Σε ερώτηση προχώρησε η Βουλευτής του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής Λασιθίου κα Κατερίνα Σπυριδάκη προς τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Κώστα Τσιάρα αναφορικά με τη δραματική πτώση της ελαιοπαραγωγής και την ακαρπία που αντιμετωπίζουν οι ελαιοπαραγωγοί του Νομού Λασιθίου. Στην εν λόγω Κοινοβουλευτική πρωτοβουλία της κας Σπυριδάκη συνυπογράφουν οι Βουλευτές και συνυπεύθυνοι Τομεάρχες της Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Μανόλης Χνάρης – Βουλευτής Ρεθύμνης και η κα Χριστίνα Σταρακά – Βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της Ερώτησης:
ΠΡΟΣ: τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Κώστα Τσιάρα
ΘΕΜΑ: « Επιβεβλημένη η Οικονομική Ενίσχυση των Ελαιοπαραγωγών ενόψει της Δραματικής Πτώσης της Ελαιοπαραγωγής και της Ακαρπίας »
Κύριε Υπουργέ,
Στην υπ’ αριθμ. 2949/31.01.2024 Κοινοβουλευτική Ερώτηση που είχαμε καταθέσει προς την τέως ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων αποτυπώσαμε αναλυτικά την απόγνωση στην οποία βρίσκονται όλοι οι ελαιοπαραγωγοί του Νομού Λασιθίου, οι οποίοι είδαν φέτος μία δραματική μείωση στο εισόδημά τους από την παραγωγή της λαδοελιάς.
Δυστυχώς, με το υπ’ αριθμ. 124/30581/30.04.2024 έγγραφο το Υπουργείο απέφυγε να δώσει μία ξεκάθαρη απάντηση στο ουσιώδες ερώτημα μας για το «εάν προτίθεται το Υπουργείο να προβεί σε λήψη μέτρων για την άμεση οικονομική στήριξη και αποζημίωση των πληγέντων ελαιοπαραγωγών του Ν. Λασιθίου και της Περιφέρειας της Κρήτης». Αντ’ αυτού, υπογραμμίζει τα ποσά μέσω Κρατικών Ενισχύσεων και Ενισχύσεων Ήσσονος Σημασίας (de minimis) που κατευθύνθηκαν στην ΠΕ Λασιθίου τα προηγούμενα χρόνια, χωρίς όμως να αναφέρει πουθενά την πρόθεση του Υπουργείου για την τωρινή ζημία που έχει προκληθεί τόσο σε επίπεδο παραγωγής όσο και σε επίπεδο τοπικής οικονομίας, δεδομένου ότι η ελιά είναι μονοκαλλιέργεια σε ορισμένες περιοχές του Λασιθίου. Σε αυτό το σημείο, δε, αξίζει να υπογραμμιστεί πως από τα αναφερόμενα στην Απάντηση του Υπουργείου ποσά, κανένα δεν αφορούσε σε αποζημίωση λόγω δραματικής πτώσης ελαιοπαραγωγής και ακαρπίας.
Αναφορικά με την αναμόρφωση του αναχρονιστικού ΕΛΓΑ το Υπουργείο υπογράμμισε πως αποτελεί βασικός στόχος της Κυβέρνησης και της πολιτικής ηγεσίας του ΥπΑΑΤ, «ώστε να ανταποκρίνεται περισσότερο στις ανάγκες παραγωγών και κτηνοτρόφων, όπως αυτές διαμορφώνονται και διαφοροποιούνται, με βάση τις νέες κλιματικές συνθήκες». Δεδομένων, λοιπόν, των παραπάνω, η ακαρπία που είναι απόρροια της κλιματικής αλλαγής με την ανομβρία, το έντονα ξηροθερμικό κλίμα και τις απότομες ζέστες, δεν πρέπει πλέον να λογίζεται ως δευτερογενώς προκληθείσα ζημία, αλλά αντιθέτως να καλύπτεται ασφαλιστικά από τον ΕΛΓΑ και το θεσμικό πλαίσιο του ν.3877/2010 και τον Κανονισμό Ασφάλισης Φυτικού Κεφαλαίου. Και προς αυτήν την κατεύθυνση αναμένουμε να κινηθεί και η νέα ηγεσία του Υπουργείου.
Μάλιστα για το φαινόμενο της ακαρπίας το Υπουργείο στην Απάντησή του αναφέρει πως οι γεωτεχνικές υπηρεσίες του ΕΛΓΑ παρακολούθησαν τις καλλιέργειες για να συλλέξουν δεδομένα που θα επιτρέψουν την αξιολόγηση της κατάστασης και θα καθορίσουν, εάν και ποιες παρεμβάσεις απαιτούνται, αξιοποιώντας όλα τα διαθέσιμα μέσα σύμφωνα με την εθνική και ενωσιακή νομοθεσία.
Αναφορικά με τη ζημία που υπέστη ο Νομός Λασιθίου από την ελαιοπαραγωγή του 2023-2024 έχουμε τα παρακάτω. Στο Δήμο Σητείας, σε μία περιοχή όπου η τοπική οικονομία στηρίζεται κατά την πλειοψηφία της στην ελαιοπαραγωγή, η υπάρχουσα εικόνα δεν είναι καλή. Σύμφωνα με το υπ’ αριθμ. πρωτ. 34/03.07.2024 έγγραφο της Ένωσης Σητείας « είναι μια οδυνηρή πραγματικότητα για τον αγροτικό κόσμο της Σητείας, ο οποίος βρίσκεται για δυο συνεχόμενα χρόνια αντιμέτωπος με μια πρωτοφανούς έκταση μείωσης της παραγωγής και για τέταρτη φορά από το 2018, εξαιτίας της ακραίας ξηρασίας, του καύσωνα τους θερινούς μήνες και με ελάχιστες βροχοπτώσεις τον χειμώνα (ελαιοκομική περίοδος 1) 2018/2019, 2) 2021/2022, 3) 2023/2024, 4) 2024/2025) . Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις η ακαρπία και η σχινοκαρπία στην περιοχή είναι πάνω από 65% και σε ορισμένες περιοχές ανέρχεται στο 90% ». Όμοιες είναι και οι αναφορές των παραγωγών και των συνεταιρισμών τόσο σε Δήμο Ιεράπετρας όσο και σε Δήμο Μεραμβέλλου που βλέπουν την παραγωγή τους να δέχεται μείωση της τάξεως του 80-85% και σε ορισμένες περιοχές να αγγίζει και το 90-95%. Συγκεκριμένα, αναφορικά με την παραγωγή του ελαιολάδου σε τόνους παραθέτουμε τα παρακάτω στοιχεία όπως αυτά αποτυπώθηκαν από την Ένωση Σητείας:
Δήμος Σητείας: 2022-2023 11.234.704
2023-2024 3.473.211
Δήμος Ιεράπετρας: 2022-2023 4.514.469
2023-2024 714.109
Δήμος Μεραμβέλλου: 2022-2023 3.239.501
2023-2024 153.312
Ακόμα και οι προβλέψεις για την επόμενη ελαιοκομική σεζόν είναι απογοητευτικές, καθώς τα μέχρι τώρα στοιχεία για την ποσότητα της παραγωγής δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά εξαιτίας των καιρικών συνθηκών και της παρατεταμένης ανομβρίας. Οι υψηλές θερμοκρασίες κατά την ανθοφορία, οι περιορισμένες βροχοπτώσεις, η μη επαρκής ψύξη κατά την διάρκεια του χειμώνα καθώς και άλλοι παράγοντες οδηγούν στην χαμηλή έως και καθόλου παραγωγή ελαιοκάρπου. Συγκεκριμένα, η προβλεπόμενη παραγωγή για το 2024 είναι στα όρια με τη φετινή παραγωγή, αλλά θα πρέπει να τονιστεί ότι, δεδομένων των καιρικών συνθηκών με τις υψηλές θερμοκρασίες, αλλά και την παρατεταμένη λειψυδρία, ακόμα και τα δέντρα που θα έχουν καρποφορία θα ζοριστούν να έχουν την παραγωγή που προοιωνίζονται να έχουν για φέτος.
Ως εκ των ανωτέρω συνάγεται ότι το εισόδημα των ελαιοπαραγωγών έχει πληγεί καθοριστικά και απαιτείται η άμεση επέμβαση της Πολιτείας. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να υπογραμμιστεί η πρακτική που ακολουθήθηκε στην Περιφερειακή Ενότητα της Λέσβου όπου σύμφωνα με την υπ΄αριθμ. 1654/395150 ΚΥΑ (ΦΕΚ Β’ 6792/28.12.2022), το Υπουργείο Οικονομικών και το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων προέβησαν σε «χορήγηση κρατικών ενισχύσεων ήσσονος σημασίας (de minimis) σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1408/2013 της Επιτροπής, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, με σκοπό τη στήριξη των ελαιοπαραγωγών στην Περιφερειακή Ενότητα Λέσβου […] λόγω σημαντικής μείωσης στην παραγωγή ελαιόκαρπου κατά το ελαιοκομικό έτος 2020-2021 εξαιτίας δυσμενών καιρικών συνθηκών (πολύ αυξημένες θερμοκρασίες, ξηρασία θέρους κ.λπ.)».
Επιπρόσθετα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε απάντηση της σε Ερώτημα Ευρωβουλευτή δήλωσε πως αναφορικά με την στήριξη του τομέα της παραγωγής του ελαιολάδου «οι εθνικές αρχές μπορούν να παρέχουν πρόσθετη στήριξη στον τομέα του ελαιολάδου και των επιτραπέζιων ελιών που πλήττονται από σοβαρά οικονομικά προβλήματα ή αποσκοπούν στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας στο πλαίσιο παρεμβάσεων αγροτικής ανάπτυξης (π.χ. εργαλεία διαχείρισης κινδύνου, όπως ταμεία αλληλοβοήθειας, εργαλείο σταθεροποίησης εισοδήματος, στήριξη για την αποκατάσταση του γεωργικού παραγωγικού δυναμικού που έχει πληγεί από φυσικές καταστροφές ή στήριξη για συστήματα ποιότητας, συνεργασία, κ.λπ.), και τομεακές παρεμβάσεις (π.χ. επενδύσεις, συμβουλευτικές υπηρεσίες, κατάρτιση, συστήματα ποιότητας, ταμεία αλληλοβοήθειας, ασφάλιση παραγωγής και συγκομιδής κ.λπ.), σύμφωνα με το εθνικό στρατηγικό σχέδιο της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής 2023-2027, όπως εγκρίθηκε από την Επιτροπή σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/2115. Αποζημίωση θα μπορούσε επίσης να είναι δυνατή βάσει των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις».
Δεδομένου ότι η ελαιοπαραγωγή αποτελεί σημαντική πηγή εισοδήματος των αγροτών του Νομού και της Κρήτης, και επηρεάζει άμεσα την τοπική και εθνική οικονομία,
Δεδομένου ότι το ελαιόλαδο είναι στρατηγικό προϊόν για τη χώρα και κρίσιμο για μία βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη του τόπου που θα βασίζεται στον αγροτοδιατροφικό και γαστρονομικό τουρισμό με το brand της μεσογειακής διατροφής,
Δεδομένου ότι ο αναχρονιστικός Κανονισμός του ΕΛΓΑ δεν παρέχει καμία κάλυψη και σύμφωνα με δέσμευσή σας η επικαιροποίηση του Κανονισμού θα λάμβανε χώρα μέχρι το τέλος του 2023,
Ερωτάσθε κύριε Υπουργέ,
- Σκοπεύετε να λάβετε μέτρα για να υποστηρίξετε άμεσα οικονομικά και να αποζημιώσετε τους ελαιοπαραγωγούς που πλήττονται στο Νομό Λασιθίου και την Περιφέρεια Κρήτης, όπως έγινε και στην Περιφερειακή Ενότητα της Λέσβου;
- Πότε αναμένεται η διερεύνηση και η εκτίμηση από τις αρμόδιες Υπηρεσίες του μεγέθους της ζημίας της παραγωγής, καθώς και του ύψους του οικονομικού πλήγματος που υπέστησαν οι ελαιοπαραγωγοί;
- Πότε αναμένεται να ολοκληρωθεί η αναθεώρηση και η ενημέρωση του Κανονισμού του ΕΛΓΑ;
