Η Αμερική, η NASA και το πείραμα Πασιφάη (PASIPHAE) από την Κρήτη!

Της Κατερίνας Μυλωνά

Σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της αστροφυσικής τις επόμενες δεκαετίες, σε παγκόσμιο επίπεδο, παίζει το πείραμα Πασιφάη (PASIPHAE) που διεξάγεται στην Κρήτη!

Κάθε δέκα χρόνια, η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής ζητά από την Ακαδημία Επιστημόνων (National Academies of Sciences Engineering and Medicine) να συντάξει μία εισηγητική πρόταση για το πώς πρέπει να χρηματοδοτηθεί κάθε τομέας επιστήμης την επόμενη δεκαετία.

Σε αυτή την πρόταση, λοιπόν, που κατατίθεται από επιφανείς επιστήμονες, γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στο πείραμα Πασιφάη.

Ο υπεύθυνος του πειράματος, αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης και συνεργαζόμενο μέλος ΔΕΠ του Ινστιτούτου Αστροφυσικής, Κωνσταντίνος Τάσσης, εξηγεί πως βάση της συγκεκριμένης πρότασης, η Αμερική στηρίζει τους επιστήμονες, μεταξύ των οποίων και όσους είναι στη NASA, με σημαντικά κονδύλια, ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων σε βάθος δεκαετιών.

Είναι εξαιρετικά σημαντικό το γεγονός και φυσικά αποτελεί αναγνώριση του τι γίνεται στην Κρήτη ότι οι κορυφαίοι επιστήμονες στον τομέα της αστροφυσικής θα στηρίξουν ένα μέρος της έρευνάς τους στο πείραμα Πασιφάη.

Ο καθηγητής Κωνσταντίνος Τάσσης αναφέρει πως το πείραμα θα επιτρέψει την αφαίρεση  των παρεμβολών που δημιουργούνται από τη διαστρική ύλη του γαλαξία μας, θα «αφαιρέσει» το πέπλο που καλύπτει το σύμπαν όταν το κοιτάμε.

«Αυτό το αποτέλεσμα είναι χαρακτηριστικό της έντονης εξωστρέφειας του Πανεπιστημίου Κρήτης και του ΙΤΕ. Είμαστε χαρούμενοι και περήφανοι από το γεγονός ότι ένα μικρό πείραμα φιγουράρει σε αυτή την έκθεση που καθορίζει την χρηματοδότηση τις έρευνας τα επόμενα χρόνια. Καθορίζει την τύχη χιλιάδων επιστημόνων και είναι κρίσιμη για το ποιες ειδικότητες θα έχουν δουλειά τα επόμενα χρόνια και ποιες θα εκλείψουν», τονίζει. Είναι μία απόδειξη ότι η επιστημονική κοινότητα της Αμερικής δίνει αξία στα αποτελέσματα του πειράματος.

Η σύζυγος του Μίνωα και τα αστέρια

Το πείραμα PASIPHAE (in Polarization High-Accuracy Experiment) είναι μια προγραμματιζόμενη χαρτογράφηση της πόλωσης των αστεριών που βρίσκονται μακριά από το επίπεδο του Γαλαξία. Σκοπός της είναι να ανοίξει το δρόμο για την ανίχνευση του αποτυπώματος, στο αρχέγονο φως, της στιγμής της δημιουργίας του Σύμπαντος. Το πείραμα πραγματοποιείται από μία διεθνή επιστημονική κοινοπραξία, που περιλαμβάνει την Ομάδα Αστροφυσικής στην Κρήτη, το Caltech στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ίδρυμα IUCAA στην Ινδία, το Νοτιοαφρικανικό Αστρονομικό Παρατηρητήριο, και το Πανεπιστήμιο του Όσλο στη Νορβηγία. Συντονίζεται από τον καθηγητή Κωνσταντίνο Τάσση.

Το πείραμα PASIPHAE, που παίρνει το όνομά του από τη βασίλισσα της Κρήτης Πασιφάη, τη σύζυγο του Μίνωα, μετρά την πόλωση εκατομμυρίων αστεριών, με συνδυασμένη στατιστική και συστηματική αβεβαιότητα στο επίπεδο του 0.1%. Για να επιτύχει αυτήν την πρωτοφανή ακρίβεια, το PASIPHAE χρησιμοποιεί τα όργανα WALOP (Wide-Area Linear Optical Polarimeter), πρωτοποριακά πολωσίμετρα τα οποία κατασκευάζονται στο IUCAA της Ινδίας, υπό την ηγεσία του συνεργαζόμενου ερευνητή του Ινστιτούτου Αστροφυσικής A.N. Ramaprakash. Τα WALOPs βασίζονται στην τεχνολογία του RoboPol  επεκτείνοντας τις δυνατότητές του για εξαιρετικά μεγάλη ακρίβεια σε μεγαλύτερο οπτικό πεδίο, και βελτιώνοντας επιπλέον τις επιδόσεις του σε ευαισθησία και ακρίβεια.

Η χαρτογράφηση προχωρά ταυτόχρονα στο βόρειο και το νότιο ουρανό, χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο των 1.3 μέτρων του Αστεροσκοπείου του Σκίνακα στην Κρήτη στο βόρειο ημισφαίριο, και το τηλεσκόπιο του 1.0 μέτρου στο Νοτιοαφρικανικό Παρατηρητήριο στο Σάδερλαντ της Νοτίου Αφρικής.  Το πείραμα PASIPHAE επιτρέπει, για πρώτη φορά, να πραγματοποιήσουμε Μαγνητική Τομογραφία του Μεσοαστρικού Μέσου (μια τεχνική που αναπτύχθηκε από την ομάδα της Κρήτης) σε μεγάλες περιοχές του ουρανού. Αυτή η τομογραφική χαρτογράφηση μπορεί στη συνέχεια να χρησιμοποιηθεί ώστε να βελτιώσει δραστικά την ακρίβεια με την οποία πολωμένο φως εξαιτίας της μεσοαστρικής σκόνης μπορεί να αφαιρεθεί από καταγραφές της μικροκυμματικής ακτινοβολίας υποβάθρου, επιτρέποντας πολύ πιο ευαίσθητες αναζητήσεις για τα B-modes, το αποτύπωμα της εποχής πληθωρισμού στην πόλωση της ακτινοβολίας υποβάθρου. Ταυτόχρονα, τα δεδομένα του PASIPHAE έχουν σημαντικές εφαρμογές στην αστροφυσική του μεσοαστρικού μέσου, την αστρογέννεση, την αστροφυσική υψηλών ενεργειών, και την αστροφυσική των αστέρων.

Το PASIPHAE υποστηρίζεται από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας, το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών των Ηνωμένων Πολιτειών, το Ίδρυμα Infosys στην Ινδία, και το Νοτιοαφρικανικό Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.

Δείτε επίσης:

Ακριβής εκτίμηση του μαγνητικού πεδίου της μεσοαστρικής ύλης από ερευνητές του ΙΤΕ

Διαβάστε περισσότερες ειδήσεις από την Κρήτη.