Η συμβολή της Πλαστικής Χειρουργικής στη Χειρουργική του Καρκίνου του Μαστού

Της Μαριάννας Θεοδωρακοπούλου*

Ο καρκίνος του μαστού παραμένει η πιο συχνή κακοήθεια στις γυναίκες, μετά τον καρκίνο του δέρματος. Περίπου 300,000 γυναίκες διαγιγνώσκονται με καρκίνο μαστού κάθε χρόνο στις ΗΠΑ (4500 στην Ελλάδα) και περίπου 3,5 εκατ. γυναικών ζουν κανονικά τη ζωή τους εξαιτίας των θεραπειών. 

Ακρογωνιαίος λίθος στη θεραπεία του καρκίνου του μαστού παραμένει η χειρουργική αφαίρεση του όγκου και πρωτεύων στόχος παραμένει η αφαίρεση  του όγκου σε υγιή όρια με το καλύτερο δυνατό κοσμητικό αποτέλεσμα, μια παραμελημένη παράμετρος μέχρι σχετικά πρόσφατα. Η προσπάθεια για επίτευξη άριστου αισθητικού αποτελέσματος οδήγησε στην ανάπτυξη της "Ογκοπλαστικής" Χειρουργικής, δηλαδή την ενσωμάτωση τεχνικών της Πλαστικής Χειρουργικής στη Χειρουργική του μαστού.

Ένδειξη για ογκοπλαστική επέμβαση έχουν όλες οι ασθενείς, με μεσαίου ή μεγάλου μεγέθους εξεργασίες - σε σχέση, πάντα, με το μέγεθος του μαστού τους - οι οποίες επιθυμούν να διατηρήσουν ένα μικρότερο αλλά φυσιολογικό μαστό (μαστοπηξία) ή θέλουν να αποκαταστήσουν τη θηλή με την άλω της, όταν η αφαίρεσή της κρίνεται επιβεβλημένη. Στην ανωτέρω προσέγγιση περιλαμβάνεται και η συμμετροποίηση του μη πάσχοντος μαστού.  

Οι σχετικά "απλές" επεμβάσεις Ογκοπλαστικής του μαστού (στις οποίες ανακατανέμεται ο μαστός με στόχο την κάλυψη του ελλείματος) πραγματοποιούνται από τους Χειρουργούς Μαστού, ενώ οι σύνθετες (κυρίως μαστεκτομές στις οποίες απαιτείται να γίνει "αντικατάσταση" του μαστού) απαιτούν τη συνεργασία με Πλαστικό Χειρουργό. Τα πρώτα περιστατικά στα οποία ενεπλάκησαν οι πλαστικοί χειρουργοί δημοσιεύτηκαν πριν από 40 χρόνια όταν ο Πλαστικός Χειρουργός Horton και ο Γενικός Χειρουργός Rosato ανέφεραν 17 περιστατικά γυναικών που υποβλήθηκαν σε άμεση αποκατάσταση μετά από μαστεκτομή. Η επιστημονική κοινότητα ήταν αρχικά σκεπτική, προβάλλοντας ως κύριο λόγο την ογκολογική ασφάλεια των ασθενών. Εν τούτοις μεγάλες τυχαιοποιημένες μελέτες που ακολούθησαν έδειξαν ότι η αποκατάσταση δεν επηρεάζει την επιβίωση, ούτε το προσδόκιμο ζωής των ασθενών. Ο ομοσπονδιακός νόμος του 1998 στις ΗΠΑ, για την υγεία των γυναικών με νεοπλασία του μαστού, αναγνώρισε τη μαστεκτομή ως ακρωτηριασμό και επέβαλε την κάλυψη των εξόδων της αποκατάστασης από τα ασφαλιστικά ταμεία για όποια γυναίκα το επιθυμούσε. Η αποκατάσταση του μαστού έπαψε να είναι θέμα αισθητικό και έγινε ανθρώπινο δικαίωμα. 

Σήμερα, πλέον μιλάμε κυρίως για άμεσες αποκαταστάσεις (η ασθενής μπαίνει με μαστό και βγαίνει με "μαστό"), οι οποίες μπορεί να γίνουν με τη βοήθεια ειδικών ενθεμάτων σιλικόνης ή με τη χρήση αυτόλογων κρημνών (τμημάτων) από το σώμα της ασθενούς. Μεταξύ των πλεονεκτημάτων της άμεσης αποκατάστασης είναι το γεγονός ότι  οι ιστοί δεν έχουν υποβληθεί σε ακτινοβολία και δεν έχουν ρικνωθεί, είναι ευκολότερο να επιτευχθεί η συμμετρία, ενώ μειώνεται το κόστος και περιορίζεται η καταπόνηση των ασθενών σε ένα χειρουργείο. Σημαντικός παράγοντας είναι η αύξηση  της ικανοποίησης της ασθενούς και της αποδοχής του εαυτού της.

Σημαντικότατη είναι η συμβολή της Πλαστικής Χειρουργικής και στην περίπτωση των ασθενών με γονιδιακή μετάλλαξη στα γονίδια BrCa1&2 και η οποία απαιτεί την προληπτική χειρουργική επέμβαση σε ασθενείς οι οποίες είναι υγιείς και στις οποίες είναι αυξημένες οι απαιτήσεις για ένα άριστο αισθητικό αποτέλεσμα. 

Ο/Η Πλαστικός Χειρουργός έχει γίνει πλέον σημαντικό, κομβικό και αναπόσπαστο μέλος του πυρήνα της ομάδας η οποία αντιμετωπίζει τα περιστατικά καρκίνου του μαστού και η οποία περιλαμβάνει τον ακτινολόγο, το χειρουργό ογκολόγο μαστού, τον παθολογοανατόμο/κυτταρολόγο, τον ακτινοθεραπευτή ογκολόγο και τον  παθολόγο ογκολόγο. Είναι απαραίτητη η συμμετοχή του στην προεγχειρητική απόφαση για την επιλογή του είδους της προγραμματιζόμενης χειρουργικής επέμβασης.

*Η κ. Θεοδωρακοπούλου Μαριάννα είναι Επανορθωτικός και Αισθητικός Πλαστικός Χειρουργός. Έχει εργαστεί στα τμήματα Ογκοπλαστικής και Αποκατάστασης Μαστού στα νοσοκομεία Ashford and St Peter’s και Charing Cross Imperial College του Λονδίνου. Διατηρεί ιδιωτικό ιατρείο στο Ηράκλειο Κρήτης.
Περισσότερα στο www.theoplastics.gr