Του ΖΟΥΛΙΕΝ ΓΚΡΙΒΕΛ (*)
Το θυμάρι, ο δυόσμος, ο βασιλικός, η ρίγανη και το γιασεμί συνθέτουν το μπουκέτο των μεθυστικών μοσχοβολιών αυτού του μικρού κρητικού χωριού που κουλουριάζεται σε μια αδάμαστη φύση, σμιλευμένη από τον ήλιο και τον άνεμο και που πιάνεται από την πλαγιά του βουνού που ρίχνεται απότομα μέχρι τη θάλασσα. Στην κεντρική πλατεία, η θέα ανοίγεται στον κόλπο. Συχνά, το φεγγάρι λούζει το σκούρο γαλάζιο τοπίο με επαργυρωμένο φως. Μακριά, η θάλασσα σπινθηρίζει.
Μια ευτυχισμένη οικογένεια με δυο παιδιά, ωραία σαν μια αγκαλιά νεραγκούλων, όπως θα ‘λεγε και η Σαπφώ, ζούσε καλά και σκληρά σ’ αυτό το κρητικό χωριό, στη Μυρσίνη. Μάλιστα, χρειαζόταν πολύς ιδρώτας για τη συγκομιδή των καρπών αυτής της ξερής και αγαπημένης γης. Αλλά ένας ολέθριος άνεμος έσπρωξε τον πατέρα στα χέρια μιας φοβερής αρρώστιας, της λέπρας. Κακοί άγγελοι είχαν καταλάβει τη μοίρα τους και τους είχαν δημέψει μια ευτυχισμένη νεότητα. Έτσι έπρεπε να πάει ο πατέρας τους, ο Ιωάννης, στην καταραμένη Σπιναλόγκα. Η γυναίκα του, η Κατερίνα, που δεν ήταν άρρωστη, δεν τον εγκατάλειψε. Τον ακολούθησε και εργάστηκε σαν πλύστρα, στο νησί. Τα παιδιά τους, ο Μανώλης και η Μαρία, έμειναν με τις γιαγιάδες τους στο χωριό.
Μερικά χρόνια αργότερα, το 1943, ο γιος τους, ο Μανώλης, έπρεπε να φύγει στο νησί, άρρωστος, στην ηλικία των 10 χρονών. Το 1945, η κόρη τους, η Μαρία, έφυγε κι εκείνη εκεί, στην ηλικία των 10 χρονών. Στο πόδι του ατέλειωτου Γολγοθά τους, θα περάσουν υποδειγματικά αυτές τις δοκιμασίες με κουράγιο, αλληλεγγύη και αμέτρητη αγάπη.
Η Μαρία παντρεύτηκε και γέννησε τρία παιδιά τα οποία έπρεπρε να φύγουν στο παιδικό σταθμό στο Αιγάλεω. Τότε, σύμφωνα μ’ έναν άδικο και οδυνηρό νόμο, απαγορεύονταν τα παιδιά μέσα στο νησί. Ο Μανώλης έμεινε ανύπαντρος και ήταν ο αγαπητός θείος, ο σοφός. Σαν να ήταν ο παππούς. Ήταν η στήριξη όλης αυτής της άτυχης οικογένειας. Μετά το θάνατο του Ιωάννη του πατέρα τους στη Σπιναλόγκα, η γυναίκα του η Κατερίνα και τα δυο παιδιά τους Μανώλης και Μαρία έμειναν στο λεπροκομείο μέχρι το κλείσιμό του το 1957 πριν φύγουν στο νοσοκομείο Αγία Βαρβάρα στο Αιγάλεω. Μια οικογένεια οδυνηρά χτυπημένη που πάντα κράτησε την αρχοντιά της. Χάρη στο Μανώλη, ένα γιο της Μαρίας, τα αδέλφια ζούσαν μέχρι τώρα σε μια πολυκατοικία έξω απ’ το νοσοκομείο..
Επιτάφια μέρα, στις 14 Απριλίου 2017, πέθανε ο Μανώλης, 83 χρονών. Έφυγε για μια άγνωστη νύχτα και ήδη πάρα πολύ μακριά. Ακόμα χτες φώτιζε την οικογένειά του και τους φίλους του με την απίστευτη του μακροθυμία, με το θετικισμό του. Ήταν μια ωραία ψυχή. Παρ’ ότι η ζωή του είχε επιβάλει πολλές δοκιμασίες, κράτησε την αξιοπρέπειά του, την πίστη του. Ήταν η προσωποποίηση της αθωότητας, της καλοσύνης. Το κουράγιο του, η πνευματική του διάσταση μας έχουν μάθει την ουσία. Μας έμαθε τι σημαίνει η εσωτερική ομορφιά. Ήταν ένας Κύριος που ζούσε όρθιος.
Πάντα κράτησε στη μνήμη του, στην καρδιά του, στη ψυχή του, τη μητέρα του την αλησμόνητη Κατερίνα που ήταν σαν μια Αγία. Εκείνη που έμεινε κοντά τα παιδιά της όλη της τη ζωή: μια ολόκληρη ζωή στα νοσοκομεία χωρίς να είναι άρρωστη!
Είμαστε τόσο λυπημένοι. Σήμερα, συννεφιασμένη μέρα, νιώθουμε μια μεγάλη θλίψη και συγκίνηση. Χάσαμε ένα πραγματικό φίλο. Εδώ και σαράντα χρόνια η φιλία μας ήταν απείρως πολύτιμη. Σήμερα, νιώθουμε την προσβολή της απουσίας και το μυστήριο της παρουσίας. Νιώθουμε τη σκληρότητα της διακοπής και την απαλότητα της ευγνωμοσύνης.
Οι θερμές σκέψεις μας και τα συγκινητικά συλλυπητήρια μας είναι για την πολυαγαπημένη αδελφή του τη Μαρία που αντέχει άλλη μια μεγάλη δοκιμασία. Ξέρουμε όλα αυτά που έδωσε εκείνη ακούραστα στον αδελφό της, τον έμπιστό της, και την προσοχή της για την ευεξία του. Η Μαρία είχε πάντα για όλους τα χέρια της ανοιχτά, απαλά, έτοιμα για αγκάλιασμα. Bοήθησε τον αδελφό της να είναι ο άνθρωπος που ήταν. Η μεγάλη καρδιά της τον αξιοποίησε, η αμέριστη στήριξή της του έδωσε κουράγιο και δύναμη.
Συμμεριζόμαστε τη λύπη της Μαρίας και όλης της οικογένειάς της. Τους διαβεβαιώνουμε τη βαθύτατη εκτίμηση και όλη μας την αγάπη.
Ας είναι αιώνια η μνήμη σας, αγαπητέ Φίλε Μανώλη, ας είναι ελαφρύ το χώμα της αγαπημένης Κρήτης σας που σας σκεπάζει.
(Το κείμενο αυτό γράφτηκε με αφορμή το 40ήμερο μνημόσυνό του).
(*) Ζουλιέν Γκριβέλ (Julien Grivel) με τη Χριστίνα, τη Ροξάνη και τον Αλέν.
