Βυζαντινές τοιχογραφίες υπό τα λέιζερ του ΙΤΕ!

Της Κατερίνας Μυλωνά

Το είδος των υλικών και τεχνοτροπιών που έχουν χρησιμοποιηθεί στις τοιχογραφίες του ναού του Αγ. Ιωάννη Επισκοπής Ηρακλείου, τα ζωγραφικά ιδιώματα όπως και το πλήθος των καλλιτεχνών ή εργαστηρίων που συνέβαλαν στην αγιογράφηση του ναού φέρνει στο φως επιτόπια αναλυτική μελέτη που διενήργησε το Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ (ΙΗΔΛ) του ΙΤΕ.

Για τη μελέτη  χρησιμοποιήθηκαν φορητά αναλυτικά συστήματα τεχνολογίας λέιζερ, που κατά κύριο λόγο έχει αναπτύξει η ομάδα εφαρμογών φωτονικής στην Πολιτιστική Κληρονομιά του ΙΗΔΛ, και έλαβε χώρα 15-17 Ιουνίου 2021, σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηρακλείου (ΕφΑΗ). Στην συγκεκριμένη μελέτη γίνεται εφαρμογή μιας πρωτότυπης μεθοδολογίας ανάλυσης και διάγνωσης, με έμφαση στην χρήση μη-επεμβατικών αναλυτικών μεθόδων και φορητών συστημάτων που έχει αναπτύξει η ερευνητική ομάδα στο ΙΤΕ όπως πολυφασματική απεικόνιση και φασματοσκοπίες microRaman, διαχεόμενης ανάκλασης (diffuse Reflectance spectroscopy) και πλάσματος επαγόμενου από λέιζερ (laser induced breakdown spectroscopy, LIBS)..

Τα αποτελέσματα των μετρήσεων στις επιλεγείσες τοιχογραφίες καταχωρούνται στο ψηφιακό σύστημα POLYGNOSIS το οποίο έχει αναπτυχθεί σε συνεργασία με το Κέντρο Πολιτισμικής πληροφορικής του ΙΠ-ΙΤΕ  (Ινστιτούτου Πληροφορικής) και υποστηρίζει έναν εκπαιδευτικό οδηγό στις αναλυτικές τεχνικές που βασίζονται στα λέιζερ, παρέχοντας στους χρήστες αξιόπιστη πρόσβαση σε πολύ εξειδικευμένες γνώσεις.

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου «ΨΗΦΙΑΚΟ ΑΠΟΣΦΡΑΓΣΜΑ ΑΓΙΩΝΥΜΩΝ ΝΗΣΩΝ - ΠΛΟΗΓΟΙ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΙ ΚΡΗΤΗΣ», που εντάσσεται στο Πρόγραμμα Συνεργασίας INTERREG V-A «Ελλάδα Κύπρος 2014-2020» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΤΠΑ) και εθνικούς πόρους της Ελλάδας και της Κύπρου.

Θερμές ευχαριστίες οφείλονται στους κατοίκους, τον πολιτιστικό σύλλογο και τους τοπικούς φορείς της Επισκοπής για την άψογη συνεργασία και τη φιλοξενία τους.

Η Ομάδα εφαρμογών Φωτονικής στην Πολιτιστική Κληρονομιά του ΙΗΔΛ-ΙΤΕ

Η πρωτοποριακή, καινοτόμος έρευνα που πραγματοποιείται από την ομάδα Photonics for Heritage Science (https://www.iesl.forth.gr/en/research/photonics-heritage-science) του ΙΗΔΛ-ΙΤΕ, για περισσότερα από είκοσι χρόνια, έχει οδηγήσει στην τεχνολογική ανάπτυξη προηγμένων λέιζερ και οπτικών εργαλείων που προσφέρουν νέες αποτελεσματικές προσεγγίσεις στη διάγνωση και συντήρηση έργων τέχνης και αρχαιοτήτων. Η ομάδα εστιάζει σε μεθοδολογίες καθαρισμού και αποκατάστασης, φασματοσκοπία λέιζερ για ανάλυση σύνθεσης, πολυφασματική απεικόνιση και τεχνικές ολογραφικής μετρολογίας για δομική διάγνωση.

Αποστολή της ομάδας είναι η μελέτη και κατανόηση των υλικών, κατεργασιών και μεθόδων σχετικά με τα αντικείμενα πολιτιστικής κληρονομιάς, και η παροχή ευέλικτων και αποτελεσματικών εργαλείων για ανάλυση, διάγνωση, συντήρηση και αποκατάσταση αρχαιολογικών / ιστορικών αντικειμένων, έργων τέχνης και μνημείων.

 Μετρήσεις με φορητή συσκευή φασματοσκοπίας διαχεόμενης ανάκλασης και καταγραφή των δεδομένων

Δειγματοληψία από κρούστα αλάτων που έχει αναπτυχθεί στην τοιχογραφία

Επιτόπια μέτρηση με φορητή συσκευή φασματοσκοπίας πλάσματος επαγόμενου από λέιζερ (LIBS) για την χημική ανάλυση και ταυτοποίηση των χρωστικών

 Λογότυπο του έργου

Δείτε επίσης:

Τα λέιζερ του ΙΤΕ και το Μουσείο της Ακρόπολης

Διαβάστε περισσότερες ειδήσεις από την Κρήτη και το Ηράκλειο