CSI για την προστασία άγριας ζωής και στην Κρήτη, όπου οι άνθρωποι αποτελούν πραγματική απειλή!

Της Κατερίνας Μυλωνά

Πλάνο πρώτο: ένας πυροβολημένος αετός στο χώμα. Πλάνο δεύτερο: ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό ξεκινά έρευνα, εντοπίζει τον δράση και μία δίκη μόλις ξεκίνησε.
Θα μπορούσε να είναι σενάριο ενός επεισοδίου της δημοφιλούς σειράς CSI, εξάλλου, ο στόχος είναι να τεθούν οι σχετικές μέθοδοι που τώρα παρακολουθούμε στην οθόνη, στην υπηρεσία της άγριας ζωής και στην Ελλάδα.

Πρόκειται για το όραμα της Wildlife Crime Academy που πρόσφατα είχε και τους πρώτους απόφοιτούς της.
Αναλυτικά, εξειδικευμένοι στη διερεύνηση εγκλημάτων κατά της άγριας ζωής είναι, από τον περασμένο Απρίλιο, πέντε εκπρόσωποι κρατικών υπηρεσιών της Ελλάδας που ολοκλήρωσαν επιτυχώς και τους τρεις κύκλους εντατικής εκπαίδευσης της Ακαδημίας για το Έγκλημα ενάντια στην Άγρια Ζωή (Wildlife Crime Academy) που διοργανώθηκε στην Ισπανία.

Η μοναδική στο είδος της Ακαδημία υλοποιείται από το 2021 στο πλαίσιο του Προγράμματος Balkan Detox LIFE, με διοργανωτές το Vulture Conservation Foundation και την Περιφερειακή Κυβέρνηση της Ανδαλουσίας, το προσωπικό της οποίας διαθέτει πολυετή πείρα στη διαχείριση και εξιχνίαση εγκληματικών ενεργειών με θύματα είδη της άγριας πανίδας. Κύριοι στόχοι της Ακαδημίας είναι η κατάρτιση ειδικών και εκπροσώπων υπηρεσιών αρμόδιων για την επιβολή του νόμου στη διεξαγωγή σωστής έρευνας για τον εντοπισμό των δραστών καθώς και η αλλαγή της αντίληψης που επικρατεί σε σχέση με αυτά τα εγκλήματα που ελάχιστα απασχολούν τις αρχές και ακόμα σπανιότερα διώκονται.

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα περιλάμβανε τρία στάδια κατάρτισης (βασικό, μεσαίο, προχωρημένο). Κάθε στάδιο εισήγαγε τους συμμετέχοντες σε διαδοχικά επίπεδα εξειδίκευσης στη διαχείριση μιας σειράς εγκλημάτων που έχουν καταστροφικό αντίκτυπο στην άγρια ζωή όπως είναι η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων, η λαθροθηρία, η παράνομη παγίδευση και τα οποία εξακολουθούν να μην θεωρούνται εξίσου σοβαρά με τα ποινικά αδικήματα κατά της ανθρώπινης ζωής, ενώ συχνά αντιμετωπίζονται ως μη-εγκλήματα ακόμα και από εκπροσώπους του νόμου.

Τα σεμινάρια έχουν παρακολουθήσει μέχρι σήμερα 44 ειδικοί επιστήμονες και προσωπικό υπηρεσιών από εννέα ευρωπαϊκές χώρες, με έμφαση στην περιοχή των Βαλκανίων. Από την Ελλάδα, την εκπαίδευση ολοκλήρωσαν τρία στελέχη του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), κτηνίατρος-τοξικολόγος και δασοφύλακας ενώ στα δύο πρώτα επίπεδα συμμετείχαν και εκπρόσωποι της Ελληνικής Αστυνομίας. Πρόσκληση για συμμετοχή στην Ακαδημία στάλθηκε σε όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία, εταίρο του Προγράμματος Balkan Detox LIFE στην Ελλάδα και μία από τις πρωτοπόρες Οργανώσεις στον αγώνα για τη μείωση και εξάλειψη του εγκλήματος κατά της άγριας ζωής στη χώρα μας. 
Αν και προερχόμενοι από διαφορετικούς φορείς, όλοι οι συμμετέχοντες που ολοκλήρωσαν και τα τρία επίπεδα εκπαίδευσης είναι πλέον καταρτισμένοι στη διεξαγωγή αποτελεσματικής έρευνας καθώς έχουν εκπαιδευτεί σε επιχειρησιακά πρωτόκολλα για διερεύνηση εγκλημάτων κατά της άγριας ζωής και μεθόδους συγκέντρωσης και ανάλυσης ευρημάτων από τους τόπους εγκλημάτων (CSI and Forensic Analysis) που διευκολύνουν τον εντοπισμό και την καταδίκη των δραστών, συμβάλλοντας στην αποτροπή των συγκεκριμένων παράνομων δραστηριοτήτων.

Η μεταφορά των γνώσεων και δεξιοτήτων που αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια των σεμιναρίων σε συναδέλφους των εκπαιδευμένων υπαλλήλων και η αξιοποίησή τους για την προστασία προστατευόμενων και κρισίμως απειλούμενων ειδών, όπως πολλά είδη γυπών και αρπακτικών πουλιών, αποτελεί έναν επιπλέον βασικό στόχο της Ακαδημίας.

Η εκπρόσωπος της Ορνιθολογικής Εταιρείας, κ. Γεωργία Αλεξοπούλου, αναφέρει στο Cretalive πως ο στόχος είναι η ενσωμάτωση των μεθόδων εξιχνίασης εγκλημάτων κατά της ανθρώπινης ζωής στη διερεύνηση εγκλημάτων κατά ειδών της άγριας πανίδας και ζωής. Πρόκειται για μία πλήρη εκπαίδευση σε βάθος τριετίας με εντατικά σεμινάρια και άσκηση στο πεδίο. 
«Πρέπει, επιτέλους, να είμαστε σε θέση να πιάνουμε κανέναν ένοχο και να οδηγείται ενώπιον της Δικαιοσύνης. Τα εγκλήματα αυτά δεν εξιχνιάζονται, δεν έχουμε διώξεις και διαιωνίζονται», τονίζει.
Ένα σύνηθες φαινόμενο είναι η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων στην ύπαιθρο, όπως είναι οι φόλες στο αστικό περιβάλλον και τα χωριά. Θύματα είναι ζώα εργασίας ή οικόσιτα, δημιουργείται ένας κύκλος θανάτου, το ένα ζώο τρώει το άλλο με αποτέλεσμα το δηλητήριο να καταλήγει ακόμα και σε απειλούμενα αρπακτικά πουλιά, όπως είναι οι γύπες που έχουν μειωθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια, υπάρχουν πληθυσμοί που έχουν εξαφανιστεί από μια περιοχή.

Φυσικά, ο άνθρωπος δε μένει ανεπηρέαστος αφού το δηλητήριο περνά και στον υδροφόρα ορίζοντα και είναι επικίνδυνο ως και θανατηφόρο.
Πλέον, υπάρχει η δυνατότητα όταν βρεθεί ένα απειλούμενο είδος πυροβολημένο, για παράδειγμα, το σημείο να αποτελέσει τόπο εγκλήματος, να συλλεχθούν στοιχεία προκειμένου να φτάσει κανείς στον δράστη.
Έχουμε μεγάλα θηλαστικά, αρκούδες, λύκους, αλεπούδες, αρπακτικά και παλιότερα πουλιά που απειλούνται από δραστηριότητες του ανθρώπου, όπως είναι η λαθροθηρία, που αγγίζει όλα τα είδη.

Τα δύο προηγούμενα χρόνια είχαμε πολλά περιστατικά στην Κρήτη, σε βαθμό που ένα μέρος του κοινού είχε εξαγριωθεί με όσα συνέβαιναν στο νησί.
Όσο αφορά στην Ανατολική Κρήτη, τα 5 συχνότερα διωκόμενα περιβαλλοντικά εγκλήματα, σύμφωνα με τα στοιχεία του προγράμματος LIFE Natura Themis για την περίοδο 2015-2019, είναι:
 
• Εμπρησμός (από αμέλεια και πρόθεση)
• Παράνομη απόρριψη αποβλήτων (υγρών και στερεών)
• Μεταβολή αιγιαλού
• Λαθροθηρία
• Εκχέρσωση δασικών εκτάσεων
 
Τα πέντε αυτά εγκλήματα αποτελούν το 82% όλων των περιβαλλοντικών διώξεων που έχουν καταχωρηθεί στα ποινικά δικαστήρια του Ηρακλείου και του Λασιθίου. Σε αριθμούς, είναι 702 παράνομες πράξεις από σύνολο 821. Από αυτές, το 16% αφορά περιστατικά λαθροθηρίας.
 
Στην Κρήτη εφαρμόζεται το πρόγραμμα LIFE Bonelli EastMed για τον σπιτζαετό ενώ δρα και η ομάδα ανίχνευσης δηλητηριασμένων δολωμάτων  LIFE Against Poison Crete που περιπολεί την ύπαιθρο και προλαβαίνει ορισμένα περιστατικά.

Η κ. Αλεξοπούλου αναφέρει πως είναι καθοριστική η συμβολή των ατόμων που φτάνουν πρώτοι στον τόπο ενός εγκλήματος, που μπορούν να εντοπίσουν ένα δόλωμα, ένα νεκρό ζώο, συλλέγουν στοιχείο και βοηθούν τις αρχές για την εξιχνίασή του.
Στόχος της εκπαίδευσης που γίνεται είναι τα άτομα που την έχουν ολοκληρώσουν να μεταδώσουν τις γνώσεις τους σε συναδέλφους τους και έτσι να καλυφθούν σταδιακά οι ανάγκες όλης της χώρας. Μόλις συμβεί ένα περιστατικό, να τηρούνται συγκεκριμένα πρωτόκολλα και να γνωρίζει ο καθένας τι πρέπει να κάνει.

Διαβάστε περισσότερες ειδήσεις από την Κρήτη.