Οι παραβάσεις ενός δήμου και μια περιβαλλοντική βόμβα!

Του ΚΩΣΤΗ Ε. ΜΑΥΡΙΚΑΚΗ

Ασφαλώς και είναι νωπές ακόμη στη μνήμη μας οι προ ετών ετήσιες εκθέσεις του Συνηγόρου του Πολίτη στις οποίες, τα σκήπτρα στη διαφθορά της δημόσιας διοίκησης κρατούσαν οι Δήμοι, οι πολεοδομίες και οι ΔΟΫ της χώρας. Και μπορεί κάποιοι να νομίζουν πως αυτή η διαπίστωση εξέλειπε με την ψηφιοποίηση του κράτους και την επίτευξη σε σημαντικό βαθμό της διαφάνειας, ωστόσο παράμετροι πτυχών του προτέρου αμαρτωλού βίου των Δήμων, έχουν μετουσιωθεί σε συστηματικές παραβάσεις από τους τελευταίους, της αυστηρής νομοθεσίας και των κοινοτικών οδηγιών για το περιβάλλον. Επιπρόσθετα, όλοι θυμόμαστε την ιστορία της παράνομης χωματερής στον Κουρουπητό Χανίων. Το θλιβερό εκείνο περιβαλλοντικό άγος που διαπόμπευσε πανευρωπαϊκά την Ελλάδα και της κόστισε αρκετά εκατομμύρια ευρώ πρόστιμα στα ταμεία της Ε.Ε., αφού αγνοώντας αποφάσεις ευρωπαϊκών δικαστηρίων, η χωματερή συνέχιζε να λειτουργεί παράνομα.

Και ενώ πια, τόσο σε όλο τον κόσμο, όσο και στη χώρα μας εντείνονται οι προσπάθειες απέναντι στην αμείλικτη επερχόμενη κλιματική κρίση και τις εφιαλτικές της περιβαλλοντικές συνέπειες, εξακολουθούν να υπάρχουν ακόμη δεικτικές παραφωνίες στην τοπική αυτοδιοίκηση απέναντι σ’ αυτή τη μελλοντική προοπτική. Στο δικαίωμα για ένα υγιές φυσικό περιβάλλον που αποτελεί το δεσπόζον ανθρώπινο δικαίωμα γιατί είναι άμεσα συνυφασμένο με το αντίστοιχο δικαίωμα στη ζωή, οι παραβιάσεις του Συντάγματος και των Νόμων απ ́ αυτούς που είναι εντεταλμένοι να προστατεύουν το περιβάλλον –στη φυσική, οικιστική και πολιτιστική του διάσταση– αποτελούν κλυδωνισμό του Κράτους Δικαίου στην ευρεία του έννοια, με συνέπεια την αμφισβήτηση της εμπιστοσύνης των πολιτών προς τους θεσμούς.

Μπροστά σε αυτές τις εξακολουθητικές παραβατικές συμπεριφορές το περιβαλλοντικό Δίκαιο δεν είναι μόνο υποχρέωση, αλλά πρωτίστως ασπίδα προστασίας για το δικαίωμα όλων, συμπεριλαμβανομένων και των επόμενων γενεών, για μια ποιοτική ζωή σε αρμονία με τη φύση. Για την επίτευξη αυτών των αυτονόητων αρχών, το κεντρικό κράτος σε υλοποίηση κελευσμάτων των Κοινοτικών Οδηγιών έχει, ορθά, θεσπίσει τις τακτικές ή έκτακτες περιβαλλοντικές επιθεωρήσεις για τον έλεγχο τήρησης των Αποφάσεων Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) ή των Πρότυπων Περιβαλλοντικών Δεσμεύσεων και της εν γένει περιβαλλοντικής νομοθεσίας.

«Περιβαλλοντικός παραβάτης» ο Δήμος Αγίου Νικολάου και με κρατική βούλα, καθώς με απόφασή της η Γενική Δ/νση του Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών του ΥΠΕΝ, επέβαλε πρόστιμο 73.450 ευρώ για σωρεία παραβιάσεων της Ελληνικής και Κοινοτικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας στο ΧΥΤΑ του Δήμου.

Η περιβαλλοντική επιθεώρηση περιλαμβάνει επιτόπιες επισκέψεις, έλεγχο της επίτευξης των προτύπων περιβαλλοντικής ποιότητας, εξέταση εκθέσεων, αξιολόγηση των δραστηριοτήτων και των εργασιών που εκτελούνται στην ελεγχόμενη εγκατάσταση, έλεγχο των χώρων και του σχετικού εξοπλισμού και της καταλληλότητας της εφαρμοζόμενης περιβαλλοντικής διαχείρισης καθώς των σχετικών αρχείων που τηρούν οι διοικήσεις των ελεγχόμενων εγκαταστάσεων. Οι έλεγχοι διεξάγονται τόσο κατά την κατασκευή όσο και κατά τη λειτουργία έργων, χώρων υγειονομικής ταφής απορριμμάτων (ΧΥΤΑ), τουριστικών εγκαταστάσεων, βιομηχανιών, εξορυκτικών έργων, κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων, υδατοκαλλιεργειών και άλλων δραστηριοτήτων. Παράλληλα, οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος έχουν αρμοδιότητα σε θέματα προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος από καταπατήσεις δημόσιων εκτάσεων, ανέγερσης και συντήρησης αυθαίρετων κατασκευών οπουδήποτε και ιδιαίτερα σε προστατευόμενες περιβαλλοντικά περιοχές, επεμβάσεις σε ρέματα, αιγιαλό και παραλία. Στις περιπτώσεις που διαπιστώνονται παραβάσεις, εισηγούνται την επιβολή σχετικών κυρώσεων, ενώ σε περιπτώσεις παραβάσεων που προκάλεσαν ή δύνανται να προκαλέσουν περιβαλλοντική ζημία ή ενέχουν κίνδυνο ευρείας οικολογικής διατάραξης, εισηγούνται σχέδιο συμμόρφωσης, το οποίο θα πρέπει να υλοποιήσει ο φορέας του ελεγχόμενου έργου ή δραστηριότητας. Η συγκρότηση και λειτουργία του Τμήματος Επιθεώρησης Περιβάλλοντος διέπεται από τις αρχές και τη φιλοσοφία λειτουργίας των αντίστοιχων ευρωπαϊκών αρχών επιθεώρησης, ακολουθώντας σχετικές συστάσεις και πάντα στοχεύοντας στην αρχή της πρόληψης που οφείλει να υπερασπίζεται το κεντρικό κράτος.

Ο ΧΥΤΑ του Δήμου Αγίου Νικολάου στη θέση «Κερατίδια» με τις συστηματικές παραλείψεις, και τη σωρεία περιβαλλοντικών παραβάσεων με την βούλα του κράτους, αποτελεί μιαν εξελισσόμενη περιβαλλοντική βόμβα ενώ κινδυνεύει να γίνει ένας νέος «Κουρουπητός» που προσβάλει την Κρήτη και τη χώρα. Οι ευθύνες έχουν ονοματεπώνυμο.

 Στα πλαίσια της αποστολής αυτής της Διοίκησης, τον περασμένο Δεκέμβριο 2020, διενεργήθηκε αυτοψία από σχετικό Σώμα Επιθεωρητών-Ελεγκτών Περιβάλλοντος Νοτίου Ελλάδος του ΥΠΕΝ για τον έλεγχο εφαρμογής των δεσμευτικών όρων σύμφωνα με την ΑΕΠΟ λειτουργίας του ΧΥΤΑ Αγίου Νικολάου και τον Ιανουάριο του 2021 συντάχτηκε έκθεση μερικού ελέγχου καλώντας το Δήμο να προσκομίσει εξηγήσεις με σχετικό απολογητικό έγγραφο για τη μη τήρηση σωρείας δεσμεύσεων που προβλέπονταν στην ΑΕΠΟ. Το απολογητικό υπόμνημα του Δήμου που δεν έπεισε τους Επιθεωρητές-Ελεγκτές Περιβάλλοντος, έκανε το ΥΠΕΝ να προχωρήσει τον Απρίλιο του 2021 σε πράξη βεβαίωσης παράβασης η οποία εξελίχτηκε με την υπογραφή από τη Γενική Δ/νση του Σώματος Επιθεωρητών-Ελεγκτών στις 18.11.2021 σε απόφαση επιβολής του βαρέος διοικητικού προστίμου των 73.450 ευρώ, το οποίο εγγράφεται στις βεβαιωμένες οφειλές στο ΑΦΜ του Δήμου! Η απόφαση κόλαφος που περιγράφει συνολικά όχι μία ή δύο, αλλά δεκατέσσερις παραβάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, κοινοποιείται μεταξύ άλλων στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας και στην Αντιεισαγγελία Περιβάλλοντος του Αρείου Πάγου, ενώ η μη συμμόρφωση της δημοτικής αρχής με τις υποχρεώσεις της νομοθεσίας εγκυμονεί άμεσο κίνδυνο για σφράγιση του ΧΥΤΑ! 

Οι παραβάσεις που βεβαιώνονται είναι 14 τον αριθμό, οι εξής:

Παράβαση 1: Μη λειτουργία του ζυγιστηρίου. 

Παράβαση 2: Μη έκπλυση των τροχών.

Παράβαση 3: Μη λειτουργία μετεωρολογικού σταθμού και μη διενέργεια μετρήσεων μετεωρολογικών στοιχείων.

Παράβαση 4: Μη ύπαρξη περιμετρικής δενδροφύτευσης. 

Παράβαση 5: Μη ύπαρξη σχεδίου αντιμετώπισης εκτάκτων περιστατικών. 

Παράβαση 6: Μη επαρκής πραγματοποίηση προκαταρκτικής διαλογής των εισερχομένων αποβλήτων πριν την διάθεσή τους στα κύτταρα ταφής. 

Παράβαση 7: Μη επαρκής έλεγχος των καθιζήσεων καθώς και καθίζηση στο ανατολικό πρανές της κυψέλης 4.

Παράβαση 8: Μη ύπαρξη φυτοκάλυψης στην αποκαταστημένη κυψέλη 2 και ύπαρξη

στερεών αποβλήτων στη μη ενεργή λόγω πλήρωσης κυψέλη 3. 

Παράβαση 9: Μη ύπαρξη κινητών παραπετασμάτων στο χώρο απόθεσης των απορριμμάτων, για την παρεμπόδιση της διασποράς τους από τον άνεμο, καθώς και

διασπορά απορριμμάτων.

Παράβαση 10: Μη ύπαρξη κανονισμού λειτουργίας-προγράμματος ασφάλειας & οργάνωσης στο χώρο.

Παράβαση 11: Κατά μέρη απόφραξη των τάφρων ομβρίων και υποδοχή στραγγισμάτων σε αυτές, καθώς και μη ύπαρξη δενδροφύτευσης πέραν των τάφρων ομβρίων για την αποφυγή κατακρημνίσεων και παράσυρσης φερτού υλικού στις τάφρους και στο σώμα του ΧΥΤΑ.

Παράβαση 12: Ύπαρξη διαρροών στραγγισμάτων και κακή διαχείριση αυτών, καθώς και μη λειτουργία του συστήματος επεξεργασίας των στραγγισμάτων. 

Παράβαση 13: Μη ορθή διαχείριση του βιοαερίου, μη λειτουργία της μονάδας βιοαερίου,

μη παρακολούθηση της διαφυγής βιοαερίου, καθώς και μη λήψη μέτρων που αφορούν

στην ασφάλειά του. 

Παράβαση 14: Μη ύπαρξη των προβλεπόμενων στην απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων τριών (3) γεωτρήσεων, μία (1) στα ανάντη και δύο (2) στα κατάντη του ΧΥΤΑ, καθώς και έλεγχος της ποιότητας των υπόγειων υδάτων από μη προβλεπόμενα σημεία δειγματοληψίας.

Η δημοτική αρχή  Αγίου Νικολάου έχει μια σχετική προϊστορία και ανοιχτούς λογαριασμούς με την περιβαλλοντική ευαισθησία: Πριν από 4 χρόνια, το Νοέμβριο του 2017, με την απόφαση 543/2017 του Δημοτικού Συμβουλίου, ο Δήμαρχος παραπλανώντας συνειδητά και εν γνώσει του το Δημοτικό Συμβούλιο, προκάλεσε ομόφωνη απόφαση του σώματος και πέτυχε την πρωτοφανή ψήφιση για μετατροπή θεσμοθετημένου στο ΣΧΟΟΑΠ του Δήμου ρέματος σε δρόμο! Αυτή η πρωτάκουστη σε δημοτικά χρονικά λαθροχειρία ανακλήθηκε οίκοθεν 1,5 χρόνο αργότερα μετά τη δημόσια κατακραυγή από τη σχετική αποκάλυψη του Cretalive. Ουδέποτε όμως διερευνήθηκε  από τις δικαστικές αρχές στις οποίες έγινε προσφυγή η ποινική προέκταση του θέματος, επιβεβαιώνοντας τους πρόσφατους σοβαρούς προβληματισμούς προς τα ΜΜΕ του ίδιου του αντιπροέδρου της Κυβέρνησης, και κορυφαίου πρώην δικαστή, κ. Παναγιώτη Πικραμένου, (αλλά και τα αμείλικτα ερωτήματα του κάθε απλού πολίτη),  για τη σημερινή εικόνα της Ελληνικής Δικαιοσύνης!   

Με την αποκάλυψη αυτής της απόφασης κόλαφος του ΥΠΕΝ για το ΧΥΤΑ Αγ. Νικολάου, η σπάνια περίπτωση αυτής της δημοτικής αρχής της Κρήτης, μοιάζει με τους τάφους της Ευαγγελικής περικοπής: Απέξω ασπρισμένοι, ασβεστωμένοι και μέσα δυσώδεις, βορβορώδεις. Η Δημοτική αρχή Αγίου Νικολάου που έχει αναγάγει σε επιστήμη την αυτοπροβολή της ηγετικής της ομάδας, είναι βαριά υπόλογη σε εξαιρετικά σοβαρά θέματα προστασίας της βιωσιμότητας, της εφαρμογής της νομοθεσίας και κυρίως του Δικαίου του περιβάλλοντος. Υπάρχει άραγε κάποια ασυλία για ευθύνες που έχουν ονοματεπώνυμο για τις κατά συρροή κακουργίες κατά του περιβάλλοντος και της αειφορίας; Έννοιες που αποτελούν ατομικά αλλά και συλλογικά έννομα αγαθά; Ψιλά γράμματα θα μου πείτε…