Σπατάλη τροφίμων: Πληγή για την κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον

Ο Ντέιβ Λιούις, γενικός διευθυντής της τρίτης μεγαλύτερης αλυσίδας σούπερ μάρκετ στον κόσμο, καλεί εταιρείες και κυβερνήσεις να προχωρήσουν στα απαραίτητα βήματα για τον περιορισμό της σπατάλης και της απώλειας τροφίμων στο μισό μέχρι το 2030, μέσα από κείμενό του στον Guardian.

Το τελευταίο, αποτελεί και έναν από τους Στόχους Αειφόρου Ανάπτυξης του ΟΗΕ, αλλά και κεντρική αποστολή του Champions 12.3, ενός διεθνούς σώματος του οποίου είναι επικεφαλής ο Λιούις. 

Όπως εξηγεί μέσα από το κείμενό του στον Guardian, η σπατάλη τροφίμων δεν αποτελεί μόνο κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα, αλλά και μια από τις μεγαλύτερες πληγές για το περιβάλλον.

Ταυτόχρονα, η συγκυρία του κοροναϊού, και η ανάγκη για ανθεκτικότερες εφοδιαστικές αλυσίδες που αναδείχθηκε από τα lockdown και την αβεβαιότητα της πανδημίας, προσφέρουν μια μοναδική ευκαιρία για αλλαγές στη νομοθεσία, αλλά και στις πολιτικές του ιδιωτικού τομέα γύρω από το ζήτημα.

Όπως γράφει:
«Ως κοινωνία, διαθέτουμε όλο και περισσότερη γη στην παραγωγή τροφίμων, με τεράστιες επιπτώσεις στην άγρια ζωή, το νερό και τα δάση. Κι όμως, το ένα τρίτο του φαγητού που παράγουμε καταλήγει στα σκουπίδια, και η σπατάλη φαγητού είναι υπεύθυνη για το τρομερό 8% όλων των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου του πλανήτη. Ποσοστό υψηλότερο από ό,τι εκπέμπει οποιαδήποτε χώρα στον κόσμο, με εξαίρεση τις ΗΠΑ και την Κίνα. Πρόκειται για μια περιβαλλοντική καταστροφή, αλλά και για μία κοινωνική και οικονομική, από τη στιγμή που περισσότεροι από 800 εκατ. άνθρωποι είναι υποσιτισμένοι, ενώ η σπατάλη φαγητού προκαλεί ζημιές ύψους $940 δισ. κάθε χρόνο στην παγκόσμια οικονομία.

Ήδη αισθανόμαστε τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, στις ξηρασίες, τις πυρκαγιές και τις ακραίες θερμοκρασίες. Όμως αν και το κλίμα βρίσκεται ψηλά στην παγκόσμια ατζέντα, ο ρόλος της σπατάλης φαγητού απουσιάζει. Οι εταιρείες που δημοσιεύουν οικονομικά στοιχεία για το κλίμα και την σπατάλη φαγητού δεν είναι αρκετές. Και δεν υπάρχει ούτε μια χώρα που να αναφέρει την σπατάλη φαγητού στις εθνικά καθορισμένες συνεισφορές της (NDC) στη Συμφωνία του Παρισιού ή στο εθνικό της σχέδιο για να ανακόψει την κλιματική αλλαγή. Αυτό πρέπει να αλλάξει. Αν συνεχίσουμε να σπαταλάμε τρόφιμα στα σημερινά επίπεδα, θα δώσουμε τη χαριστική βολή στην ικανότητά μας να αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση.

Αναγνωρίζοντας την κλίμακα του προβλήματος, ο ΟΗΕ συμπεριέλαβε την απώλεια τροφίμων και τη μείωση των απορριμμάτων στους Στόχους Αειφόρου Ανάπτυξης που εγκρίθηκαν πριν πέντε χρόνια. Αυτός ο στόχος καλεί τον πλανήτη να μειώσει στο μισό την κατά κεφαλήν σπατάλη τροφίμων μέχρι το 2030. Από τη στιγμή που τέθηκε αυτός ο στόχος, μια ομάδα ηγετών ερωτήθηκαν τι μπορεί να λειτουργήσει ως κίνητρο για την επίτευξή του και σχηματίστηκε ένας συνασπισμός περισσότερων από 30 κορυφαίων στελεχών από κυβερνήσεις, επιχειρήσεις, διεθνείς οργανισμούς, ερευνητικά ινστιτούτα και την κοινωνία των πολιτών, που ονομάστηκε Champions 12.3 και αφιερώθηκε στην επιτάχυνση της προόδου προς αυτό το σκοπό.

Πλέον απέχουμε μόλις 10 χρόνια από τη λήξη αυτής της προθεσμίας. Προκειμένου να τα καταφέρουμε, πρέπει να γίνουν περισσότερα και με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα από πριν. Αυτός είναι και ο λόγος που το Champions 12.3 καλούν κάθε χώρα και εταιρεία που εμπλέκεται στην εφοδιαστική αλυσίδα τροφίμων να προσπαθήσει για αυτό. Να ποσοτικοποιήσουν την απώλεια και τη σπατάλη φαγητού στη χώρα τους και να δημοσιεύσουν τα στοιχεία. Και, βάσει αυτού, να αναλάβουν δράση. Αποκαλούμε αυτή την προσέγγιση «στόχος, μέτρηση, δράση» και παροτρύνουμε περισσότερες κυβερνήσεις και εταιρείες να την υιοθετήσουν.

Γίνεται σημαντική πρόοδος. Η Βρετανία έχει περιορίσει τη σπατάλη τροφίμων κατά 27% από το 2007, ενώ άλλες χώρες σε όλο τον κόσμο αναφέρουν επίσης πρόοδο. Το ίδιο συμβαίνει και με ορισμένες εταιρείες, που θέτουν ως στόχο τον περιορισμό της σπατάλης τροφίμων εντός του οργανισμού τους. Ανάμεσά τους και 10 εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε όλο τον κόσμο, και έξι από τις μεγαλύτερες εταιρείες λιανικής πώλησης στον πλανήτη, που έχουν ζητήσει και από περισσότερους από 200 από τους προμηθευτές τους να περιορίσουν την σπατάλη τροφίμων στις εφοδιαστικές αλυσίδες τους.

Το επόμενο βήμα θα είναι η ενθάρρυνση των εταιρειών όχι μόνο να θέτουν στόχους, αλλά και να δημοσιεύουν την πρόοδό τους.
Ολοκληρώνοντας τη θητεία μου ως επικεφαλής του Champions 12.3, μου είναι ξεκάθαρο ότι υπάρχουν πολλά ακόμη που πρέπει να γίνουν. Πιστεύω όμως ότι όλοι μαζί μπορούμε να ανταποκριθούμε στην πρόκληση και να μειώσουμε στο μισό τη σπατάλη τροφίμων μέχρι το 2030. Ο κοροναϊός έφερε το ζήτημα στο προσκήνιο σε όλες τις χώρες του πλανήτη. Οι κυβερνήσεις επεξεργάζονται σχέδια για να κάνουν πιο ανθεκτικές τις εφοδιαστικές αλυσίδες, ενώ οι καταναλωτές επανεκτιμούν την αξία του φαγητού.

Έχουμε μια μοναδική ευκαιρία να αντιμετωπίσουμε την σπατάλη τροφίμων και, κάνοντάς το, να συνεισφέρουμε στην αλλαγή πορείας της κλιματικής κρίσης. Εταιρείες και χώρες συζητούν για μια πιο υγιή επόμενη μέρα. Τώρα είναι η στιγμή να τη θέσουμε σε κίνηση. Δεσμευόμενοι να πετύχουμε το στόχο για το 2030 και να δημοσιεύουμε τα στοιχεία για τη σπατάλη τροφίμων. Εντάσσοντας την απώλεια και τη σπατάλη τροφίμων στις στρατηγικές μας για το κλίμα – και στις NDC. Και επενδύοντας στη μείωσή τους ως μέρος της διαχείρισης της πανδημίας.

Ως παγκόσμια κοινότητα δεν πρέπει να ησυχάσουμε μέχρι όλες οι εταιρείες τροφίμων και όλες οι κυβερνήσεις του πλανήτη να αναλάβουν δράση».