Τιγκράι: Γιατί σφαγιάζονται οι Χριστιανοί Ορθόδοξοι της Αιθιοπίας

Στα βόρεια σύνορα της Αιθοπίας με την Ερυθραίας και του Σουδάν, υπάρχει μια επαρχία που από το Νοέμβριο του 2020 μέχρι και σήμερα, βιώνει το θάνατο και τη φρίκη του εμφύλιου σπαραγμού. Το Τιγκράι έχει μπει στο χάρτη της καθημερινότητας για τους λάθος λόγους...

Ο ποταμός Τεκέζε, ο οποίος περνάει από το Σουδάν έχει μετατραπεί σε ένα νεκροταφείο. Πτώματα επιπλέον, σοροί παιδιών και γυναικών καθημερινά ξεβράζονται.

Τον Σεπτέμβριο, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση υπό τον Άμπιι Αχμέτ, ο οποίος το 2019 κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης για την προσπάθεια εξομάλυνσης των σχέσεων με την Ερυθραία, ανέστειλε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις, υπό το πρόσχημα της πανδημίας του κορωνοϊού. Αποτέλεσμα ήταν και η αναβολή των εκλογών για την τοπική κυβέρνηση του Τιγκράι. Η εξέλιξη αυτή, προκάλεσε την οργή του TPLF -Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο του Τιγκράι- ενός τοπικού πολιτικού κόμματος, με κυρίαρχη θέση επί αρκετές δεκαετίες στην κεντρική σκηνή της χώρας.

Το συγκεκριμένο κόμμα όμως, διαθέτει και στρατιωτική πτέρυγα (σ.σ. υπολογίζεται ότι ελέγχοι περίπου 250.000 στρατιώτες), η οποία ως αντίδραση προχώρησε σε επιθέσεις εναντίον ομοσπονδιακών στόχων. Παρότι επισήμως, η ηγεσία ου TPLF αρνήθηκε κάθε εμπλοκή, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση διέταξε να υπάρξει στρατιωτική απάντηση.

Η αρχή του πόλεμου

Ο πόλεμος ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2020, όταν ο Πρωθυπουργός της Αιθιοπίας Abiy Ahmed επιτέθηκε εναντίον των ανταρτικών δυνάμεων της περιοχής του Τιγκράι. Αφορμή στάθηκε η επίθεση των δυνάμεων του Τιγκράι στα στρατιωτικά στρατόπεδα, ωστόσο, στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση του Ahmed διαφωνούσε για μήνες με το Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο Τιγκράι (Tigray People’s Liberation Front, TPLF) που είναι το κύριο πολιτικό κόμμα της περιοχής.

Παρόλο που το TPLF τον Ιούνιο σημείωσε μεγάλη πρόοδο και ανακατέλαβε την περιφερειακή πρωτεύουσα Μεκέλε αναγκάζοντας την αιθιοπική κυβέρνηση να αποσύρει τα στρατεύματά της από την περιοχή -γεγονός που έδωσε μία πνοή ελπίδας- οι μάχες συνεχίστηκαν και στα μέσα Ιουλίου. Οι δυνάμεις των ανταρτών ανακοίνωσαν μια νέα επίθεση για την ανακατάληψη περιοχών στην κατοχή της κυβέρνησης, η οποία ώθησε τις κυβερνητικές δυνάμεις και την αιθιοπική πολιτοφυλακή στη σύλληψη και την εξολόθρευση όλων των ανθρώπων του Τιγκράι.

Έκτοτε, οι ειδικές δυνάμεις πήγαιναν «από πόρτα σε πόρτα» και μετέφεραν χιλιάδες άνδρες, γυναίκες και παιδιά του Τιγκράι σε αυτοσχέδια στρατόπεδα συγκέντρωσης, προέβησαν σε βασανιστήρια και ακρωτηριασμούς και, στο τέλος, τα πέταξαν σε ομαδικούς τάφους. «Οι στρατιώτες παίρνουν κρατούμενους κάθε βράδυ και φέρνουν νέους. Αυτοί που παίρνουν δεν επιστρέφουν ποτέ», δήλωσε ένας κρατούμενος που κατάφερε να ξεφύγει.

Ωστόσο, οι κάτοικοι του Τιγκράι ανέφεραν πως ο πόλεμος ξεκίνησε μετά από μια σφαγή Ορθόδοξων Χριστιανών στην εκκλησία της Παναγίας του Άξουμ. To ημερολόγιο έδειχνε 28 Νοεμβρίου, όταν οι πιστοί στην εκκλησία και συνολικά 800 άτομα σφαγιάστηκαν.

Ο μύθος της αιματοβαμμένης εκκλησίας και ο ρόλος της Ερυθραίας

Εδώ και αιώνες ο μύθος της ύπαρξης της «Κιβωτού της Διαθήκης», του θρυλικού κιβωτίου όπου μεταφέρθηκαν οι 2 πέτρινες πλάκες με τις Δέκα Εντολές που έδωσε ο Θεός στον Μωυσή, έχει αποκτήσει φανατικούς οπαδούς.

Τι συμβαίνει όμως όταν ο μύθος συναντά την ανθρώπινη πίστη; Στην πόλη Άξουμ, της Αιθιοπίας, ο θάνατος και η πίστη έχουν συνδυαστεί σε μια έννοια, καθώς δεκάδες κάτοικοι της πόλης πεθαίνουν σε μάχες με τον στρατό της Ερυθραίας υπερασπιζόμενοι την «Κιβωτό της Διαθήκης» η οποία είναι, όπως πιστεύουν, στην εκκλησία της «Κυράς της Σιόν».

O καθηγητής, Getu Mak, ο οποίος έχει γράψει βιβλία για την Αιθιοπία, αποκάλυψε στους Times τι πραγματικά συμβαίνει στην πόλη του Άξουμ και τον μύθο της εκκλησίας.

Σύμφωνα με τον Mak, οι χωρικοί υπερασπίζονται την εκκλησία με ξύλα και τσουγκράνες καθώς πιστεύουν πως μέσα στο ναό βρίσκεται η «Κιβωτός», η οποία θεωρείται φυσικά κειμήλιο για την ανθρωπότητα.

Σύμφωνα με την Βίβλο, η «Κιβωτός» είναι ένα μεγάλο ξύλινο κουτί το οποίο μέσα έχει τις πλάκες με τις Εντολές.

Αξίζει να σημειωθεί πως η πόλη Άξουμ βρίσκεται στα σύνορα της Αιθιοπίας με την Ερυθραία και οι εχθροπραξίες ανάμεσα στις δυο πλευρές είναι συνηθισμένο φαινόμενο, ειδικά μετά την εξέγερση στο Τιγκράι, όπου βρίσκεται το Άξουμ.

Την «Κιβωτό», σύμφωνα με την παράδοση των ιερέων του ναού, φυλάει ένας μοναχός ο οποίος είναι ορκισμένος να μην αποχωρήσει ποτέ από το δωμάτιο φύλαξης ενώ είναι και ο μοναδικός ο οποίος μπορεί να δει τις πλάκες. Μάλιστα, ο μοναχός-φύλακας, είναι εκείνος ο οποίος ορίζει και τον διάδοχό του ενώ αν πεθάνει πριν ορίσει τον φύλακα, τότε γίνεται ψηφοφορία από τα μέλη του μοναστηριού.

Σύμφωνα με τις δοξασίες και τους θρύλους (αλλά και τις ταινίες του Χόλυγουντ), όποιος έχει στην κατοχή του την «Κιβωτό» αυτόματα κατέχει και υπεράνθρωπη δύναμη, πράγματα τα οποία φυσικά δεν έχουν αποδειχτεί ποτέ, όπως άλλωστε και η ύπαρξη του βιβλικού κειμηλίου.

Ποιοι ωφελούνται από τον πόλεμο του Τιγκράι;

Σύμφωνα με το Reuters τουλάχιστον πέντε χώρες επηρεάζονται άμεσα από τις εξελίξεις και παρακολοθούν την κατάσταση.

Ερυθραία: Τρεις ρουκέτες που εκτοξεύθηκαν από τις δυνάμεις του Τιγκράι έπληξαν την πρωτεύουσα της χώρας, Ασμάρα το περασμένο Σαββατοκύριακο. Η Ερυθραία εξασφάλισε την ανεξαρτησία της από την Αιθιοπία το 1991, αλλά οι δύο χώρες ενεπλάκησαν και πάλι σε πόλεμο για τα σύνορα την περίοδο 1998-2000 όταν οι δυνάμεις του Τιγκράι είχαν κυρίαρχο ρόλο στην πολιτική σκηνή της Αιθιοπίας.

Σουδάν: Από την έναρξη των συγκρούσεων στο Τιγκράι, τουλάχιστον 25.000 πρόσφυγες έχουν καταφύγει στο Σουδάν, όπου η κυβέρνηση έχει να αντιμετωπίσει τα δικά της σοβαρότατα οικονομικά προβλήματα, αλλά και να διαχειριστεί εύθραυστες συμφωνίες ειρήνευσης με πληθώρα ένοπλων δυνάμεων. Η περιοχή του Τιγκράι που συνορεύει με το Σουδάν είναι το μόνο κομμάτι των συνόρων, που δεν ελέγχεται από δυνάμεις της Αιθιοπίας ή της Ερυθραίας.

Αίγυπτος: Αυτή την εβδομάδα Αίγυπτος και Σουδάν πραγματοποιούν κοινές στρατιωτικές ασκήσεις, οι οποίες είχαν προγραμματιστεί πολύ πριν ξεσπάσει η διαμάχη στο Τιγκράι. Η Αίγυπτος, τρίτη πολυπληθέστερη χώρα στην Αφρική, στηρίζεται στον Νείλο για το 90% των αποθεμάτων νερού και επιζητεί μία νομικά δεσμευτική συνθήκη για το πώς μπορεί η Αιθιοπία να εκμεταλλευθεί τα ύδατα του ποταμού.

Σομαλία: Στρατεύματα της Αιθιοπίας βρίσκονται στη Σομαλία τόσο στο πλαίσιο μίας ειρηνευτικής δύναμης της Αφρικανικής Ένωσης όσο και στη βάση διμερούς συμφωνίας. Η Σομαλία, η οποία δοκιμάζεται επίσης από εμφύλιες συρράξεις, μάχεται μία συνδεόμενη με την Αλ Κάιντα ισλαμιστική οργάνωση, την Σαμπάαμπ, η οποία έχει εξαπολύσει επιθέσεις και στην Αιθιοπία. Οι δύο χώρες μοιράζονται σύνορα, αλλά και ισχυρούς εθνοτικούς δεσμούς.

Τζιμπουτί: Αν και μικρό, το Τζιμπουτί έχει ουσιαστικό ρόλο στην περιοχή, καθώς φιλοξενεί στο έδαφός του τόσο αμερικανικές όσο και κινεζικές στρατιωτικές βάσεις. Επιπλέόν το λιμάνι του είναι η μόνη πρόσβαση της Αιθιοπίας στη θάλασσα. Το Τζιμπουτί (που συνορεύει με την Ερυθραία), η Αιθιοπία και η Σομαλία έχουν εκδώσει κοινή ανακοίνωση με την οποία ζητούν να ανοίξουν ανθρωπιστικοί διάδρομοι.

Ο ρόλος του «Κέρατος της Αφρικής»

Το Κέρας της Αφρικής θεωρείται από τις πιο ευαίσθητες περιοχές της Μαύρης Ηπείρου. Οι γείτονες της Αιθιοπίας, όπως η Σομαλία και το Σουδάν, έχουν μακρά ιστορία αστάθειας και εμφύλιων συρράξεων.

Η Αιθιοπία, άλλωστε, διατηρεί μόνιμη στρατιωτική παρουσία στη Σομαλία, προς υποστήριξη της τοπικής κυβέρνησης στη μάχη εναντίον των μαχητών της τζιχαντιστικής αλ-Σαμπάμπ.

Την ίδια ώρα, οι μνήμες από τον πόλεο μεταξύ Αιθιοπίας και Ερυθραίας εξακολουθούν να είναι νωπές, ενώ ολόκληρη η περιοχή ταλανίζεται απο μικρές ή μεγάλες εστίες φυλετικών εντάσεων.

Μια ανάφλεξη, γεωπολιτική, στην περιοχή θα αυξήσει κατακόρυφα τις μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη, ενώ η εγγύτητα της περιοχής στο Σαχέλ, προκαλεί παγκόσμια ανησυχία για συρράξεις που όμοιές της δεν έχει δει ποτέ η Αφρική.