Απολογισμός της πεζοπορίας στο Γεωπάρκο Σητείας

Μια μικρή ‘πανλασιθιώτικη’ πεζοπορία αποδείχτηκε αυτή της 19ης Φεβρουαρίου του Ορειβατικού Συλλόγου Αγίου Νικολάου σε μονοπάτια του Γεωπάρκου Σητείας, αφού μαζεύτηκαν 45 άτομα από διάφορα σημεία του νομού μας και το πάρκινγκ στο χώρο των πολιτιστικών εκδηλώσεων της Σιτάνου γέμισε ξαφνικά με αυτοκίνητα.

Στον απολογισμό των διοργανωτών επισημαίνονται τα εξής:

"ΕΝΑΡΞΗ ΠΟΡΕΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗ ΣΙΤΑΝΟ

Σίτανος λοιπόν. Ένα μικρό παραδοσιακό χωρίο στα 620 μ. υψόμετρο. Προστατευόμενος οικισμός από το 2022, μαθαίνουμε, ίσως σε μια προσπάθεια να διασωθεί το μέρος από τα παρακείμενα αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα, που συναντάει κανείς στο δρόμο απ’ τη Σητεία. Από εδώ ξεκινάει η πορεία μας με όμορφες εικόνες από τη ζωή του χωριού: Μια κατσίκα με τα μικρά της μασουλάει το χορτάρι ανέμελη, κότες τσιμπολογούνε αμέριμνες στο χωράφι, κηπούλια, σπίτια με τις ‘παραδοσιακές’ γλάστρες-ντενεκέδες. Κι εκεί που νομίζεις ότι η ζωή εδώ έχει μείνει σε προηγούμενες εποχές, να σου και διαφήμιση για τουριστικά καταλύματα!

Αφήνουμε το χωριό ακολουθώντας ανηφορικό χωματόδρομο. Περνάμε από τοπίο που μοιάζει ξερικό και πετρώδες. Λίγα φρύγανα: θυμάρια, αχινοπόδια, αστοιβίδες. Υγρασία κάνει τους θάμνους να στραφταλίζουν στις ακτίνες του πρωινού ήλιου. Η μέρα προβλέπεται ιδανική για την εποχή. Μικροσκοπικά ‘κρινάκια’, κυρίως ρωμουλέες (Romulea bulbocodium), αλλά και ορνιθόγαλα (Ornithogalum) απλώνονται χαλί στα πόδια μας. Εδώ κι εκεί ομάδες από κίτρινες νεραγκούλες (ranunculus bulbosus) και ανεμώνες-νάνοι καθώς δεν έχουν τη δύναμη να μεγαλώσουν. Που και που καμιά ίριδα.

Το μονότονα πετρώδες τοπίο διακόπτεται κατά διαστήματα από μικρές εύφορες εκτάσεις τύπου μικρών οροπεδίων, που δεν τους λείπουν οι πηγές, τα ρυάκια και οι αυτοσχέδιες λίμνες, γεγονός που προκαλεί εντύπωση! Εννοείται ότι εδώ κυριαρχούνε τα περιβόλια με οπωροφόρα, κυρίως μηλιές, αχλαδιές, ροδακινιές, γυμνές αυτόν τον καιρό (λάθος εποχή ήρθαμε!). Αναφέρω μερικά τοπωνύμια, όπως μου τα σημειώνει ο φίλος μου ο Θοδωρής, κάτω απ’ τις φωτογραφίες ή όπως μου τα έδειχνε ο άλλος φίλος, ο Νίκος στην πορεία: της Βουρλιάς ο κάμπος’,  ‘Τσακνάδο’, ‘Μαύρος Κάμπος’, ‘Κανεβα’, ‘Φλαμούρι’, ‘Μακρύ Λιβάδι’ , ‘Αχλαδιά’ και βέβαια τελευταίες οι Πάνω και Κάτω Ζάκανθος.

ΣΚΑΛΙΑ

Για την ώρα ανηφορίζουμε το καλοδιατηρημένο ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4, προκειμένου να οδηγηθούμε στον ιστορικό οικισμό Σκαλιά. Πρόκειται για εγκαταλελειμμένο οικισμό, του οποίου τα σπίτια είναι ενωμένα σαν εξωτερικό τείχος, ενώ απ’ τη βόρεια πλευρά έχει και γκρεμό να τον προστατεύει. Οι κάτοικοι του είχαν αναπτύξει πλούσια αντιστασιακή δράση κατά την Τουρκοκρατία, γι’ αυτό οι δεύτεροι αποβίβασαν στην Κάτω Ζάκρο 2000 άντρες, για να τους ‘ρίξουν’ εναντίον των Σκαλιωτών. Αυτοί σταμάτησαν να κοιμηθούν στη θέση «Μαύρος Κάμπος». Οι Σκαλιώτες, που ειδοποιήθηκαν στο μεταξύ, έτρεξαν κι έσφαξαν όλους τους κοιμισμένους Τούρκους. Λέγεται ότι η θέση Μαύρος Κάμπος ονομάστηκε έτσι από το αίμα της σφαγής. Οι Τούρκοι τότε έστησαν παγίδα σε συνεργασία με τον προδότη παπά Δράκο ή Φραγκιά, που κάλεσε τους Σκαλιώτες να τους κοινωνήσει στο ναό της Αγίας Παρασκευής της Ζήρου κι εκεί τους ζήτησε ν’ αφήσουν τα όπλα τους έξω από την εκκλησία. Οι Τούρκοι τότε έκαναν επίθεση στους ξαρμάτωτους Σκαλιώτες και τους έσφαξαν όλους. Η παράδοση λέει ότι τιμώρησαν στη συνέχεια και τον παπά καίοντας τον ζωντανό.

Σήμερα στην περιοχή υπάρχουν τα ερείπια του οικισμού στο λόφο, η εκκλησία του Αϊ Γιώργη και δίπλα της η πηγή πόσιμου νερού και μια πέτρινη στέρνα. Δίπλα στο ναό έχει στηθεί μνημείο στους ήρωες Σκαλιώτες. Εκεί μαζευτήκαμε να ακούσουμε από τις κοπελιές απ’ τη Σητεία μια έμμετρη αφήγηση της σφαγής, γραμμένη από τον κύριο Σταύρο Εμ. Σπυριδάκη, καταγόμενο από την περιοχή. Με την ευκαιρία της μάζωξης βγάλαμε εδώ και την ομαδική μας φωτογραφία. Βλέπετε η ομάδα είναι πολυπληθής σήμερα κι είναι πολύ δύσκολο να συγκεντρωθεί.

ΖΑΚΑΝΘΟΣ

Ένας άλλος τόπος με αξιόλογη ιστορία είναι αυτός της Ζακάνθου: Ήταν τουρκοχώρι. Κατά την παράδοση υπήρχε σαν οικισμός και πριν την Τουρκοκρατία, όμως όταν ήρθαν οι Οθωμανοί τούρκεψαν όλοι οι κάτοικοι, ακόμα κι ο παπάς! Κι όταν οι τελευταίοι Μουσουλμάνοι έφυγαν απ’ την Κρήτη ερήμωσε και το χωριό. Ο εγκαταλελειμμένος οικισμός ο οποίος σήμερα χρησιμοποιείται ως μετόχια κατοίκων της Ζήρου και της Ζάκρου, χωρίζεται στην Πάνω και στην Κάτω Ζάκανθο. Εμείς περάσαμε από τη δεύτερη, αν και ο πάνω μαχαλάς φαινόταν πολύ γοητευτικός. Ίσως μια άλλη φορά.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ -ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΑ

Τέλος ανηφορίζοντας ΒΔ από καλά σηματοδοτημένο και διατηρημένο μονοπάτι κι έπειτα κατηφορίζοντας λοξά στην πλαγιά, φτάνουμε τελικά πάλι στη Σίτανο στο σημείο αφετηρίας μας έχοντας διανύσει 17,5 χιλιόμετρα σε έξι ώρες με τις στάσεις.  Τελευταία στάση το παραδοσιακό καφενεδάκι στη Σίτανο για μια ρακί και λίγη συζήτηση στα παρεάκια, όπου η ομάδα του Γεωπάρκου μάς χάρισε και τον καινούριο της οδηγό «Ε4 Υδάτινοι δρόμοι και Ιστορίες στο Γεωπάρκο Σητείας». Με την ευκαιρία να τονίσουμε κι από δω τη μεγάλη προσφορά του Γεωπάρκου στην ανάδειξη της περιοχής: ποιος θα τα ήξερε αυτά τα μέρη, αν δεν υπήρχαν οι Γεωδιαδρομές και οι χάρτες, τα ενημερωτικά φυλλάδια του; Επίσης σε όλες τις διαδρομές κρατά καθαρά και σηματοδοτημένα τα μονοπάτια. Μάθαμε ακόμα ότι από φέτος επεκτείνεται η δράση του σε όλη την επαρχία Σητείας. Και για όποιον ενδιαφέρεται μπορεί να βρει πληροφορίες στην ιστοσελίδα του https://www.sitia-geopark.gr/ ή στο κιόσκι του στην παραλία της Σητείας. 

Να ευχαριστήσουμε εδώ λοιπόν τον υπεύθυνο του Γεωπάρκου και αρχηγό της πεζοπορίας μας, Βαγγέλη Περάκη, καθώς και την ομάδα του των συνοδών βουνού, που μας βοήθησε πολύ να φέρουμε όλον αυτόν τον κόσμο πίσω ασφαλή, αλλά και όλους μας τους φίλους τους Σητειακούς, που πάντα αγαπούν τον τόπο τους και τους αρέσει να τον αναδεικνύουν. Έτσι και σ’ αυτήν την πεζοπορία έδωσαν το παρόν, βοήθησαν στην οργάνωση της ομάδας από την Σητεία, μας ξενάγησαν και μας έδωσαν χρήσιμες πληροφορίες. Ελπίζουμε στο μέλλον να κάνουμε κι άλλες πορείες μαζί και να γνωρίσουμε καλύτερα την ανατολική πλευρά του νομού μας!"

Διαβάστε περισσότερες ειδήσεις από την Κρήτη και το Λασίθι