Πειραματόζωα: Απαραίτητα για την επιστήμη, μονόδρομος η ευζωία τους!

Της Κατερίνας Μυλωνά

Ζώα εργαστηρίου, κοινώς πειραματόζωα… Όλοι γνωρίζουμε πόσο απαραίτητα είναι για την πρόοδο της επιστήμης. Πόσοι, όμως, ξέρουμε τους κανόνες που οφείλει να ακολουθεί κανείς για να πραγματοποιεί πειράματα σε ζωντανούς οργανισμούς;

Το Πανεπιστήμιο Κρήτης εδώ και 10 χρόνια εκπαιδεύει επιστήμονες στη φροντίδα και τη χρήση ζώων εργαστηρίου.

Πρόκειται για θερινό σχολείο, το οποίο έχουν παρακολουθήσει μέχρι σήμερα 200 ερευνητές από όλη την Ευρώπη.

Την ερχόμενη Παρασκευή 31 Μάϊου, το Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του Ιδρύματος Έρευνας και Τεχνολογίας διοργανώνει τιμητική εκδήλωση για τη συμπλήρωση 10 χρόνων αυτής της δράσης.

Θα πραγματοποιηθεί στις 6.30 το απόγευμα στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Ηρακλείου, στην αίθουσα Πειραματικού Θεάτρου.

Μ. Παυλίδης: Οι 3 αρχές

Ο αντιπρύτανης Έρευνας και Ανάπτυξης του Π.Κ., καθηγητής Μιχάλης Παυλίδης και συντονιστής του προγράμματος, εξηγεί στο Cretalive τι διαδικασία ακολουθείται για τα πειράματα που περιλαμβάνουν ζώα εργαστηρίου.

Τονίζει πως για κάθε πείραμα που χρησιμοποιούνται ζωικοί οργανισμοί απαιτείται η έγκριση του ερευνητικού πρωτοκόλλου από την αρμόδια Κτηνιατρική υπηρεσία. Στο πρωτόκολλο υποχρεωτικά αναφέρεται η εφαρμογή τριών βασικών αρχών (3Rs): της αντικατάστασης (Replacement) των ζώων με άλλες εναλλακτικές μεθόδους, της μείωσης (Reduction) του αριθμού των χρησιμοποιούμενων ζώων, και της εξασφάλισης του μικρότερου δυνατού βαθμού stress και πόνου (Refinement) στα ζώα του πειραματισμού. «Αυτές οι αρχές αποτελεί αποτελούν πλέον βασική επιδίωξη των επιστημόνων στην κατεύθυνση της εξασφάλισης στο μέγιστο δυνατό βαθμό της ευζωίας των χρησιμοποιούμενων ζώων», σημειώνει.

Ο καθηγητής αναφέρει πως οι επιστήμονες προσπαθούν να αναπτύξουν και εφαρμόσουν εναλλακτικές τεχνικές και μεθόδους, έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο αριθμός των χρησιμοποιούμενων ζώων για ερευνητικούς σκοπούς. Τέτοιες μέθοδοι είναι η προσομοίωση σε υπολογιστή με τη χρήση μεθόδων τεχνητής νοημοσύνης (in silico), πειραματισμούς που πραγματοποιούνται πάνω σε ζωντανούς ιστούς, ή σε τεχνητό περιβάλλον έξω από τον οργανισμό (ex vivo), καλλιέργειες κυττάρων στον σωλήνα και τα λεγόμενα οργανοειδή (αυτοσυναρμολογούμενες τρισδιάστατες δομές που παράγονται από πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα είτε από καρκινικά κύτταρα). «Στις περισσότερες, όμως, περιπτώσεις τα αποτελέσματα αυτών των μεθόδων χρειάζεται να επαληθευτούν με χρήση πειραματόζωων ή σε κλινικές δοκιμές στον άνθρωπο», τονίζει.

Σημειώνεται πως στην Κρήτη, η εκπαίδευση των επιστημόνων γίνεται για τα ποντίκια, τους αρουραίους και το ψάρι - ζέβρα.

Το Πανεπιστήμιο Κρήτης ήταν το πρώτο στη χώρα μας που ξεκίνησε το θερινό σχολείο με αυτό τον προσανατολισμό προκειμένου οι αρμόδιοι ερευνητές να μαθαίνουν να χειρίζονται ζωικούς οργανισμούς με τρόπο που επιβάλλουν τόσο οι επιστημονικές αρχές όσο και η νομοθεσία, εθνική και ευρωπαϊκή.

Το θερινό σχολείο έχει πιστοποιηθεί από ανεξάρτητο ευρωπαϊκό οργανισμό (FELASA: Federation of European Laboratory Animal Science Association (https://felasa.eu/ ) -Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδίας Εταιρειών Επιστήμης Ζώων Εργαστηρίου)

Στην Ελλάδα μέλος της FELASA είναι η Ελληνική Εταιρεία Βιοϊατρικής Έρευνας & Ζώων Εργαστηρίου (https://hsblas.gr/ ).

Βραβεύσεις και ηθικά διλήμματα!

Στο πλαίσιο της εκδήλωσης θα γίνει τελετή τιμητικής βράβευσης συνεργατών  του εκπαιδευτικού προγράμματος για την προσφορά τους στην έρευνα, την εκπαίδευση και τη βελτίωση του ρυθμιστικού πλαισίου για τα ζώα εργαστηρίου.

Θα βραβευτούν οι Ισμήνη Δοντά, DVM, PhD, Ομότιμη Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Νίκος Κωστομητσόπουλος, DVM, PhD, Ειδικός Λειτουργικός Επιστήμονας Α’ Βαθμίδας, Μονάδα Ζωικών Προτύπων, Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών Ακαδημίας,  Κατερίνα Μαρίνου, DVM, MVM, PhD, Προϊσταμένη Τμήματος Προστασίας Παραγωγικών Ζώων και Ζώων Εργαστηρίων, Διεύθυνση Προστασίας των Ζώων, Φαρμάκων και Κτηνιατρικών Εφαρμογών, Γενική Διεύθυνση Κτηνιατρικής, Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Ακόμα, θα γίνουν ομιλίες για τα ηθικά διλλήματα που προκύπτουν από τη χρήση ζώων εργαστηρίου και θα συζητηθεί το κατά πόσο είναι εφικτό η επιστήμη να ζήσει και… χωρίς πειραματόζωα.

Το θέμα «Συμβιωτική αμοιβαιότητα και περιβαλλοντική δικαιοσύνη. Προς μια διευρυμένη ηθική για τα ζώα» θα αναπτύξει η Σταυρούλα Τσινόρεμα, Καθηγήτρια Σύγχρονης, Νεότερης Φιλοσοφίας και Βιοηθικής,  Διευθύντρια Σπουδών του Δι-ιδρυματικού Π.Μ.Σ. «Βιοηθική», και Διευθύντρια του Εργαστηρίου Βιοηθικής του Πανεπιστημίου Κρήτης.

«Η χρήση ζώων εργαστηρίου ως malum in se, αλλά αναγκαίο» είναι το θέμα της ομιλίας που θα πραγματοποιήσει ο Βαγγέλης Πρωτοποπαδάκης, Καθηγητής Εφαρμοσμένης Ηθικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Φιλοσοφίας του Ε.Κ.Π.Α.

Τέλος, ο Γιώργος Γαρίνης, Καθηγητής Γενετικής - Γονιδιωματικής Σπονδυλωτών, Πανεπιστήμιο Κρήτης και συνεργαζόμενος μέλος ΔΕΠ με το Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας, Ι.Τ.Ε., θα μιλήσει για τη «σημασία των ζωικών μοντέλων στην σύγχρονη έρευνα».

Δείτε επίσης:

10 Χρόνια Εκπαίδευσης στη Φροντίδα και Χρήση Ζώων Εργαστηρίου - Εκδήλωση στο Ηράκλειο

Το Πανεπιστήμιο Κρήτης φροντίζει να ζουν καλά τα ψάρια και τα χταπόδια!

 

Διαβάστε περισσότερες ειδήσεις από την Κρήτη και το Ηράκλειο