Το αύριο της επιστήμης μέσα από τους ερευνητές του ΙΤΕ!

Της Κατερίνας Μυλωνά

Είναι νέοι, γεμάτοι ενθουσιασμό και όνειρα για το μέλλον. Το αύριο της επιστήμης βρίσκεται στα χέρια τους.

Ερευνητές του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στα εργαστήρια μιλούν στο Cretalive για την επιστήμη στη χώρα μας, τα σχέδιά τους και μοιράζονται τις ιδέες τους για το αντικείμενο της έρευνάς τους.

Μεράκι για την επιστήμη

Ο Γιώργος Μίλτος Μαραγκάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης το 1991. Αποφοίτησε από το 1ο Γενικό Λύκειο Ηρακλείου. Ολοκλήρωσε τις προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές του στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Το 2018 ξεκίνησε το διδακτορικό του στην ομάδα του διευθυντή Ερευνών Δρ. Μανόλη Στρατάκη, στο Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΗΔΛ-ΙΤΕ) και το Τμήμα Φυσικής του  Πανεπιστημίου Κρήτης. Έχει λάβει υποτροφία από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, τον Ανεξάρτητο Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, και έχει συμμετάσχει σε χρηματοδοτούμενα ερευνητικά προγράμματα.

«Το θέμα του διδακτορικού μου είναι οι μη γραμμικές οπτικές ιδιότητες νανοϋλικών και δισδιάστατων υλικών. Πρόκειται για ένα θέμα με μεγάλο ενδιαφέρον τόσο για θεμελιώδη έρευνα όσο και τεχνολογικές εφαρμογές.
Αισθάνομαι τυχερός που επιβλέπει τη διδακτορική μου διατριβή ο Δρ.Μανόλης Στρατάκης και ο καθηγητής Γιώργος Κιοσέογλου, και που συνεργάζομαι με τον Δρ. Σωτήρη Ψιλοδημητρακόπουλο και τον Δρ. Λεωνίδα Μουχλιάδη. Στο περιβάλλον αυτό έχω βρει εφόδια απαραίτητα για έναν νέο ερευνητή, όπως στέρεη καθοδήγηση, σύγχρονο εξοπλισμό, εποικοδομητικές συνεργασίες και καλό κλίμα. Είναι μεγάλη μου χαρά που αποτελέσματα της έρευνάς μας παρουσιάζονται σε αναγνωρισμένα ερευνητικά περιοδικά και συνέδρια.
Το ερώτημα “έρευνα εντός ή εκτός Ελλάδας” θεωρώ ότι δεν έχει σωστή και λάθος απάντηση, όπως φαίνεται από τα παραδείγματα ερευνητών με αξιόλογη επιστημονική συνεισφορά που επέλεξαν είτε το πρώτο είτε το δεύτερο.
Κίνητρο για να μείνει ή να επιστρέψει κάποιος στην Ελλάδα είναι ότι υπάρχουν εδώ άνθρωποι που δουλεύουν με μεράκι για την επιστήμη και τη διάδοση της γνώσης. Μεγαλύτερη υποστήριξη από το κράτος θα δημιουργούσε ακόμα καλύτερες προοπτικές», αναφέρει ο ίδιος.

Καλύτερες οι προοπτικές εκτός συνόρων

Ο Αμμάρ Γκαμάζ είναι υποψήφιος διδάκτορας στο Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Κρήτης. Μεγάλωσε και σπούδασε προπτυχιακά στην Αθήνα ενώ λίγο μετά την στρατιωτική του θητεία, ήρθε στην Κρήτη, όπου εργάζεται τα τελευταία 9 χρόνια στο Εργαστήριο Υπολογιστικής Όρασης και Ρομποτικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας αρχικά ως μηχανικός λογισμικού και πιο πρόσφατα ως μεταπτυχιακός βοηθός ερευνητής.

Ο πατέρας του κατάγεται από την Ιορδανία και ήρθε στην Ελλάδα για να σπουδάσει ιατρική, όπου και γνώρισε την μητέρα του που είναι επίσης ιατρός, όπως και ο αδερφός του.

Ειδικεύεται στην υπολογιστική όραση και την αναγνώριση και 3Δ οπτική παρακολούθηση του ανθρώπου από συμβατικές κάμερες χρώματος με βασικό εργαλείο συνελικτικά νευρωνικά δίκτυα.

«Αυτό τον καιρό αναπτύσσω το νευρωνικό δίκτυο MocapNET υπο την επίβλεψη του καθηγητή μου Αντώνη Αργυρού, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ένα πολύ μεγάλο εύρος εφαρμογών από αναγνώριση της νοηματικής γλώσσας, έξυπνο σπίτι, ρομποτική, εφαρμογές υγείας, μέχρι βιντεοπαιχνίδια και εικονική πραγματικότητα αφού επιτρέπει στους υπολογιστές άμεση αντίληψη των ανθρώπων και οι πιθανές εφαρμογές αυτής της τεχνολογίας είναι πάρα πολλές», εξηγεί.

Τονίζει πως «το ΙΤΕ είναι κατά την άποψη μου το κορυφαίο ερευνητικό κέντρο στη χώρα στον τομέα και είμαι πολύ υπερήφανος γιατί σαν νέος επιστήμονας μου έδωσε την ευκαιρία να δραστηριοποιηθώ και να συμβάλω σε πολύ καινοτόμα ερευνητικά προγράμματα ενώ χρόνο με τον χρόνο η δουλειά που κάνουμε στο εργαστήριο φιγουράρει σε περίοπτη θέση στα μεγαλύτερα ερευνητικά συνέδρια του κλάδου παγκοσμίως.

 Παρ'όλα αυτά δυστυχώς οι οικονομικές απολαβές είναι πολύ μικρές σε σχέση με το εξωτερικό. Ως αποτέλεσμα πολλοί από τους πιο ταλαντούχους φίλους, συμφοιτητές και άτομα της γενιάς μου βρίσκονται στο εξωτερικό δουλεύοντας σε μεγάλες εταιρίες όπως Tesla, Microsoft, Amazon κ.ο.κ. ενώ και άτομα τα οποία έχουν παραμείνει στη χώρα προτιμούν να εργαστούν μέσω τηλεργασίας και πάλι για εταιρίες στο εξωτερικό.

Προσωπικά, λόγω της εμπειρίας του πατέρα μου και των δυσκολιών του να ξεκινήσεις μια ζωή σε μια καινούργια χώρα, έχω συνειδητά προσπαθήσει να καταφέρω στην Ελλάδα όσο περισσότερα μπορώ χωρίς να γίνω ο ίδιος μετανάστης. Για εμένα το κίνητρο είναι η φοβερή δουλειά που κάνουμε στο εργαστήριο. Δυστυχώς όμως το οικονομικό κλίμα μετά το 2008 είναι όλο και δυσμενέστερο αφενός λόγω της κρίσης χρέους του 2015 και αφετέρου λόγω της γενικότερης παγκόσμιας κατάστασης με πιο πρόσφατο συμβάν την πανδημία COVID-19 της οποίας ο οικονομικός αντίκτυπος (πληθωρισμός, κόστος ενέργειας κτλ.) ήδη έχει αρχίσει να εμφανίζεται. Όντας νιόπαντρος (παντρεύτηκα το 2020 και η γυναίκα μου επίσης είναι επίσης υποψήφια διδάκτορας αλλά στο τμήμα Ιατρικής του Π.Κ) και με δεδομένες τις απαγορευτικές οικονομικές συνθήκες για τεκνοποίηση, μετά λύπης μου δυστυχώς διαπιστώνω ότι οι προοπτικές εκτός συνόρων φαντάζουν καλύτερες.»

«Θα ήθελα να παραμείνω στην Ελλάδα»

Η Χριστίνα Πλουμή γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα, αλλά έχει καταγωγή από την Κρήτη. Βρίσκεται στο Ηράκλειο της Κρήτης από το 2008, όταν ξεκίνησε τις  προπτυχιακές της σπουδές στο Τμήμα Βιολογίας. Συνέχισε και απέκτησε τον μεταπτυχιακό τίτλο ειδίκευσης στη Μοριακή Βιολογία και Βιοϊατρική και έκτοτε είναι διδακτορική φοιτήτρια στο εργαστήριο Νευρογενετικής και Γήρανσης του Καθηγητή Νεκτάριου Ταβερναράκη, στο Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογία ς και Βιοτεχνολογίας (ΙΜΒΒ) του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ).

Η διδακτορική της έρευνα αφορά τη μελέτη του συνδρόμου Wolfram τύπου 2, μιας σπάνιας νευροεκφυλιστικής νόσου, η οποία οδηγεί σε πρώιμη εμφάνιση  σακχαρώδη διαβήτη, προοδευτική απώλεια όρασης και ακοής, και  χαμηλό προσδόκιμο ζωής. Η εκδήλωση του συνδρόμου οφείλεται σε μεταλλαγές του ανθρώπινου γονιδίου CISD2, το οποίο κωδικοποιεί μια μιτοχονδριακή πρωτεΐνη της οικογένειας ΝΕΕΤ.

«Στόχος της έρευνάς μας ήταν να βρούμε τον μηχανισμό δράσης αυτής της πρωτεΐνης, για να κατανοήσουμε το πώς η απώλειά της οδηγεί σε φαινόμενα πρόωρης γήρανσης και νευροεκφυλισμού. Έτσι, χρησιμοποιήσαμε σαν απλό σύστημα-μοντέλο, το νηματώδη Caenorhabditis elegans και βρήκαμε ότι η CISD-1, η ομόλογη NEET πρωτεΐνη του νηματώδους,  προστατεύει από την πρόωρη γήρανση και την εκδήλωση νευροεκφυλισμού, ρυθμίζοντας τις διαδικασίες  της αυτοφαγίας  (της ιδιότητας του κυττάρου να ανακυκλώνει συστατικά του εαυτού του) και του προγραμματισμένου κυτταρικού θανάτου», εξηγεί.

Τονίζει πως «πολλοί νέοι ερευνητές έχουν καταφύγει σε εργαστήρια του εξωτερικού με την ελπίδα να  αποκτήσουν νέες εμπειρίες και τεχνογνωσία, έχοντας πιθανότατα καλύτερες αποδοχές συγκριτικά με την Ελλάδα. Εντούτοις, παρά τις δυσκολίες, στην Ελλάδα υπάρχουν αξιόλογα εργαστήρια με σημαντικές υποδομές και εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας, στα οποία μπορείς να πραγματοποιήσεις ανταγωνιστική έρευνα υψηλού επιπέδου, αντίστοιχη με αυτή του εξωτερικού. Επιπλέον, αν και λίγες σε αριθμό, οι ερευνητικές  χρηματοδοτήσεις, υποστηριζόμενες κυρίως από ευρωπαϊκά προγράμματα, είναι πολύ σημαντικές για την διεξαγωγή έρευνας στην Ελλάδα. Επομένως είναι ανάγκη να συνεχίσουν να δίδονται ακόμα περισσότερες χρηματοδοτήσεις για την προσέλκυση νέων επιστημόνων. Προσωπικά, οι υποτροφίες που έλαβα από το Ίδρυμα Μποδοσάκη, αλλά και το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ) με βοήθησαν σημαντικά στην πορεία της διδακτορικής μου μελέτης. Επιπλέον, έχοντας δημιουργήσει πια τη δική μου οικογένεια εδώ και δύο χρόνια, αν και δεν αποκλείω το ενδεχόμενο μικρής μου παραμονής στο εξωτερικό σε μεταδιδακτορικό επίπεδο, θα ήθελα να παραμείνω μόνιμα στην Ελλάδα για να είμαι κοντά με τα αγαπημένα μου πρόσωπα, τα οποία με τη στήριξή τους μου δίνουν δύναμη να συνεχίζω την ερευνητική μου πορεία.»

Τα θεμέλια στην Ελλάδα

Ο Μάριος Αδαμίδης είναι προπτυχιακός φοιτητής του Τμήματος Επιστήμης και Τεχνολογίας Υλικών στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και κατάγεται από την Ξάνθη. Είναι συντονιστής του υποσυστήματος “Thermal Control” της διεπιστημονικής φοιτητικής ομάδας του ΑΠΘ, SpaceDot, όπου στο πλαίσιο του προγράμματος ‘’Fly Your Satellite! 3’’, υπό την αιγίδα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος, ως ομάδα έχουν αναλάβει εξ ολοκλήρου τον σχεδιασμό και την κατασκευή ενός νανοδορυφόρου βιολογικού περιεχομένου. Παράλληλα, στο Ινστιτούτο Δομής και Λέιζερ του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας, η έρευνά του στηρίζεται πάνω στη σύνθεση "έξυπνων" οπτικά και θερμικά υλικών, που δυνητικά θα μπορούσαν να εφαρμοστούν σε αεροδιαστημικές εφαρμογές.

Για το μέλλον των νέων επιστημόνων στη χώρα μας, εξηγεί πως η απάντηση είναι σίγουρα πολυεπίπεδη και δύσκολα μπορεί να δοθεί εν συντομία. «Σε γενικές γραμμές, ως άνθρωπος που τώρα κάνει τα πρώτα του βήματα στην έρευνα, βρίσκω αξιέπαινη την ποιότητα της τεχνογνωσίας που παράγεται στην Ελλάδα, μια χώρα με αδιαμφισβήτητα υποχρηματοδοτούμενο τον τομέα της έρευνας. Προσωπικά, αυτό το εκλαμβάνω ως κινητοποίηση από τους νέους επιστήμονες προς την υλοποίηση των ιδεών τους όσο το δυνατόν αποδοτικότερα με τα υπάρχοντα μέσα, πριν συναντήσουν τον αναπόφευκτο κορεσμό που θα τους ‘’αναγκάσει’’ να μεταφέρουν τις ιδέες στο εξωτερικό. Πλέον, ο τρόπος που διεξάγεται η έρευνα και η ταχύτητα που ταξιδεύει η πληροφορία, έχουν ριζικά μεταβληθεί. Επικρατεί περισσότερο από ποτέ το αίσθημα πως αν δεν συμβαδίζεις με την εξέλιξη των πραγμάτων, θα πάψεις να είσαι ανταγωνιστικός στην απαιτητικότερη αγορά εργασίας. Ειδικότερα δε, όταν το ενδιαφέρον προσανατολίζεται σε τομέα πρακτικά ανύπαρκτο στην Ελλάδα, όπως αυτός της αεροδιαστημικής. Επομένως, στην παρούσα κατάσταση, θεωρώ πως στην Ελλάδα μπορεί κάποιος να θέσει τα θεμέλια για την αρχή της σταδιοδρομίας του, αλλά δυστυχώς οι ευκαιρίες για να μπορέσει να την εξελίξει είναι περιορισμένες», αναφέρει.

Κεντρική φωτογραφία: pexels

Διαβάστε περισσότερες ειδήσεις από την Κρήτη.