριν από τέσσερα χρόνια, με το οποίο κατάργησε την δημοκρατία. Δυστυχώς, κάτι παρόμοιο θα ζήσει σήμερα η Ελλάδα με τούτη την κυβέρνηση, η οποία ακολουθεί ακριβώς όλα τα βήματα του Ερντογάν: Άνοιξε όλα τα εσωτερικά μέτωπα, χωρίς να υπάρχει κανένας σοβαρός λόγος, και αγνοεί τον πραγματικό κίνδυνο που είναι από εκεί. Διότι, αποσταθεροποιώντας τους δημοκρατικούς θεσμούς όπως κάνει εδώ κι ένα χρόνο, πετυχαίνει τον περιορισμό της δημοκρατίας. Μοναδική πολιτική στόχευση του Μητσοτάκη είναι να περνάει την γραμμή του Βορίδη, ότι η Αριστερά πρέπει να τιμωρηθεί και να μην ανακάμψει ποτέ. ”.

"Το καθεστώς που έχει επιβάλλει ο Ερντογάν είναι συγκαλυμμένη δικτατορία"

Ο κ. Βασιλάκης αποκλείει το ενδεχόμενο πολεμικής σύρραξης, ενώ δεν περιμένει τίποτε απολύτως από τους... φίλους και... συμμάχους, από το εξωτερικό: “ Η Τουρκία έχει πολλά εσωτερικά μέτωπα. Το καθεστώς που έχει επιβάλλει ο Ερντογάν είναι συγκαλυμμένη δικτατορία. Θα εξάγει μονίμως το εσωτερικό του πρόβλημα έξω. Τους Τούρκους τούς ενδιαφέρει να κρατούν ανοιχτό το θέμα της αναθεώρησης της Συνθήκης της Λωζάνης. Δεν θα προσπαθήσουν να την αναθεωρήσουν με πολεμικές ενέργειες. Θα προσπαθήσουν να μας μειώσουν όσο μπορούν, να μας υποχρεώσουν να πάμε στη Χάγη, για να πάμε με μειωμένη και εξασθενημένη την εθνική μας θέση. Πολεμικά γεγονότα δεν θα έχουμε, παρά μόνο απειλές – γιατί αυτό είναι το σύστημα της Τουρκίας όταν κυβερνάει.

Δεν τους απειλεί κανείς. Οι Κούρδοι, που είναι η μεγαλύτερη εθνότητα, 25 εκατομμύρια – το 1/3 του πληθυσμού τους – είναι μοιρασμένοι. Οι μαχητές Κούρδοι, με τον Οτσαλάν, είναι τιμωρημένοι στη φυλακή, γιατί είναι και κομμουνιστές και δεν τους στηρίζει κανείς. Οι Αρμένιοι έχουν σχεδόν εξολοθρευτεί. Η σοβαρή μειονότητα που τους απειλούσε ήταν οι Κούρδοι.

Κι έχουμε το κλείσιμο του ματιού από την Αμερική, την Γερμανία και την Βρετανία και την Ρωσία – που έχει γίνει μπροστάρης. Η φιλία τους είναι παλιά, από την εποχή των Μπολσεβίκων που συμμάχησαν με τον Κεμάλ, ενώ είχαμε στην Ελλάδα κομμουνιστικό κίνημα. Από τους Ρώσους δεν περιμέναμε τίποτα ποτέ. Η μόνη μεγάλη δύναμη που κρατάει λίγο και δείχνουν μία μικρή συμπαράσταση, είναι μόνο οι Γάλλοι. Η Τουρκία μπήκε στη Συρία και βγήκε νικήτρια, με τις ευλογίες της Ρωσίας, χωρίς να τη σταματήσει καμία μεγάλη δύναμη.

Εμείς, δεν φροντίσαμε να έχουμε συμμάχους. Η Ευρώπη σφυρίζει κλέφτικα. Στην χειρότερη περίπτωση, θα έχουμε τετελεσμένα στην αιγιαλίτιδα ζώνη, στα χωρικά ύδατα και στην υφαλοκρηπίδα.

Από τα Ίμια έπρεπε να πάμε στη Χάγη. Οι Τούρκοι πριν δύο χρόνια είδαν μία γραμμή κι έκαναν πίσω. ”.

Η επέκταση της ΑΟΖ, η Χάγη και τα Ίμια που θα "αποδειχθούν καλύτερη περίπτωση"

Στο τελευταία του άρθρο που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Πατρίς”, ο κ. Σανουδάκης έκλεινε ως εξής: “Ο πολιτικός καθοδηγητής μου, στη νεολαία, μου έλεγε ότι “η πράξη φέρνει τη γνώση”. Αρκεί, βέβαια, να μην είναι πολύ αργά για τον Δυτικό κόσμο και πρωταρχικά για μας”.

Η συζήτησή μας ... συνεχίστηκε από αυτή την καταληκτική διατύπωση/διαπίστωσή του...

Η πράξη φέρνει γνώση, αρκεί να μην είναι αργά. Είναι αργά πλέον τα πράγματα για την Ελλάδα;

Νομίζω ότι είναι αρκετά αργά. Η Τουρκία ενεργεί ως πειρατής ο οποίος δεν έχει να χάσει τίποτα. Οι συνθήκες δεν ευνοούν τη χώρα μας, κυρίως επειδή δεν επεκτείνει την ΑΟΖ, για να ενωθεί με την κυπριακή ΑΟΖ. Ποια είναι η τελευταία δήλωση των Ηνωμένων Πολιτειών; Ναι μεν προσπαθεί να κατευνάσει τους Τούρκους, αλλά αφήνει την αιχμή να μην δημιουργηθεί πρόβλημα σε “αμφισβητούμενη” περιοχή. Ήδη εμείς γκριζάρουμε την περιοχή, με την μη επέκταση της ΑΟΖ.

Η λύση ήταν απλή: Να αποφάσιζε η Ελλάδα να αυξήσει την ΑΟΖ της, να ενωνόταν με την κυπριακή. Με αυτόν τον τρόπο θα αχρηστευόταν και το τουρκολιβυκό σύμφωνο, εμείς θα καθιερώναμε στον ΟΗΕ την ανάπτυξη της ΑΟΖ μας με την Κύπρο, κι ας έτρεχε η Τουρκία σε οποιαδήποτε δικαστήρια. Εάν επιχειρούσε να δράσει η Τουρκία, θα το έκανε σε ελληνικά ύδατα. Τώρα όμως, εάν επιχειρήσει να δράσει, αύριο – μεθαύριο, πού θα το κάνει; Σε ουδέτερη περιοχή. Στο τρίγωνο του Καστελορίζου, της Κύπρου και της Κρήτης.

Θα κάνει πίσω ο Ερντογάν;

Θα είναι ανόητος ο Ερντογάν να μην επιχειρήσει με γκριζαρισμένες ζώνες. Διότι, έτσι θα επέμβουν οι δυτικοί, θα επέμβουν οι Αμερικανοί, που μιλούν για διαπραγμάτευση, όπως και η Μέρκελ.

Είναι απορίας άξιο, γιατί η Ελλάδα δεν αυξάνει την ΑΟΖ της για να ενωθεί με εκείνη της Κύπρου. Που έτσι θα ήταν επιτιθέμενη η Τουρκία, ενώ τώρα, θα παρέμβουν οι μεγάλοι για το κομμάτι εκείνο που έχει χαρακτηριστεί γκρίζο.

Είμαστε κοντά σε πολεμική σύρραξη;

Η εκτίμησή μου είναι ότι οι “μεγάλοι” δεν θα αφήσουν να γίνει πολεμική σύρραξη. Η εκτίμησή μου είναι ότι θα παρέμβουν.

Πιθανόν να δούμε τους δύο στόλους να παρατάσσονται και να δούμε τους μεγάλους να παρεμβαίνουν, ζητώντας και από εμάς και από τους Τούρκους να καθίσουμε να κουβεντιάσουμε.

Χάγη δηλαδή;

Μπορεί και Χάγη, το πιθανότερο είναι.

Βλέπετε πιθανή επανάληψη ενός σκηνικού των Ιμίων;

Τα Ίμια θα αποδειχθούν καλύτερη περίπτωση. Διότι, στα Ίμια δεν δόθηκε κομμάτι στους Τούρκους. Ενώ τώρα, υπάρχει ο κίνδυνος να δοθεί το κομμάτι αυτό στην Τουρκία και να επιχειρήσει τις γεωτρήσεις της. Υπάρχει ένα στρατηγικό λάθος από το παρελθόν, γιατί δεν αναπτύξαμε την ΑΟΖ μας. Μπορούσαμε να το έχουμε κάνει εδώ και 30 χρόνια. Έτσι όπως είναι τα πράγματα, η Ελλάδα είναι στριμωγμένη. Δηλαδή, εάν επιχειρήσει σε γκρίζα ζώνη – που δεν ανήκει σε κανέναν – να κάνει γεώτρηση, τότε σε ένα διάλογο θα είναι υποχρεωμένη να συρθεί σε τραπέζι διαπραγμάτευσης, και να είναι και σε μειονεκτική θέση!

Έχουμε επιλογές;

Η Ελλάδα το μόνο που έχει να κάνει για να αποφύγει τον πόλεμο, είναι να επεκτείνει την ΑΟΖ της, ούτως ώστε εάν επιχειρήσει κάτι η Τουρκία, να έχουμε το πάτημα να πούμε ότι οι γείτονες κάνουν εισβολή στον δικό μας χώρο. Θα τους καταγγέλλαμε ως εισβολείς. Τώρα όμως δεν κάνει εισβολή, γιατί η περιοχή έχει χαρακτηριστεί αμφισβητούμενη.

Τα γεγονότα συνδέονται με την Αγία Σοφία;

Ο Ερντογάν θέλει να φανεί ως δεύτερος Μωάμεθ. Κι αυτό είναι μία ήττα για τους κεμαλιστές. Στα μάτια των Τούρκων θα έχει μία μεγαλειώδη εικόνα – έτσι κι αλλιώς. Ο,τι είναι να γίνει, θα γίνει μετά την προσευχή στην Αγία Σοφία. Πιστεύω ότι θα πρωτογίνει το Show, την Παρασκευή, και μετά θα ακολουθήσουν οι όποιες ενέργειες.

"Μελετημένες οι κινήσεις του Ερντογάν" - Γιατί "μας διακατέχει φοβικό σύνδρομο"

Πώς κινείται ο Σουλτάνος;

Οι κινήσεις του Ερντογάν είναι μελετημένες. Είναι μελετημένο στρατηγικά το κομμάτι, αυτό το τρίγωνο Καστελορίζου – Κρήτης – Κύπρου. Η Τουρκία μπορεί να έχει μεγαλοϊδεατισμό, αλλά η όρεξή της θα ανοίξει εάν κατορθώσει να κερδίσει κομμάτι που ουσιαστικά με την ΑΟΖ θα ήταν ελληνικό. Η Τουρκία έχει υπομονή και στρατηγική. Εμείς δεν έχουμε στρατηγική, αλλά έναν διαρκή εμφύλιο, από το ‘46-’49. Δεν γίνεται να ακολουθούμε τα γεγονότα που δημιουργεί η Τουρκία. Εάν μας προφτάσουν τα γεγονότα της Αιγύπτου και της Λιβύης, τότε θα είναι ευχής έργον για εμάς. Για να στραφεί εκεί ο Ερντογάν.

Ο Σουλτάνος ευνοείται από την κίνηση των Αμερικανών να απαγκιστρωθούν από την Μεσόγειο και την εγγύς Ανατολή. Εάν ανακατευτούν, θα το κάνουν ως μεσάζοντες για να γίνει το μοίρασμα. Οι Ευρωπαίοι ευνοούνται γιατί δεν θα έχουν φασαρίες, με μία λύση σε μία αμφισβητούμενη περιοχή.

Κι εμείς τι κάνουμε; Δίνεται η αίσθηση ότι διαχρονικά δεν αντιδρούμε σωστά...

Μας διακατέχει φοβικό σύνδρομο από τα γεγονότα του 74’, ακόμα και του 55’. Μας ακολουθεί η ήττα της Μικράς Ασίας. Τα άλματα στα νησιά μας είναι πάρα πολύ εύκολα για τους Τούρκους. Φοβάμαι μην ειπωθεί ξανά, αυτό που είπε το 1974 ο Καραμανλής, ότι η Κύπρος είναι πολύ μακριά.

Για την Ελλάδα το κόστος της απώλειας γεωγραφικού εδάφους θα είναι πολύ μεγάλο. Και δεν θα θέλει να το χρεωθεί καμία κυβέρνηση.

Τη στάση της Ρωσίας πώς την κρίνετε; Κάποιοι περιμένουν, ακόμα, την βοήθεια του “ξανθού γένους”...

Έχουμε μία αφέλεια, ήδη από τα χρόνια της σκλαβιάς, για το ξανθό γένος. Η Ρωσία ποτέ δεν ευνόησε την Ελλάδα. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά στα γεγονότα του 22’ ήταν και με τον Κεμάλ. Τα συμφέροντα της Ρωσίας είναι με την Τουρκία. Ο Πούτιν, στηρίζοντας την Τουρκία, δημιουργεί ρήγμα στο ΝΑΤΟ. Βοηθάει την Τουρκία να παίζει ένα παιχνίδι αυτονόμησης και αυτενέργειας σε σύγκριση με το ΝΑΤΟ. Επίσης, στη μέση είναι τα πετρέλαια της Λιβύης. Είδατε, εξάλλου, ποια είναι η θέση τους για την Αγία Σοφία...

Ο εκπρόσωπος του Ρώσου προέδρου Ντμίτρι Πεσκόφ είπε ότι οι Ρώσοι τουρίστες δεν θα πληρώνουν εισιτήριο...

Αυτή είναι η πιο χυδαία έκφραση! Ασκείς μία πολιτική για ένα εισιτήριο. Σαν να λέμε για ένα ... τσιγάρο!