Διέσχισαν το φαράγγι των Νεκρών

Στο φαράγγι των Νεκρών, στην περιοχή της Ζάκρου, περπάτησαν την Κυριακή 14 Ιουνίου 2020 μέλη και φίλοι του Ορειβατικού Συλλόγου Αγίου Νικολάου.

Όπως αναφέρει ο Ορειβατικό Σύλλογο Αγίου Νικολάου: "Μοιραστήκαμε μια μοναδική πεζοπορία που συνδυάζει εκδρομική εξόρμηση με λεωφορείο, περπάτημα σε σπάνιας ομορφιάς τοπία, επίσκεψη σε περιοχή με μακραίωνη ιστορία με ζωντανά τα σημάδια του παρελθόντος και μπάνιο σε υπέροχες παραλίες.

Oι περισσότεροι μεταφερθήκαμε στο δήμο Ιτάνου, στο κεφαλοχώρι της ΄Ανω Ζάκρου με λεωφορείο (κρατώντας πάντα αποστάσεις …ασφαλείας), ενώ αρκετοί ακολούθησαν με Ι.Χ. Διασχίσαμε το χαρακτηριστικό ημιορεινό τοπίο της Ανατολικής Κρήτης, με τους χαμηλούς λόφους, καταπράσινους από τα αμέτρητα λιόδεντρα και σταματήσαμε στην πλατεία του χωριού με τα πολυάριθμα καφενεία. Ξεκινήσαμε την πεζοπορία μας μέσα από το χωριό με κατεύθυνση την είσοδο του φαραγγιού. Μετά από πορεία μισής περίπου ώρας φτάσαμε στη είσοδο του φαραγγιού της Ζάκρου, στο φαράγγι των Νεκρών.

Το φαράγγι των Νεκρών, παρά την απόκοσμη ονομασία του, είναι ένα ειδυλλιακό μέρος, κατάφυτο με ανθισμένες πικροδάφνες, λυγαριές, καλάμια και αρωματικά φυτά. Ξεχωριστά όμορφα τα 'δαντελωτά' πρανή, διάτρητα από μικρά και μεγάλα σπήλαια. Μέσα στις ψηλές, απότομες αυτές σπηλιές οι Μινωίτες έθαβαν τους νεκρούς τους. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές έχουν εντοπίσει πλήθος αρχαίων τάφων στις απόκρημνες πλαγιές και αρχαιολογικά ευρήματα μεγάλης αξίας. Το φαράγγι της Ζάκρου εντυπωσιάζει όχι μόνο λόγω της απαράμιλλης ομορφιάς του, αλλά και με την συναρπαστική μακραίωνη ιστορία του και παρουσιάζει ιστορικό, αρχαιολογικό, φυσιολατρικό, οικοτουριστικό και γεωφυσικό  ενδιαφέρον. Η έξοδος του βρίσκεται δίπλα στο ανάκτορο της Ζάκρου και κοντά στην απάνεμη παραλία της Κάτω Ζάκρου.

Διασχίσαμε το φαράγγι ακολουθώντας το Ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4, που ξεκινά από την Πορτογαλία, διασχίζει τη νότια Ευρώπη, την Ελλάδα από βορρά προς νότο και την Κρήτη από τα δυτικά προς τα ανατολικά για να καταλήξει στην Κάτω Ζάκρο. Στην κοίτη του φαραγγιού και μέχρι τη μέση περίπου της διαδρομής υπήρχε αρκετό νερό, που σχημάτιζε μικρές λιμνούλες (αρκετά βαθιές για κολύμπι) και μικρούς κελαρυστούς καταρράκτες. Ακολουθούμε μονοπάτι στη δεξιά πλευρά του φαραγγιού, που ξεδιπλώνεται πάνω από την κοίτη στα πρανή του φαραγγιού (1-2 φορές χρειάστηκε να διασχίσουμε το φαράγγι και κάθετα). Περπατούμε πάνω στα τελευταία μέτρα του Ε4 σε μια εύκολη διαδρομή που καταλήγει στην θάλασσα.

Διασχίζουμε το εντυπωσιακά πολύχρωμο φαράγγι, με κυρίαρχο χρώμα το έντονο ροζ από τις ανθισμένες ροδοδάφνες. Αρκετές και οι μωβ πινελιές από ανθισμένη λεβάντα και θυμάρια. Το πράσινο κυριαρχεί σε όλη τη διαδρομή μας με πανύψηλα πλατάνια και φουντωτούς αρωματικούς θάμνους. Ιδιαίτερα εντυπωσιακά και τα κάθετα βραχώδη τοιχώματα διάτρητα από σπηλιές, με μυστικά και μυστήρια πολλών αιώνων κρυμμένα πίσω από τα σκοτεινά τους στόμια. Η πεζοπορία είναι εύκολη και σύντομη (3,8 χλμ) και σε λιγότερο από 2 ώρες καταλήγουμε στην έξοδο, στην Κάτω Ζάκρο, κοντά στο μινωικό ανάκτορο, στις μια περίπου το μεσημέρι.

Το ανάκτορο της Ζάκρου, το τέταρτο σε μέγεθος μινωικό ανάκτορο, βρισκόταν σε ένα ασφαλές λιμάνι και στρατηγικό σημείο της ανατολικής Κρήτης, που του εξασφάλιζαν απρόσκοπτες εμπορικές ανταλλαγές και επικοινωνία με την Αίγυπτο και την Εγγύς Ανατολή. Ο πλούτος των ευρημάτων, αλλά και οι σπάνιες πρώτες ύλες από τις οποίες ήταν φτιαγμένα, μαρτυρούν το εύρος και το δυναμισμό της οικονομίας του ανακτόρου, αλλά και τη σημασία του ως διοικητικό και λατρευτικό κέντρο της περιοχής. Η μινωική πολιτεία έμεινε θαμμένη 3.500 χρόνια, μέχρι την δεκαετία του ’60, οπότε ο αρχαιολόγος Νικόλαος Πλάτων την επανέφερε στο φως.

Απολαύσαμε δροσερές βουτιές  στην καταγάλανη θάλασσα, που παρά τον άνεμο που άρχισε να δυναμώνει παρέμενε ακυμάτιστη και πεντακάθαρη (χωρίς ίχνος από τις ενοχλητικές τσούχτρες που έχουν κάνει έντονη την εμφάνισή τους τελευταία στις ΒΑ παραλίες του νησιού). Γευτήκαμε νοστιμιές και παγωμένη μπύρα στις παραθαλάσσιες γραφικές ταβέρνες, με την πολυάριθμη παρουσία μας να ζωντανεύει την ήσυχη παραλία.

Στις 15:30 αναχωρήσαμε για την ΄Ανω Ζάκρο, για να συμπληρώσουμε την περιπλάνηση μας με ξενάγηση σε χώρους του Γεωπάρκου Σητείας. Εκεί μας περίμενε υπομονετικά (φτάσαμε με καθυστέρηση μιας ώρας) η κυρία Στέλλα Αϊλαμάκη, κάτοικος της περιοχής,  ιδιοκτήτρια του ξενώνα Terra Minoica κι εθελόντρια στην διάδοση κι υποστήριξη του έργου του Γεωπάρκου Σητείας, η οποία μας καλωσόρισε και μας ξενάγησε σε αναπαλαιωμένους χώρους στο χωριό της Ζάκρου.

Ξεκινήσαμε ανηφορικά από την πλατεία, από την περιοχή όπου παλιά περνούσαν –όπως μάθαμε- τα νερά των πηγών, που διέσχιζαν το χωριό, γι’ αυτό και υπήρχαν 13 συνεχόμενοι νερόμυλοι για την εκμετάλλευση τους. Διακρίναμε αρκετούς απ’ αυτούς κι επισκεφτήκαμε εσωτερικά έναν αναπαλαιωμένο, που λειτουργεί ως Μουσείο Νερού, για να αναδειχθεί στους επισκέπτες ο τρόπος λειτουργίας του, αλλά και όπου εκθέτονται και πολλά παλαιά αντικείμενα καθημερινής χρήσης της εποχής των παππούδων μας. Στη συνέχεια επισκεφτήκαμε και το Ρασοτριβείο, με ειδικό σύστημα πλυσίματος και ‘κοπανίσματος’ των ρασιδιών (κλινοσκεπασμάτων από προβατίσιο μαλλί), για να επεξεργαστούν και να μαλακώσουν. Συνεχίσαμε διασχίζοντας μονοπάτι πρόσφατα καθαρισμένο και σηματοδοτημένο από τους φοιτητές του ΔΙΕΚ Σητείας του τμήματος Οδηγών Βουνού σε συνεργασία με το Γεωπάρκο. Η πυκνή βλάστηση δίπλα στο χωριό κι ο ήχος του νερού που κελάρυζε μας θύμιζε τον προορισμό μας: τις πηγές της Πάνω Ζάκρου. Περάσαμε ανάμεσα από πλατάνια, πικροδάφνες, ρυάκια, γεφυράκια, όμορφα αναπαλαιωμένα πετρόκτιστα σπίτια και φτάσαμε στο χώρο εκδηλώσεων του χωριού με ξύλινα τραπέζια και παγκάκια, όπου εδώ, όπως μαθαίνουμε, γίνονται το καλοκαίρι οι γιορτές νερού. Έπειτα κατευθυνθήκαμε στις πηγές, όπου είδαμε το νερό να αναβλύζει από το έδαφος.

Για το τέλος επιστρέψαμε στην πλατεία κι επισκεφτήκαμε το μικρό, αλλά εξαιρετικά ενδιαφέρον Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, όπου σταθήκαμε κυρίως στις προθήκες των πετρωμάτων, (πολλά από τα οποία διακρίναμε και θαυμάσαμε κατά την πορεία μας στο φαράγγι, όπως το βυσσινί φυλλίτη), αλλά και εκμαγείο από οστά δεινοθηρίου, ίχνη του οποίου εντοπίστηκαν στην περιοχή.

Ευχαριστούμε ιδιαιτέρως την κυρία Στέλλα για την άψογη ξενάγηση και την προθυμία να απαντά σε όλες τις ερωτήσεις μας παρά τη ζέστη του απομεσήμερου. Επίσης συγχαίρουμε την προσπάθεια του Πολιτιστικού Συλλόγου Ζάκρου και των διαχειριστών του Γεωπάρκου για την ανάδειξη και προβολή της παραδοσιακής ζωής και αρχιτεκτονικής σε ισορροπία πάντα με το φυσικό περιβάλλον.

Στη συνέχεια αποχαιρετήσαμε το χωριό με την υπόσχεση σύντομα να ξανάρθουμε και να περπατήσουμε τα πλήθος μονοπάτια του γεωπάρκου (γεωδιαδρομές), που οδηγούν σε βουνά, σπήλαια, φαράγγια, παραδοσιακά χωριά, εγκαταλελειμμένους οικισμούς και όμορφες απόμερες παραλίες. Μετά από μια σύντομη στάση στη Σητεία για καφέ και κανταΐφι, επιστρέψαμε στη βάση μας κατάκοποι από μια μέρα γεμάτη εντυπώσεις και ακολουθώντας τον φιδογυριστό δρόμο με τις αμέτρητες κλειστές στροφές φτάσαμε στον ΄Αγιο Νικόλαο αργά το απόγευμα. Διανύσαμε 6,84χλμ σε περίπου 3 ώρες και με 19.860 βήματα κάναμε ένα μεγάλο ταξίδι στον χρόνο, από την εποχή ακμής της Μινωικής Κρήτης μέχρι την αρχή του περασμένου αιώνα."

*Φωτογραφία από Daynight.gr