Κοινή ανακοίνωση για την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος εξέδωσαν το Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO Ψηλορείτη και το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ανωγείων.
Αναλυτικά, αναφέρουν:
Το 1972 ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) καθιέρωσε την 5η Ιουνίου ως Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος. Με αφορμή την ημέρα αυτή, το Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO Ψηλορείτη και το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΚΕΠΕΑ) Ανωγείων συνέταξαν το παρόν δελτίο τύπου ώστε να θυμηθούμε όλοι και όλες πως οι άνθρωποι είμαστε αναπόσπαστο κι όχι ξεχωριστό κομμάτι του περιβάλλοντος στο οποίο ζούμε κι ότι οι ταχύτατες αλλαγές που επιφέρει στη φύση ο σύγχρονος τρόπος ζωής είναι κάτι με το οποίο βρισκόμαστε ήδη αντιμέτωποι.
Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος είναι αφιερωμένη στον περιορισμό της ρύπανσης από το πλαστικό (#BeatPlasticPollution, https://www.worldenvironmentday.global/). Από τη δεκαετία του 1970, ο ρυθμός παραγωγής πλαστικών έχει αυξηθεί ταχύτερα από οποιοδήποτε άλλο υλικό. Τα περισσότερα πλαστικά αντικείμενα, ωστόσο, δεν εξαφανίζονται ποτέ πλήρως απλά διασπώνται σε όλο και μικρότερα κομμάτια. Αυτά τα μικροπλαστικά –μικροσκοπικά θραύσματα πλαστικού μήκους μικρότερου από 5 mm–μπορούν να εισέλθουν στο ανθρώπινο σώμα μέσω της εισπνοής και της απορρόφησης και να συσσωρευτούν σε όργανα (πνεύμονες, συκώτι, σπλήνα, νεφρά, ακόμα και σε πλακούντες νεογέννητων μωρών). Η πλήρης έκταση των επιπτώσεων των μικροπλαστικών στην ανθρώπινη υγεία δεν είναι ακόμη πλήρως γνωστή, ωστόσο είναι βέβαιο πως, λόγω της συγκέντρωσης των μη μεταβολιζόμενων χημικών ουσιών προς την κορυφή της τροφικής αλυσίδας, ό,τι πετάμε στη φύση βρίσκεται σύντομα στο πιάτο και στο σώμα μας.
Η ανθρωπότητα, πράγματι, φαίνεται να έχει ξεχάσει ότι δεν είναι αποκομμένη από τη φύση σε ό,τι αφορά στην επιβίωση και την ευημερία της. Η βιοποικιλότητα, δηλαδή το σύνολο των γονιδίων, των ειδών και των οικοσυστημάτων, γνωρίζει πρωτοφανή κρίση. Η υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων, η ρύπανση και η κλιματική αλλαγή είναι από τους βασικούς παράγοντες που συντελούν στην απώλεια της βιοποικιλότητας με εκτιμήσεις να θέλουν σχεδόν το ένα τέταρτο του συνόλου των ειδών στον πλανήτη να απειλείται από εξαφάνιση μέσα στις επόμενες δεκαετίες ενώ ήδη πληθυσμοί θηλαστικών, ψαριών, πουλιών, ερπετών και αμφίβιων έχουν μειωθεί κατά μέσο όρο 68% από το 1970 (έκθεση του WWF «Ζωντανός Πλανήτης, 2020»).
Επιπλέον, σύμφωνα με την έκτη αξιολόγηση του κλίματος της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC AR6 SYR, Μάρτιος 2023), οι ανθρώπινες δραστηριότητες, κυρίως μέσω των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, έχουν προκαλέσει αναμφισβήτητα παγκόσμια υπερθέρμανση, με τη θερμοκρασία της επιφάνειας του πλανήτη να φτάνει το 1.1°C πάνω από το διάστημα 1850-1900 το 2011-2020. Οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου συνέχισαν να αυξάνονται με ρυθμό άνευ προηγουμένου με συνεισφορές που προκύπτουν από τη μη βιώσιμη χρήση ενέργειας, τη χρήση γης και την αλλαγή χρήσης γης, τον τρόπο ζωής και τα πρότυπα κατανάλωσης και παραγωγής σε διάφορες περιοχές, μεταξύ και εντός των χωρών αλλά και μεταξύ ατόμων.
Η συνεισφορά της ανθρωπότητας στη ρύπανση, την απώλεια της βιοποικιλότητας και την κλιματική αλλαγή επηρεάζει ήδη πολλές πλευρές της ζωής μας με τέτοιο τρόπο, ώστε πλέον ξεφεύγει από πλαίσια θεωρητικά κι επιστημονικά και γίνεται άμεσα ορατή με εκτεταμένες δυσμενείς επιπτώσεις και σχετικές απώλειες και ζημιές στη φύση και στους ανθρώπους. Οι επιπτώσεις αυτές εκτιμάται ότι θα συνεχίσουν να εντείνονται και μάλιστα με διαφορετικό βαθμό και συχνότητα ανά περιοχή, με τις ευάλωτες κοινότητες- που έχουν ιστορικά συνεισφέρει το λιγότερο στην τρέχουσα κατάσταση- να επηρεάζονται δυσανάλογα.
Όλα τα παραπάνω, δεν αναφέρονται με τρόπο καταστροφολογικό ή τρομολαγνικό αλλά με μοναδικό σκοπό την αφύπνιση και συνειδητοποίηση ότι η κλιματική κρίση δεν αποτελεί έναν γενικό επιστημονικό όρο που αφορά κάποιο μακρινό, δυστοπικό μέλλον ή κάποια απομακρυσμένη περιοχή του πλανήτη κι ότι οι επιπτώσεις της δεν είναι ακόμα κάποια στατιστικά στοιχεία, αλλά αποτελούν τις ειδήσεις που διαβάζουμε καθημερινά στην επικαιρότητα.
Είναι γεγονός πώς πλημμυρικά φαινόμενα επηρέασαν τη ζωή συμπολιτών μας στο πρόσφατο παρελθόν, πως το καλοκαίρι θα υπάρχει πρόβλημα ξηρασίας και λειψυδρίας στην Κρήτη και πως, αν και μεγάλη ποσότητα πλαστικής ρύπανσης δεν είναι ορατή με γυμνό μάτι, τα μικροπλαστικά μολύνουν αποδεδειγμένα το έδαφος, τα αποθέματα νερού και το σώμα μας!
Για το λόγο αυτό, το Σεπτέμβριο του 2015, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών έλαβε την απόφαση για την υιοθέτηση 17 Στόχων, των «Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης», οι οποίοι αποτελούν τους βασικούς άξονες πάνω στους οποίους η ανθρωπότητα πρέπει να εργαστεί ώστε να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στις σύγχρονες προκλήσεις. Μέρος αυτής της προσπάθειας είναι φορείς λήψης αποφάσεων (κυβερνήσεις, περιφέρειες, δήμοι), αλλά και συλλογικότητες και μεμονωμένα άτομα όπως ο καθένας κι η καθεμιά από εμάς!
Τι μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε;
Μέσα στους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ περιλαμβάνονται οι στόχοι για «Καθαρό Νερό και αποχέτευση», «Φθηνή και Καθαρή Ενέργεια», «Υπεύθυνη Κατανάλωση και Παραγωγή», «Δράση για το Κλίμα», «Ζωή στο Νερό» και «Ζωή στη Στεριά».
Κάποια απλά βήματα που μπορούμε να υιοθετήσουμε στην καθημερινότητά μας σε σχέση με αυτούς τους στόχους είναι:
«Καθαρό Νερό και αποχέτευση»
διορθώνουμε άμεσα διαρροές νερού στην οικία μας, αποφεύγουμε τη σπατάλη νερού αφήνοντας τη βρύση ανοιχτή όταν πλένουμε τα δόντια ή τα πιάτα, δε χρησιμοποιούμε πλυντήριο ρούχων ή πιάτων αν δεν είναι γεμάτο
«Φθηνή και Καθαρή Ενέργεια»
δεν αφήνουμε ανοιχτά φώτα σε άδεια δωμάτια, χρησιμοποιούμε ηλιακό αντί ηλεκτρικό θερμοσίφωνα, αγοράζουμε επαναφορτιζόμενες συσκευές
«Υπεύθυνη Κατανάλωση και Παραγωγή»
επαναχρησιμοποιούμε και ανακυκλώνουμε σωστά ό,τι μπορούμε, στηρίζουμε τοπικά προϊόντα μειώνοντας το ενεργειακό αποτύπωμα μεταφοράς τροφίμων, δεν αγοράζουμε περιττά αντικείμενα και τρόφιμα
«Δράση για το Κλίμα»
περπατάμε ή χρησιμοποιούμε ποδήλατο και μέσα μαζικής μεταφοράς, περιορίζουμε τη χρήση αυτοκινήτου και μοιραζόμαστε τα δρομολόγια για τη δουλειά με συναδέλφους/ ισσες,
«Ζωή στο Νερό»
περιορίζουμε όσο γίνεται τη χρήση πλαστικού και τη ρίψη σκουπιδιών στην ύπαιθρο, χρησιμοποιούμε επαναχρησιμοποιούμενα ποτήρια καφέ και δοχεία τροφίμων
«Ζωή στη Στεριά»
γνωρίζουμε και προστατεύουμε τη φύση του τόπου μας, αγοράζουμε προϊόντα από εταιρείες που σέβονται το περιβάλλον, κ.ά.
Τέλος, προσπαθούμε να αποκτήσουμε στάση υπεύθυνου πολίτη σε σχέση με το κλίμα και το περιβάλλον με το να ενημερωνόμαστε σχετικά με τις εξελίξεις στα ζητήματα αυτά και δεν υποτιμούμε τη συμβολή που μπορεί να έχει η προσπάθειά μας σε ατομικό επίπεδο όσο και συλλογικά, πιέζοντας και ωθώντας Φορείς και Αρχές να εφαρμόσουν ανάλογες πολιτικές σε ό,τι αφορά τον τόπο και τη χώρα μας.
«Δεν εξαρτάται από μένα, εξαρτάται και από μένα!», μαθητής Δημοτικού Σχολείου Ανωγείων κατά την επίσκεψη της τάξης του στο Κέντρο Ενημέρωσης Γεωπάρκου Ψηλορείτη.
Το Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO Ψηλορείτη και το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης/ Κέντρο Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία Ανωγείων υλοποιούν/ συμμετέχουν σε δράσεις ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης κι εκπαίδευσης για ζητήματα σχετικά με τη φύση, το περιβάλλον και την αειφορία στον Ψηλορείτη. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά, μπορείτε να επισκεφθείτε τις ιστοσελίδες και τα κοινωνικά τους δίκτυα: https://www.psiloritisgeopark.gr/, http://www.kpe-anogion.gr/.
