Δίκαιη κατανομή των εμβολίων κατά του κορωνοϊού ζητά το ζεύγος Γκέιτς σε συνέντευξη του στους Financial Times.
«Σε αυτήν την αβέβαιη στιγμή, γνωρίζουμε σίγουρα δύο πράγματα: θέλουμε να τερματίσουμε την πανδημία του κορωνοϊου το συντομότερο δυνατόν και θέλουμε να σώσουμε όσες πιο πολλές ζωές μπορούμε. Για αυτόν τον λόγο, οι επιστήμονες παντού αγωνίζονται να δημιουργήσουν εμβόλια. Ορισμένες χώρες αγοράζουν ήδη δόσεις, ακόμη και πριν ολοκληρωθεί η έρευνα και η ανάπτυξη. Όμως, η μελέτη που κυκλοφόρησε σήμερα δείχνει ότι πρέπει να στραφούμε σε μια πιο συντονισμένη προσέγγιση σύντομα, αλλιώς όλοι θα κατευθυνθούμε σε μια μεγαλύτερης διάρκειας, θανατηφόρο πανδημία», δηλώνουν.
Το ίδρυμά μας, συνεχίζει το ζευγάρι, ζήτησε από τους μοντελιστές στο εργαστήριο Mobs του Northeastern University να εξετάσουν δύο διαφορετικά σενάρια. «Στο ένα, περίπου 50 χώρες με υψηλό εισόδημα μονοπωλούν τις πρώτες 2 δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίου. Στο άλλο, οι δόσεις κατανέμονται παγκοσμίως με βάση τον πληθυσμό κάθε χώρας και όχι τον πλούτο της», εξηγούν.
«Η ομάδα του Mobs Lab έχει μοντελοποιήσει την παγκόσμια μετάδοση γρίπης εδώ και χρόνια, οπότε είναι σε καλή θέση για να κάνει προβλέψεις. Η πρόκληση αυτή τη φορά είναι να λάβουμε υπόψη τα αμέτρητα άγνωστα στοιχεία σχετικά με τη μελλοντική πορεία αυτής της ασθένειας. Δεν υπάρχουν ιστορικά μοτίβα για να βγουν συμπεράσματα, οπότε η ομάδα διεξήγαγε αυτά που είναι γνωστά ως ''αντιπαραδείγματα'', εξετάζοντας τι θα συνέβαινε εάν ένα εμβόλιο ήταν διαθέσιμο από τα μέσα Μαρτίου», συνεχίζουν.
Το ζεύγος σημείωσε ότι, χωρίς ένα επίσημο εμβόλιο, έπρεπε να κάνουν κάποιες παραδοχές: συγκεκριμένα ότι μια εφάπαξ δόση εμβολίου θα ήταν 80% αποτελεσματική δύο εβδομάδες μετά τη χορήγηση και ότι την εβδομάδα θα μπορούσαν να χορηγούνται 125εκ δόσεις. Ωστόσο, ως επί το πλείστον, τα συμπεράσματά τους βασίζονται σε παρατηρούμενα δεδομένα σχετικά με το τι έχει ήδη συμβεί.
Στο πιο δίκαιο σενάριο, επισημαίνουν, ένα εμβόλιο θα είχε αποτρέψει το 61% των θανάτων έως την 1η Σεπτεμβρίου. Στο λιγότερο δίκαιο σενάριο όπου οι πλούσιες χώρες συσσωρεύουν το εμβόλιο, σχεδόν διπλάσιοι άνθρωποι πεθαίνουν και η ασθένεια συνεχίζει να εξαπλώνεται ανεξέλεγκτα για τέσσερις μήνες στα τρία τέταρτα του κόσμου.
«Δυστυχώς, με βάση τη συμπεριφορά πολλών εύρωστων χωρών μέχρι στιγμής, το σενάριο συσσώρευσης φαίνεται προς το παρόν πιο πιθανό. Κατανοούμε τη διάθεση συμφωνιών με φαρμακευτικές εταιρείες για την «κράτηση» εμβολίων. Οι κυβερνήσεις έχουν την ευθύνη να προστατεύουν την υγεία των ανθρώπων τους και οι επενδύσεις τους μπορούν να πληρώσουν για τις εγκαταστάσεις παραγωγής. Αλλά δεν πρέπει να συγχέουμε κάποιες διμερείς συναλλαγές ως μια αποτελεσματική στρατηγική», δηλώνουν.
Επίσης, το ζευγάρι υπογραμμίζει ότι, η πανδημία και η οικονομική ύφεση είναι παγκόσμιες και οι εθνικές λύσεις είναι ανεπαρκείς. «Τα σύνορα δεν παίζουν ρόλο στις παθογένειες και γίνονται λιγότερο σημαντικά για τις οικονομίες όσο τα χρόνια περνούν. Παραδείγματος χάρη η Νέα Ζηλανδία. Περιόρισε αρκετά καλά την ασθένεια και επέστρεψε στην κανονικότητα. Όμως, η οικονομία εξακολουθεί να συρρικνώνεται και ο ιός επέστρεψε και η χώρα οδηγήθηκε σε νέα lockdowns».
«Οι δυο μας υποστηρίζουμε την ισότητα στην υγεία. Το ίδρυμά μας καταπολεμά ασθένειες που σκοτώνουν εκατομμύρια, επειδή δεν είναι κορυφαίες στις πλούσιες χώρες. Όταν πρόκειται για τον Covid-19, οι φτωχότεροι αντιμετωπίζουν το αντίθετο πρόβλημα: επειδή η ασθένεια είναι σε πρώτο πλάνο στις πλούσιες χώρες, οι φτωχότερες χώρες μπορεί να σταλούν στο πίσω μέρος της γραμμής», υποστηρίζει το ζευγάρι.
Ωστόσο, αυτή τη φορά τονίζει ότι δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ του ηθικού και προσωπικού επιχειρήματος. Η δίκαιη παγκόσμια διανομή εμβολίων Covid-19 θα τερματίσει την πανδημία γρηγορότερα για όλους. Και για κάθε μήνα που πάμε καλύτερα, ο κόσμος εξοικονομεί περίπου 500 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με το ΔΝΤ. Ωστόσο, εάν ορισμένα έθνη εμβολιαστούν πλήρως, οι οικονομίες τους θα βελτιωθούν λίγο, αλλά δεν υπάρχει σενάριο στο οποίο μερικές χώρες επιστρέφουν στην ευημερία, ενώ κάποιες άλλες όχι, την ώρα που οι παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού παραμένουν «παγωμένες» και τα διεθνή ταξίδια σταματούν.
Ποια είναι λοιπόν η αποτελεσματική, δίκαιη απάντηση;
«Το ίδρυμά μας υποστηρίζει μια πρωτοβουλία που συγκεντρώνει παγκόσμια ιδρύματα υγείας για έρευνα και ανάπτυξη, κατασκευή και παροχή διαγνωστικών δοκιμών, θεραπειών και εμβολίων. Όλες οι χώρες που συμβάλλουν στο τμήμα εμβολίων, γνωστές ως Covax, θα έχουν εγγυημένη πρόσβαση σε επιτυχημένα εμβόλια, ανάλογα με τον πληθυσμό τους που κινδυνεύει. Είναι ενθαρρυντικό να βλέπουμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τη Νότια Κορέα, την Ιαπωνία και πολλές χώρες της Μέσης Ανατολής να εκφράζουν την υποστήριξή τους στο Covax. Αλλά θα χρειαστούμε να ενταχθούν περισσότερες χώρες υψηλού εισοδήματος».
«Οι χώρες που επιλέγουν να μην συμμετάσχουν στην Covax πρέπει να βρουν άλλους τρόπους. Θα μπορούσαν να αναιρέσουν ορισμένες από τις δεσμευμένες δόσεις εμβολίου για χώρες χαμηλού εισοδήματος, όπως και άλλες κατά τη διάρκεια της πανδημίας H1N1. Θα μπορούσαν όμως να δωρίσουν στο ίδρυμα μας τη «συμμαχία εμβολίων», το οποίο έχει δύο δεκαετίες εμπειρίας βοηθώντας τις χώρες με χαμηλότερο εισόδημα να χορηγούν εμβόλια. Οι φαρμακευτικές εταιρείες πρέπει επίσης να κάνουν τα προϊόντα τους προσιτά για όλους κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσης».
Τέλος, ο Μπίλ Γκέιτς και η σύζυγος του Μελίντα, δηλώνουν ότι πιστεύουν μια παγκόσμια συνεργασία είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος προόδου. «Οι επιχειρήσεις και οι κυβερνήσεις πρέπει να καταλάβουν ότι το μέλλον δεν είναι ένας διαγωνισμός μηδενικού αθροίσματος στον οποίο οι νικητές κερδίζουν μόνο όταν χάνει κάποιος άλλος. Είναι μια συλλογική προσπάθεια, στην οποία όλοι προοδεύουμε συνολικά».
