ΚΡΗΤΗ
40 χρόνια Π.Ε.Κ.: Ένα πείραμα που, τελικά, πέτυχε! Τι λέει στο Cretalive η Δ. Δασκάλου
Την Παρασκευή 28 Μαρτίου θα γίνει ανοιχτή εκδήλωση στο νέο Κέντρο Επιστήμης και Πολιτισμού του ΙΤΕ στο κέντρο της πόλης.
Της Κατερίνας Μυλωνά
Ο Στέφανος Τραχανάς είχε κάνει λόγο για «ένα τολμηρό πείραμα που κινδυνεύει να πετύχει». 40 χρόνια μετά, μπορούμε να πούμε μετά βεβαιότητας πως το στοίχημα πέτυχε!
Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης κλείνουν 40 χρόνια λειτουργίας και οργανώνουν ένα ιδιαίτερο πάρτι την Παρασκευή 28 Μαρτίου στο νέο Κέντρο Επιστήμης και Πολιτισμού του ΙΤΕ (Ζωγράφου & Αβέρωφ).
Η διευθύντρια των Π.Ε.Κ., κ. Διονυσία Δασκάλου, μιλά στο Cretalive για την πορεία τους ως σήμερα και τα σχέδια για το μέλλον.
«Εκδότες επιστημονικών βιβλίων είμαστε, και έτσι θα παραμείνουμε, για να υπηρετούμε αυτή τη βασική συνιστώσα του πολιτισμού μας, την επιστήμη. Το νέο, το καινοτόμο, το διαφορετικό θα είναι πάντοτε οι ιδέες που εκπέμπονται μέσα από τα βιβλία», τονίζει.
Το κείμενο της συνέντευξης έχει ως εξής:
40 χρόνια Π.Ε.Κ… Αν κάνατε έναν σύντομο απολογισμό τι θα λέγατε; Βέβαια, μιλάμε για 40 χρόνια μιας πολύ επιτυχημένης πορείας.
«Ως ο μοναδικός πανεπιστημιακός εκδοτικός οίκος που λειτουργεί αδιάλειπτα και συνεχίζει με ανοδική πορεία, ευρισκόμενος σταθερά τα τελευταία χρόνια στην πρώτη δεκάδα των μεγαλύτερων εκδοτών της χώρας,και έχοντας επιτύχει την αναγνώριση και από το ακαδημαϊκό αλλά και από το ευρύτερο κοινό για τη δουλειά του τόσο στις εκδόσεις όσο και στο Mathesis, θα ξαναέλεγα αυτό που είχε πει ο Στέφανος Τραχανάς 25 χρόνια πριν: οι ΠΕΚ είναι «ένα τολμηρό πείραμα που κινδυνεύει να πετύχει»! Το ότι αυτός ο επιστημονικός εκδοτικός οίκος δημιουργήθηκε και αναπτύχθηκε μέσα στο Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας και όχι σε κάποιο άλλο από τα δεκάδες πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα της χώρας, και μάλιστα στο νησί της Κρήτης (όταν πάνω από το 90% των εκδοτών έχουν έδρα την Αθήνα), λέει πολλά όχι μόνο για τις ΠΕΚ αλλά και την ποιότητα και τον πρωτοποριακό χαρακτήρα του επιστημονικού δυναμικού που αναπτύχθηκε εδώ στην Κρήτη.»
40 χρόνια ΠΕΚ: Ανοιχτή εκδήλωση στο νέο Κέντρο Επιστήμης και Πολιτισμού του ΙΤΕ!
Τα επόμενα χρόνια τι να περιμένουμε; Ποιοι είναι οι στόχοι σας;
«Σίγουρα να περιμένετε νέα βιβλία, να εμπλουτίζουμε την ελληνόγλωσση βιβλιογραφία με εκδόσεις που επαυξάνουν και βαθαίνουν τη γνώση και την ευαισθησία μας σε όλο το φάσμα των επιστημών, θετικών και ανθρωπιστικών. Και παράλληλα να κρατήσουμε ενεργό το ενδιαφέρον ενός ευρύτερου αναγνωστικού κοινού σε θέματα που απασχολούν την εποχή μας ή την φωτίζουν με μια διαφορετική ιστορική ματιά. Εκδότες επιστημονικών βιβλίων είμαστε, και έτσι θα παραμείνουμε, για να υπηρετούμε αυτή τη βασική συνιστώσα του πολιτισμού μας, την επιστήμη. Το νέο, το καινοτόμο, το διαφορετικό θα είναι πάντοτε οι ιδέες που εκπέμπονται μέσα από τα βιβλία. Αν στην πορεία προκύψει κάτι πιο καινοτόμο και σύγχρονο --όπως π.χ. προέκυψε το M@thesis πριν από μερικά χρόνια--- και αυτό θα είναι κάτι σαν μια συνέχεια των βιβλίων…»
Το τελευταίο διάστημα βλέπουμε μία προσπάθεια εξωστρέφειας, γίνονται αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, βίντεο και άρθρα στο blog. Ποια είναι η ανταπόκριση του κοινού;
«Όλες οι δράσεις εξωστρέφειας έχουν ανταπόκριση από το κοινό, και αυτό φαίνεται από την αυξητική τάση που έχουν οι ακόλουθοί μας σε όλα τα μέσα επικοινωνίας που χρησιμοποιούμε, ιδιαίτερα σε θεματικές που σχετίζονται με την επιστήμη και την επιστημονική εκλαΐκευση και τις επιστήμες ζωής, αλλά και με πιο κλασικές θεματικές όπως η φυσική και τα μαθηματικά. Η τελευταία μας δράση «Λέσχη ανάγνωσης» για την επιστημονική εκλαΐκευση, για παράδειγμα, είχε μεγάλη ανταπόκριση από το κοινό και θα συνεχιστεί και με δεύτερο κύκλο από τον Σεπτέμβριο. Ευελπιστούμε ανάλογες δράσεις να αγκαλιαστούν και από τον κόσμο του Ηρακλείου. Ασφαλώς θα πρέπει να τονίσουμε πόσο σημαντική είναι η συμμετοχή των συγγραφέων μας, των μεταφραστών και των επιμελητών μας στην υλοποίηση αυτών των δράσεων. Το blog και τα βίντεο στο κανάλι του youtube βασίζονται στη συνεργασία τους, και θα ήθελα να τους ευχαριστήσω και δημόσια για τη συμμετοχή τους σε αυτές. Σήμερα, πιο πολύ από ποτέ, η επικοινωνία της επιστήμης, σε όλους τους τομείς, η οποία προέρχεται από ανθρώπους με γνώση και τεκμηριωμένη άποψη, είναι πιο σημαντική από ποτέ. Αυτός είναι άλλωστε ένας και από τους στόχους όλων των δράσεων επικοινωνίας των ΠΕΚ. Ένα πρόσφατο παράδειγμα: Η συνέντευξη με την Ευρυδίκη Κραββαρίτη για τα γηρατειά έχει τρομερή ανταπόκριση από το κοινό, γιατί φέρνει στην επιφάνεια ένα θέμα κοινωνικό που το αναδεικνύουμε μέσα από μια πιο επιστημονική προσέγγιση. Νομίζω ότι αυτή είναι η επιτυχία σε πολλά από όσα κάνουμε στην επικοινωνία, διότι αυτό που τελικά έχει σημασία είναι το χτίσιμο σχέσης εμπιστοσύνης με το αναγνωστικό κοινό μας.»
Αν και μιλάμε για πανεπιστημιακές εκδόσεις, το αναγνωστικό κοινό δεν είναι μόνο από τον χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ποιο είναι, τελικά, το κοινό σας;
«Έχει ενδιαφέρον να σημειώσω ότι την ονομασία τους «Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης» την οφείλουν στον Ελευθέριο Οικονόμου, από την πρώτη μέρα της ίδρυσής τους, τον Δεκέμβριο του 1984. Ο όρος «πανεπιστημιακές» αντανακλούσε περισσότερο την έννοια ενός ευρέος φάσματος Επιστημών και όχι απλώς την έννοια «του Πανεπιστημίου Κρήτης». Και καθώς οι ΠΕΚ ξεκίνησαν με εκδόσεις βιβλίων στις θετικές επιστήμες, την εκλαΐκευση και τις ανθρωπιστικές επιστήμες και τις τέχνες, διάνοιξαν περισσότερο αυτή τη θεματική «βεντάλια» στην πορεία του χρόνου, απευθυνόμενες τόσο στους επιστήμονες και τους φοιτητές όσο και στο ευρύτερο κοινό. Σήμερα, σε περίπου 3.000 μαθήματα σε σχεδόν όλα τα ελληνικά ΑΕΙ επιλέγονται βιβλία των ΠΕΚ ως βασικό σύγγραμμα, ενώ ένας μεγάλος αριθμός βιβλίων διακινούνται μέσω των βιβλιοπωλείων της χώρας, που σημαίνει ότι εκεί συναντούν το αναγνωστικό κοινό που τα αναζητά. Στα 130.000 αντίτυπα βιβλίων μας που πωλούνται ετησίως, η αναλογία πανεπιστημιακών συγγραμμάτων και βιβλίων «ελεύθερης αγοράς» είναι 50:50. Αυτή είναι μια ενδεικτική εικόνα του εύρους του αναγνωστικού κοινού μας. Για μια πιο ουσιαστική προσέγγιση, πέρα από τους αριθμούς, θα έλεγα ότι είναι σταθερά αυξανόμενοι(άρα μια νεότερη γενιά αναγνωστών επαυξάνει τους παλαιότερους) οι αναγνώστες που ενδιαφέρονται για θέματα ιστορίας, και όχι μόνο ελληνικής αλλά παγκόσμιας, για θέματα επιστημονικής εκλαΐκευσης στις περιοχές των μαθηματικών, της φυσικής αλλά και των ιατρικών επιστημών και της βιολογίας. Η θεματολογία των βιβλίων μας αναπτύσσεται σε περίπου 35 διαφορετικές εκδοτικές θεματικές, που η κάθε μία, άλλη λιγότερο άλλη περισσότερο, έχει τους αναγνώστες και τις αναγνώστριές της. Είναι επίσης σημαντικό ότι εκδίδουμε βιβλία «μακράς διάρκειας», που δεν διαβάζονται μόνο όταν πρωτοκυκλοφορήσουν αλλά αποτελούν εκδόσεις αναφοράς για πολλές δεκαετίες μετά την έκδοσή τους, που σημαίνει επίσης ότι διαβάζονται από διαφορετικές γενιές αναγνωστών.»
Είχαμε τα εγκαίνια του νέου βιβλιοπωλείου, ήταν ένας στόχος για εσάς. Ο κόσμος του Ηρακλείου πώς το υποδέχτηκε;
«Ο στόχος μας, όπως και εκείνος του ΙΤΕ που είχε την πρωτοβουλία να αγοράσει αυτό το εμβληματικό κτίριο, είναι να έρθουμε πιο κοντά στις ρίζες μας, στο κοινό της Κρήτης. Ίσως ακουστεί περίεργο, αλλά οι κατάλληλοι χώροι, μέσα στη ζωή της πόλης, είναι και αυτοί προϋπόθεση για τη διάχυση ιδεών και την ανάπτυξη πολιτισμού. Στο ΙΤΕ γίνεται σπουδαία έρευνα σε πάρα πολλούς τομείς, αλλά εκτός από τη Βραδυά Ερευνητή που διοργανώνεται κάθε τελευταία Παρασκευή του Σεπτέμβρη και περισσότερα από 5000 άτομα έρχονται στις εγκαταστάσεις του στα Βασιλικά Βουτών για να δουν τα ερευνητικά του επιτεύγματα, η αλληλεπίδρασή μας με την πόλη ήταν μάλλον μικρή. Όσον αφορά ειδικά τις ΠΕΚ, πάντα πίστευα ότι δουλειά ενός εκδότη είναι να δημιουργεί το περιεχόμενο, να εκδίδει βιβλία, και οι αναγνώστες να τα αναζητούν στα βιβλιοπωλεία, εκεί είναι ο φυσικός τους χώρος. Γι’ αυτό και το νέο αυτό βιβλιοπωλεία στη Ζωγράφου δεν θα ανταγωνίζεται τα πολύ καλά βιβλιοπωλεία της πόλης, αλλά θα λειτουργεί περισσότερο ως ένα πλήρες εκθετήριο των πάνω από 850 τίτλων που έχουν εκδοθεί από τις ΠΕΚ σε αυτά τα 40 χρόνια. Ξεκινάμε με αυτή την έκθεση για τη 40χρονη διαδρομή του εκδοτικού οίκου, και θα συνεχίσουμε δίνοντας έμφαση στις εκδηλώσεις και τις συζητήσεις που μπορούν να γίνουν σε αυτόν τον χώρο, με αφορμή μια έκδοση. Πρόθεσή μας επίσης είναι να αξιοποιήσουμε το πνευματικό και επιστημονικό δυναμικό της Κρήτης σε αυτές τις εκδηλώσεις που προγραμματίζουμε.
Απ’ όταν ανοίξαμε, αρκετός κόσμος περνά καθημερινά, για να δει πρώτα απ’ όλα αυτό το υπέροχο και ιστορικό κτίριο• συγκινούνται διότι κάποιοι γεννήθηκαν εδώ τη δεκαετία του ’40 όταν ήταν μαιευτική κλινική, άλλοι έκαναν μαθήματα γαλλικών στις αίθουσές του και το θυμούνται ως «Γαλλικό Ινστιτούτο». Ελπίζω και εύχομαι να το ζωντανέψουμε όπως του αξίζει, ως ένα σπίτι επιστήμης, καινοτομίας και πολιτισμού, ένα τοπόσημο για την πόλη.»
Το Κέντρο Ανοικτών Διαδικτυακών Μαθημάτων M@thesis έχει ανεβάσει πολύ ψηλά τον πήχυ. Συνεχίζεται με την ίδια ζέση η συμμετοχή του κόσμου;
«Βεβαίως συνεχίζεται, καθώς το M@thesis εξακολουθεί να παρέχει δωρεάν προς όλους διαδικτυακά μαθήματα με προσήλωση στην ποιότητα. Έχουν προσφερθεί ήδη περισσότερα από 70 μαθήματα, οι εγγεγραμμένοι έχουν ξεπεράσει τις 130.000 και, πολύ σημαντικό για τα δεδομένα μας μικρής χώρας, οι επιτυχείς παρακολουθήσεις μαθημάτων έχουν ξεπεράσει τις 80.000 – ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από τον διεθνή μέσο όρο. Είναι δε τόσο ελκυστικά, ενδιαφέροντα και απρόσμενα τα θέματα των μαθημάτων του, από μια μεγάλη ποικιλία διαφορετικών επιστημών –από το αν είχαν θρησκεία οι αρχαίοι Έλληνες, πού κρύβονται οι εξωγήινοι, τα εναλλακτικά πρόσωπα της Πηνελόπης, το πώς η φιλοσοφία αντιμετωπίζει τα πάθη και τα συναισθήματα, τα στερεότυπα που χαρακτηρίζουν τον δημόσιο λόγο περί επιστημών στην πορεία του χρόνου, το πώς ο κινηματογράφος, το θέατρο και η μουσική έχουν μιλήσει για τα προβλήματα που έχει ένα σύστημα κανόνων δικαίου κ.λπ.– ώστε τα αγκαλιάζουν όσοι και όσες αναζητούν τη χαρά της γνώσης και την ικανοποίηση της περιέργειας για τον κόσμο, και τα μαθήματα αυτά προσφέρονται από τους καλύτερους πανεπιστημιακούς δασκάλους της χώρας και του εξωτερικού και από έμπειρους επαγγελματίες που έχουν βαθιά γνώση του αντικειμένου τους. Όταν προσφέρεις κάτι ποιοτικό, χαίρεσαι να διαπιστώνεις ότι υπάρχει ένα κοινό που θα το αγκαλιάσει.»
Είδαμε πρόσφατα βανδαλισμό εικόνων. Γνωρίζουμε πως σε βιβλία παρουσιάζονται και θέσεις επιστημόνων που πολλές φορές δε συνάδουν με όσα αναφέρει η Θρησκεία μας. Έχετε ποτέ δεχτεί αντιδράσεις για κάποια έκδοσή σας;
«Η επιστήμη και η θρησκεία είναι διαφορετικές αναγνώσεις του κόσμου: η επιστήμη απαιτεί σκέψη, η θρησκεία απαιτεί πίστη. Ο Γαλιλαίος τον 17ο αιώνα και ο Δαρβίνος τον 19ο αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα των συγκρούσεων της επιστήμης με τη θρησκεία, με την επιστήμη να αμφισβητεί καθιερωμένες αυθεντίες της θρησκείας. Έχουμε δεχθεί αντιδράσεις για απόψεις που εκφράζονται σε βιβλία μας ή στα μαθήματα του M@thesis για ποικίλα άλλα θέματα εκτός της θρησκείας: για τη μετανάστευση, για τον μισογυνισμό, για τις ψευδοεπιστήμες και τις θεωρίες συνωμοσίας, για διαφορετικές αναγνώσεις της ιστορίας – όχι συχνά όμως, και συνήθως μέσα σε πλαίσιο διαλόγου και επιχειρημάτων.»
Λάβατε τη σκυτάλη από τον κ. Στέφανο Τραχανά και αυτό αποτελεί μία μεγάλη ευθύνη. Ποια είναι η δική σας, προσωπική, πινελιά στη διαμόρφωση της ταυτότητας των Π.Ε.Κ.;
«Η ταυτότητα και η φυσιογνωμία των ΠΕΚ στήθηκαν σε πολύ στέρεες βάσεις από τους ιδρυτές τους και τον Στέφανο Τραχανά, και εκείνο που έκανα την τελευταία δεκαετία ήταν να συνεχίσω με τις ίδιες αρχές και να κρατήσω συμπαγή την ομάδα των ανθρώπων που αποτελούν τις ΠΕΚ καθώς αυτές μεγαλώνουν και επεκτείνονται. Είμαστε σήμερα 31 άτομα, 24 στον εκδοτικό οίκο και 7 στο Mathesis, και αυτό που βλέπετε σήμερα είναι έργο πολλών ανθρώπων: των επιμελητών μας που δίνουν στα βιβλία τη μεγαλύτερη εκδοτική φροντίδα, ενός πολύ δραστήριου εμπορικού τμήματος και ενός τμήματος επικοινωνίας που φροντίζουν τα βιβλία να φτάνουν στους αναγνώστες τους, μιας διοικητικής και οικονομικής δομής που κατορθώνει να αναχαιτίζει τις γραφειοκρατικές ακαμψίες που μας διέπουν ως οργανισμό του δημόσιου τομέα και να προστατεύει το δημιουργικό τμήμα της δουλειάς μας, και ασφαλώς των συγγραφέων και των αναγνωστών μας που μας εμπιστεύονται.Αυτός εδώ ο χώρος βιβλιοπωλείου και εκδηλώσεων στο Ηράκλειο που τον αποκτήσαμε μετά από 40 χρόνια δεν είναι απλώς μία ακόμη «επέκταση», είναι η επιστροφή στο «σπίτι» μας, και θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να λειτουργήσει υποδειγματικά.
Θέλουμε να έρχεστε εδώ, να μας παρακολουθείτε και να μας αξιολογείτε.
Σας ευχαριστώ πολύ.»
Η εκδήλωση
Την Παρασκευή 28 Μαρτίου το βιβλιοπωλείο θα λειτουργήσει με διευρυμένο ωράριο, έως τις 21.00. Όποιος το επιθυμεί έχει την ευκαιρία να γνωριστεί με τους συγγραφείς και τους συνεργάτες των ΠΕΚ και να συζητήσει για βιβλία.
Στον 1ο όροφο θα παρουσιαστεί έκθεση με θέμα τα 40 χρόνια ιστορίας των ΠΕΚ. Η έκθεση θα παραμείνει ανοιχτή έως τέλη Απριλίου (καθημερινές, 9:00 - 17:00).
Τη βραδιά θα ντύσουν με ζωντανή μουσική τα σχήματα:
19.00-20.00
Εύα Θανάση – φωνή
Ηρακλής Θανάσης – βιολί
Ελίνα Καρνιαουτάκη – πιάνο
20.00-21.00
Τότα Ευλαβή – φωνή
Κωστής Μακάκης – βιολί
Γιώργος Χατζάκης – κιθάρα
Διαβάστε περισσότερες ειδήσεις από την Κρήτη και το Ηράκλειο
