Σε κίνδυνο το μινωικό νεκροταφείο του Πετρά στη Σητεία

Ολοι συμφωνούν ότι η συστηματική ανασκαφή του ασύλητου μινωικού νεκροταφείου του ανακτορικού οικισμού του Πετρά Σητείας (2800 – 1750 π.Χ.) είναι εξαιρετικά σημαντική. Πρόκειται για το μεγαλύτερο για την εποχή του στο νησί νεκροταφείο, όπως τονίζει η ανασκαφέας δρ Μεταξία Τσιποπούλου, το οποίο ανήκε αποκλειστικά σε ελίτ οικογένειες του ανακτορικού οικισμού και περιλαμβάνει πολλά ταφικά κτίρια. Τάφους – οικίες έως και 150 τ.μ. που έκρυβαν χρυσά και λίθινα αντικείμενα,  ασήμι, ελεφαντόδοτο, σφραγιδόλιθους, ημιπολύτιμους λίθους, κ.ά.  

Οπως λέει στην "Καθημερινή" η διευθύντρια της ανασκαφής και επίτιμη διευθύντρια του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, αποτελεί τμήμα του μνημειακού συνόλου του Πετρά, το οποίο ανασκάπτει από το 1985 και περιλαμβάνει μινωικό ανάκτορο, τρεις οικισμούς και δύο νεκροταφεία. Η συγκεκριμένη ανασκαφή που βρίσκεται στον δεύτερο λόφο του Πετρά, ξεκίνησε το 2004 μαζί με διεπιστημονική ομάδα, επιχορηγείται από το εξωτερικό και έκανε έως τώρα πολλές δημοσιεύσεις και μονογραφίες. Ομως, έχει πολλά προβλήματα όλα αυτά τα χρόνια και η κ. Τσιποπούλου δυσκολεύεται να ολοκληρώσει το πενταετές πρόγραμμα 2017-2021.

Το κυριότερο είναι ότι σε αυτά τα 16 χρόνια δεν εξασφαλίστηκε μία μόνιμη, νόμιμη πρόσβαση για να προσεγγίζει η ανασκαφική ομάδα το απρόσιτο και δύσβατο σημείο της έρευνας. Η μόνη πρόσβαση στον χώρο της ανασκαφής είναι ένας δρόμος εντός της παρακείμενης ιδιοκτησίας του κ. Ιωσήφ Πλακιωτάκη. Η ανασκαφέας ισχυρίζεται ότι είναι αγροτικός και ότι από παλιά έστελνε στην αρμόδια εφορεία έγγραφα ότι πρέπει να απαλλοτριωθεί η έκταση. Η αντίθετη πλευρά υποστηρίζει ότι ο δρόμος είναι ιδιωτικός, κάτι που φαίνεται να συμμερίζονται οι υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ.

«Μέχρι το 2011 που έφυγα από την Υπηρεσία δεν είχε κινηθεί η διαδικασία απαλλοτρίωσης, παρά το 2012, αλλά κανείς δεν με κάλεσε να με ενημερώσει. Δεν έγινε μέριμνα για μία πρόσβαση στον χώρο». Στο μεταξύ, το ζήτημα έγινε εντονότερο όταν ξεκίνησε το νέο πενταετές πρόγραμμα. Φέτος, αναγκάστηκε, όπως λέει, να προσφύγει στην Επιτροπή Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία με απόφασή της (166/2020 της 12ης Αυγούστου), της ενέκρινε την πραγματοποίηση εργασιών σωστικής φύσεως στα πλέον επίφοβα σημεία της ανασκαφής του νεκροταφείου στον Πετρά, καθώς και στερεωτικών εργασιών, με ορισμένες απαραίτητες απομακρύνσεις μπάζων, διάρκειας έξι εβδομάδων για το τρέχον έτος.

Σύμφωνα με την κ. Τσιποπούλου, το Συμβούλιο της Επικρατείας δεν έχει αρμοδιότητα να εξασφαλίσει την πρόσβαση προς το μνημείο, «αλλά αναγνώρισε ότι το θέμα αυτό αποτελεί αρμοδιότητα των υπηρεσιών του υπουργείου Πολιτισμού». Σημειώνει ακόμη ότι «την Παρασκευή 28/8, η Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ΥΠΠΟΑ αφενός εξέδωσε την άδεια της ανασκαφής, σύμφωνα με την απόφαση του ΣτΕ, και παράλληλα έστειλε δύο επιστολές προς την αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου με την εντολή να τις διαβιβάσει αφενός προς τον κ. Πλακιωτάκη και αφετέρου προς τους αδελφούς Γ. και Α. Ζερβάκη, ιδιοκτήτες δεύτερης όμορης προς τον ανασκαπτόμενο χώρο ιδιοκτησίας  (…)».

Η ανασκαφέας υποστηρίζει ότι «το μνημείο κινδυνεύει αν δεν ολοκληρωθούν οι ανασκαφικές εργασίες (οστά 4.000-5.000 ετών και εξαιρετικά πολύτιμα κτερίσματα), καθώς και οι στερεώσεις της ευπαθούς αρχιτεκτονικής». Πρότεινε στο ΥΠΠΟΑ «να προωθηθεί το θέμα της στέρησης χρήσεως του δρόμου που οδηγεί αποκλειστικά στον ανασκαπτόμενο χώρο».

Η «Κ» επικοινώνησε με την προϊσταμένη της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, κ. Πολυξένη Αδάμ-Βελένη, η οποία δήλωσε: «Το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού έκανε τα πάντα για την προστασία και διεκπεραίωση της ανασκαφής στον Πετρά Σητείας. Υπάρχει η απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας για τη διεξαγωγή της ανασκαφής, την οποία ειδοποιήθηκαν να εφαρμόσουν μετά από επιστολή μου, οι ιδιοκτήτες των όμορων ιδιοκτησιών».