Γ. Κοντάκης: Θέλουμε ένα πρωτοπόρο, πανεπιστήμιο - υπόδειγμα

Σε λίγες ώρες η κοινότητα του Πανεπιστημίου Κρήτης, προσέρχεται στις κάλπες για την ανάδειξη της νέας πρυτανικής αρχής του ιδρύματος. Ενόψει, της εκλογικής διαδικασίας που θα διεξαχθεί ηλεκτρονικά, ο κοσμήτορας της Ιατρικής Σχολής και υποψήφιος πρύτανης κ. Γιώργος Κοντάκης, μίλησε στο cretalive για τους στόχους και τις προτεραιότητες του πρυτανικού του σχήματος.

Βασική επιδίωξη του κ. Κοντάκη, όπως επισημαίνει ο ίδιος είναι "η προάσπιση και περαιτέρω ενδυνάμωση του δημόσιου και ακαδημαϊκού πανεπιστημίου της γνώσης", ενώ το τρίπτυχο των προτεραιοτήτων του πρυτανικού σχήματος του οποίου ηγείται είναι το υψηλό επίπεδο προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών, η υψηλής ποιότητας επιστημονική και τεχνολογική έρευνα και το υψηλής ποιότητας ακαδημαϊκό και φυσικό περιβάλλον.

Ο κ. Κοντάκης μιλά ακόμη για τη σύνδεση του Πανεπιστημίου Κρήτης με την τοπική κοινωνία, τις αλλαγές που έχουν επέλθει στην αξιολόγηση των ΑΕΙ και τη σύνδεσή τους με την κρατική χρηματοδότηση, το στοίχημα της προσέλκυσης αλλοδαπών φοιτητών και επιστημόνων στην Κρήτη, και απαντά στο ερώτημα αν τα Πανεπιστήμια θα πρέπει να έχουν ενεργό ρόλο στο σύστημα πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. (Σ.σ. το cretalive, έθεσε το ίδιο ερωτηματολόγιο και στους δύο υποψηφίους πρυτάνεις του Πανεπιστημίου Κρήτης. Δείτε εδώ, τη συνέντευξη του κ. Παναγιώτη Τσακαλίδη)

Διαβάστε παρακάτω ολόκληρη τη συνέντευξη του κ. Κοντάκη:

- Πώς θα περιγράφατε το όραμά σας για το Πανεπιστήμιο Κρήτης σε ένα τρίπτυχο προτεραιοτήτων;

Οραματιζόμαστε ένα Πανεπιστήμιο υπόδειγμα στην εκπαίδευση, πρωτοπόρο στην παραγωγή νέας γνώσης και καινοτόμο στην ανάπτυξη της έρευνας, ένα Πανεπιστήμιο που να αποτελεί διεθνή κόμβο για τη διάδοσή τους.  Βασική επιδίωξή μας είναι η προάσπιση και η περαιτέρω ενδυνάμωση του δημόσιου και ακαδημαϊκού πανεπιστημίου της γνώσης, που έχει ως γνώμονα τις ανάγκες της κοινωνίας, παρακολουθεί τις σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις και ενδιαφέρεται έμπρακτα για τα μεγάλα κοινωνικά ζητήματα. Ένα Πανεπιστήμιο δημοκρατικό, αυτοδιοικούμενο, ερευνητικό, Πανεπιστήμιο των φοιτητών και των νέων επιστημόνων, Πανεπιστήμιο εξωστρεφές προς την κοινωνία, τον διεθνή ακαδημαϊκό χώρο και την αγορά εργασίας, Πανεπιστήμιο που να προάγει τον πολιτισμό σε όλες τις εκφάνσεις του. Το Πανεπιστήμιο οφείλει να επενδύσει στους ανθρώπους του και να εκμεταλλευτεί την εξαιρετική θέση που του παρέχει το οικοσύστημα μέσα στο οποίο βρίσκεται. Ειδικότερα στο ερώτημά σας για το τρίπτυχο των προτεραιοτήτων μας αυτό περιλαμβάνει: 

• Υψηλό επίπεδο προπτυχιακών & μεταπτυχιακών σπουδών

Φιλοδοξούμε το Πανεπιστήμιο Κρήτης αφενός να προσελκύει υποψήφιους φοιτητές με επαρκή εφόδια και ισχυρή επιθυμία για μάθηση και διάκριση και αφετέρου οι απόφοιτοί του να διαθέτουν πλούσιες γνωσιακές δυνατότητες και εξαιρετικές δεξιότητες, ώστε να  ακολουθήσουν μια διακριτή σταδιοδρομία. Η επιτυχία του στόχου αυτού  σχετίζεται με μια πολύπλευρη και συστηματική υποστήριξη των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών μέσω της αναμόρφωσης κι εκσυγχρονισμού των αντίστοιχων προγραμμάτων σπουδών, τη διεπιστημονικότητα, την ανάπτυξη των υποδομών (κτιριακών, εργαστηριακού εξοπλισμού, φοιτητικής μέριμνας, κλπ), τη χρήση καινοτόμων εκπαιδευτικών εργαλείων, την κατάλληλη προετοιμασία για τις απαραίτητες προσαρμογές σε έκτακτες συνθήκες, όπως της πανδημίας, τη μεγαλύτερη διασύνδεση της έρευνας με την εκπαιδευτική διαδικασία και την ενίσχυση αριθμητικά και ποιοτικά του προσωπικού του Πανεπιστημίου.  

• Υψηλής ποιότητας επιστημονική και τεχνολογική έρευνα

Η ισχυρή ερευνητική παράδοση του Πανεπιστημίου θα πρέπει να αποτελέσει τη βάση για την παραπέρα ανάπτυξή της. Οι αλλαγές που επιφέρουν η 4^η βιομηχανική επανάσταση, η κλιματική αλλαγή, ο ψηφιακός μετασχηματισμός αλλά και οι σύγχρονες κοινωνικές τάσεις, όπως αποτυπώνονται στο κοινωνικό σώμα θεωρούμε ότι θα πρέπει να ενσωματωθούν στην ερευνητική κουλτούρα του Πανεπιστημίου μας. Σε συνεργασία με τον στρατηγικό μας εταίρο, που δεν είναι άλλος από το ΙΤΕ, τα άλλα Ακαδημαϊκά Ιδρύματα και Ερευνητικά Κέντρα του νησιού, την Περιφερειακή και Τοπική Αυτοδιοίκηση και τους παραγωγικούς φορείς, θα επιδιώξουμε να εδραιώσουμε την ταυτότητα μας στην έρευνα ελεύθερης επιλογής (τόσο στις φυσικές όσο και στις ανθρωπιστικές επιστήμες) και να ενισχύσουμε ερευνητικές και αναπτυξιακές δράσεις που σχετίζονται με την  παραγωγική ανάπτυξη της Κρήτης και τις κοινωνικές ανάγκες με επίκεντρο την υγεία, το περιβάλλον, τις νέες τεχνολογίες, την εκπαίδευση και τον πολιτισμό.  

• Υψηλής ποιότητας ακαδημαϊκό και φυσικό περιβάλλον

Το Πανεπιστήμιο Κρήτης παρότι διαθέτει ένα αρκετά καλό ακαδημαϊκό περιβάλλον θεωρούμε ότι χρειάζεται μια γενναία ενίσχυση. Η προσέλκυση διακεκριμένων επιστημόνων από το εξωτερικό και το εσωτερικό, η οργάνωση θερινών σχολείων, η διοργάνωση σημαντικών επιστημονικών εκδηλώσεων με διεθνή χαρακτήρα, η αύξηση του αριθμού των προσκεκλημένων καθηγητών/τριων, η ενίσχυση των νέων ερευνητών, κ.ά. αποτελούν βασικές πτυχές αυτού του στόχου. Για την υλοποίησή τους προτείνουμε μια σειρά πολιτικών που ήδη έχουν γίνει αντικείμενο του ουσιαστικού διαλόγου και της αλληλεπίδρασης που είχαμε με τα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας όλη αυτή την περίοδο. Ενισχυτικό της παραπάνω προσπάθειας θα είναι η ουσιαστική αναβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος των Πανεπιστημιακών χώρων, που είναι απαραίτητη πρωτίστως για την ποιοτική αναβάθμιση της καθημερινότητας των ανθρώπων που ζουν και εργάζονται μέσα στο Πανεπιστήμιο.   

- Πολύ συχνά γίνεται λόγος για το «άνοιγμα» του Πανεπιστημίου Κρήτης στην κοινωνία. Ποιοι είναι οι στόχοι σας για την εξωστρέφεια του ιδρύματος και τη συμβολή του στην τοπική οικονομία;

Τα ήδη υφιστάμενα «παράθυρα» του Πανεπιστήμιου προς την κοινωνία περιλαμβάνουν τις Επιτροπές Διασύνδεσης με την Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και τους παραγωγικούς φορείς, τα Πανεπιστημιακά Μουσεία, τη Βιβλιοθήκη του ΠΚ, το Αστεροσκοπείο Σκίνακα, τον Σταθμό Ατμοσφαιρικών Μετρήσεων στον Φινοκαλιά, και μεμονωμένες πρωτοβουλίες, που σχετίζονται με μείζονα κοινωνικά προβλήματα, όπως ο αλκοολισμός, ο εθισμός σε ουσίες, η χρήση των φυτοφαρμάκων κλπ. Αποτελεί κεντρική επιλογή μας η ουσιαστική ενίσχυση της επικοινωνίας κι εξωστρέφειας του Πανεπιστημίου προς την κοινωνία, η οποία θα περιστρέφεται γύρω από τους άξονες παιδεία - πολιτισμός - δημόσια υγεία. Θεωρούμε αναγκαία την ενίσχυση της επισκεψιμότητας των μαθητών στους πανεπιστημιακούς χώρους και τη διαρκή αναβάθμιση της ενημέρωσης και της συνολικής τους εμπειρίας στο Ίδρυμα. Διαρκής μέριμνά μας θα είναι η ενίσχυση των δράσεων των Παν/κών Μουσείων (Ελεύθερνας, ΜΦΙΚ, ΜΙΚ και Μουσείο Εκπαίδευσης), η ενθάρρυνση κι ευόδωση των συνεργειών τους με αντίστοιχα ιδρύματα, όπως το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης, η Βικελαία Βιβλιοθήκη κλπ.

Νέα «παράθυρα και θύρες» επικοινωνίας με την κοινωνία που θα υποστηρίξουμε είναι: 

• Η ίδρυση δομής υποστήριξης και ενίσχυσης της καινοτομίας.

• Ο σχεδιασμός και υλοποίηση προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου για μείζονα νοσήματα σε όλη την περιφέρεια της Κρήτης (καρκίνος, καρδιοπάθειες, εκφυλιστικά νοσήματα, κλπ).
• Η καθιέρωση ημέρας ή εβδομάδας αφιερωμένης σε μια θεματική ενότητα (αντίστοιχο της βραδιάς του ερευνητή), όπως για παράδειγμα μέρες Αρχαιολογίας (όπου το κοινό θα έχει την εμπειρία μιας ημέρας ανασκαφής) και άλλων αντίστοιχων πρωτοβουλιών, που θα προταθούν από την ακαδημαϊκή κοινότητα.
• Ενίσχυση πρωτοβουλιών των φοιτητικών πολιτιστικών ομάδων σε συνεργασία με φορείς των πόλεων Ρεθύμνου και Ηρακλείου.
• Ανάληψη δράσεων και πρωτοβουλιών για την επιστημονική αντιμετώπιση των σύγχρονων προβλημάτων (κλιματική αλλαγή, μεταναστευτικό/προσφυγικό, ρατσισμός, επιπτώσεις και  ηθικές προεκτάσεις της τεχνητής νοημοσύνης,  πανδημίας COVID-19). 

- Πώς κρίνετε τις αλλαγές που έχουν επέλθει στη χρηματοδότηση των ΑΕΙ και τη σύνδεσή τους με την αξιολόγηση των ιδρυμάτων;

Το Πανεπιστήμιο Κρήτης ήταν από τα πρώτα που επιζήτησε την εξωτερική αξιολόγηση πριν καν αυτή θεσμοθετηθεί από την πολιτεία.  Βασικό πρόβλημα των ελληνικών δημόσιων πανεπιστημίων, που διογκώθηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης, είναι η μείωση της χρηματοδότησης και οι συνεπακόλουθες σημαντικές ελλείψεις σε ακαδημαϊκό, διδακτικό και διοικητικό προσωπικό. Η Πολιτεία έχει συνταγματική υποχρέωση να εξασφαλίζει τους πόρους και τις υποδομές για την ομαλή, εύρυθμη και ποιοτική λειτουργία (σύμφωνα με τα διεθνώς ισχύοντα) όλων των ΑΕΙ της χώρας. Η σύνδεση του 20% της ήδη δραματικά μειωμένης, λόγω της κρίσης, δημόσιας χρηματοδότησης με την αξιολόγηση, οδηγεί στην περαιτέρω μείωσή της. Η χρηματοδότηση των Πανεπιστημίων θα πρέπει σύντομα να ανέλθει στο επίπεδο του 2012. 

- Πιστεύετε πως σε ένα ιδανικό σύστημα πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, θα έπρεπε τα ΑΕΙ να θέτουν τις δικές τους προϋποθέσεις και κριτήρια για τους μελλοντικούς φοιτητές; 

Ιδανικά οι όροι εισαγωγής και ο αριθμός των εισακτέων πρέπει να καθορίζεται με βάση αντικειμενικά κριτήρια σε συνεργασία με τα Τμήματα του Πανεπιστημίου. Στην πράξη όμως, τα ζητήματα αυτά έχουν μεγάλο βαθμό πολυπλοκότητας (σύνδεση με τη χρηματοδότηση, τις θέσεις προσωπικού, τις εγκαταστάσεις και τις υποδομές, μεγάλα αστικά κέντρα – περιφέρεια, κοινωνικό αντίκτυπο κ.α.) και χρειάζεται μια σοβαρή προσέγγιση και διάλογος έτσι ώστε να ληφθούν οι βέλτιστες αποφάσεις.

- Είναι εφικτή η προσέλκυση ξένων φοιτητών και ξένων επιστημόνων στο Πανεπιστήμιο Κρήτης;

Το διεθνές προφίλ καθίσταται ζήτημα ταυτοτικό για ένα σύγχρονο Πανεπιστήμιο που θέλει να βρίσκεται στην πρωτοπορία της εκπαίδευσης και της έρευνας. Συνεπώς, στοχεύουμε να ενισχυθεί η ήδη διακριτή παρουσία ξένων επιστημόνων στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Η ανέγερση  των φοιτητικών εστιών τόσο στο Ρέθυμνο όσο και στο Ηράκλειο θα συμβάλει ουσιαστικά στην επίτευξη του στόχου αυτού. Η αναζήτηση περαιτέρω χρηματοδοτικών εργαλείων θα μας απασχολήσει με την ανάληψη της ευθύνης της διοίκησης του Πανεπιστημίου, εφόσον η κοινότητα μας εμπιστευθεί τη Δευτέρα 20 Ιουλίου.  

Σχετικά με τη δυνατότητα ανάπτυξης ξενόγλωσσων Προγραμμάτων Σπουδών και κυρίως των Προπτυχιακών, που δίνεται με το νέο νόμο, θα πρέπει να επισημανθεί η δυσκολία διαχείρισης ενός αριθμού φοιτητών για τα ήδη υφιστάμενα προγράμματα σπουδών. Με δεδομένο το σημερινό επίπεδο του προϋπολογισμού του Ιδρύματος και του αριθμού των εισακτέων αφενός και τις υφιστάμενες υποδομές αφετέρου, ίσως δεν είναι ρεαλιστική η ανάπτυξη τέτοιων προγραμμάτων άμεσα. Η αντιστροφή αυτών των όρων θα μπορούσε να επιτρέψει την ανάπτυξη ξενόγλωσσων Διατμηματικών Προπτυχιακών Προγραμμάτων, κυρίως σε νέες επιστημονικές περιοχές. Από την άλλη, προτεραιότητα είναι η στήριξη και η περαιτέρω ανάπτυξη ξενόγλωσσων Διατμηματικών Μεταπτυχιακών Προγραμμάτων Σπουδών που διαθέτουν πολύ μεγαλύτερη ευελιξία, όπως έχουμε προτείνει στον πανεπιστημιακό διάλογο που έχει ανοίξει για το θέμα αυτό.   

Σε κάθε περίπτωση όμως, όταν η πολιτεία δίνει περισσότερη αυτονομία στα ακαδημαϊκά ιδρύματα αυτά οφείλουν να την αξιοποιήσουν, και να προσπαθήσουν να διασφαλίσουν τις αναγκαίες προϋποθέσεις, οι οποίες θα επιτρέψουν την πραγμάτωση στόχων που συμβάλλουν στη διεθνοποίηση των Πανεπιστημίων μας, με σοβαρότητα, αξιοπιστία και με έμφαση στην ποιότητα. Εννοείται ότι ο δημόσιος χαρακτήρας της ανώτατης εκπαίδευσης στη χώρα μας δεν πρέπει να μεταλλαχτεί. 

Στο υποψήφιο σχήμα του κ. Γιώργου Κοντάκη συμμετέχουν οι:

Γιώργος Κοσιώρης, Καθηγητής, τ. Πρόεδρος Τμήματος Μαθηματικών και Εφαρμοσμένων Μαθηματικών,

Δημήτρης Μυλωνάκης, Καθηγητής, Κοσμήτορας Σχολής Κοινωνικών Επιστημών, 

Μιχάλης Παυλίδης, Καθηγητής, Πρόεδρος Τμήματος Βιολογίας, και

Κώστας Σπανουδάκης, Καθηγητής Τμήματος Φιλολογίας, Αντιπρύτανης ΠΚ.