Στη βόρεια Σουηδία, μία πόλη χιλιάδων κατοίκων μετακομίζει, παίρνοντας μαζί της και την παλιά εκκλησία.
Περίπου 200 χιλιόμετρα πάνω από τα όρια του Αρκτικού Κύκλου, δεσπόζει η εκκλησία της Κιρούνα, που κάποτε είχε ψηφιστεί ως το πιο όμορφο παλιό κτίριο της χώρας. Είχε ανοίξει τις πύλες της το 1912 και το 2026, ολόκληρο το ξύλινο κτίριο βάρους 600 τόνων, θα φορτωθεί πάνω σε ειδικά διαμορφωμένα οχήματα και θα ρυμουλκηθεί σε άλλο σημείο, κοντά στο τοπικό νεκροταφείο.
Αυτό είναι μόνο ένα μέρος του μεγαλόπνοου σχεδίου για τη μετακίνηση της Κιρούνα, περίπου τρία χιλιόμετρα ανατολικά της παλιάς πόλης.
Όπως σχολιάζει ο Guardian, θεωρείται το πιο ριζοσπαστικό σχέδιο μετεγκατάστασης στον κόσμο. Οι κάτοικοι και οι υποδομές πρέπει να μετακινηθούν, επειδή η καθίζηση από τη λειτουργία του τοπικού ορυχείου σιδηρομεταλλευμάτων, απειλεί να «καταπιεί» την πόλη. Ρωγμές έχουν ήδη εμφανιστεί στο νοσοκομείο και ένα σχολείο δεν είναι πλέον ασφαλές για τους μαθητές.
«Είμαστε περισσότερο από ευτυχείς που η εκκλησία μπορεί να μετακινηθεί», λέει η ιέρεια Λένα Τζάρνμπεργκ. «Φυσικά, ξέρω ότι κάποιοι ίσως λυπούνται. Η εκκλησία της Κιρούνα είναι ένα ορόσημο εδώ».
Η πόλη έχει πληθυσμό 18.000 κατοίκων και η μοίρα της υπήρξε εξ’ αρχής συνυφασμένη με εκείνη του ορυχείου, από τότε που ιδρύθηκε το 1900. Το ορυχείο διαχειρίζεται η σουηδική εταιρεία LKAB, κρατικών συμφερόντων. Είναι το μεγαλύτερο ορυχείο σιδηρομεταλλεύματος στον κόσμο, εξασφαλίζοντας το 80% των αναγκών της Ευρωπαϊκή Ένωσης.
Τον περασμένο μήνα, η LKAB ανακοίνωσε πως ανακάλυψε το μεγαλύτερο κοίτασμα σπάνιων γαιών στην Ευρώπη – πρόκειται για μέταλλα απαραίτητα για την κατασκευή μπαταριών ηλεκτρικών αυτοκινήτων και ανεμογεννητριών.
«Η Σουηδία είναι κυριολεκτικά ένα χρυσωρυχείο», σχολίασε η αντιπρόεδρος της σουηδικής κυβέρνησης Έμπα Μπους, αρμόδια για το κλίμα και τις επιχειρήσεις, μιλώντας σε δημοσιογράφους μέσα στο ορυχείο, 500 μέτρα κάτω από την επιφάνειας της γης. «Η Ευρώπη πρέπει να πάρει το μάθημά της, να μην εξαρτάται τόσο πολύ από μία και μόνο χώρα για το φυσικό αέριο, όπως ήταν εξαρτημένη από τη Ρωσία.»
Τώρα, η ανακάλυψη των σπάνιων γαιών, προσφέρει τη δυνατότητα μικρότερης εξάρτησης και από την Κίνα, από την οποία προέρχεται το 86% των σπάνιων γαιών παγκοσμίως.
Όμως οι αλλαγές στην Κιρούνα ανησυχούν ορισμένους από τους Λάπωνες (Σαάμι) που ζουν στην περιοχή.
Αιώνες πριν η LKAB αρχίσει να σκάβει τη γη, οι πρόγονοί τους εξέτρεφαν ταράνδους σε αυτά τα εδάφη.
Τώρα φοβούνται ο τρόπος ζωής τους- που ήδη απειλείται από την κλιματική κρίση, η οποία δυσκολεύει τους ταράνδους να βρουν τροφή τον χειμώνα- δέχεται ακόμα μεγαλύτερη πίεση.
Ο κατακερματισμός της γης καθιστά την εκτροφή ταράνδων όλο και πιο δύσκολη, εξήγηγσε στον Observer ο Στεφάν Μικάελσον, αναπληρωτής πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου των Σαάμι: «Έχουμε τον σιδηρόδρομο και την επιχείρηση εξόρυξης και τώρα τη μετακίνηση του κέντρου της πόλης. Γίνεται όλο και πιο δύσκολο να συνεχίσουμε». Ο ίδιος φοβάται θα απειληθούν τα εδαφικά δικαιώματα των Σαάμι.
Εκπρόσωπος της LKAB, ο Άντερς Λίντμπεργκ, αναγνώρισε ότι δύο χωριά των Σαάμι αναγκάστηκαν να αλλάξουν περιοχές εκτροφής των ταράνδων από τότε που άνοιξε το ορυχείο το 1900, επιμένοντας ωστόσο ότι η εταιρεία δίνει πλέον μεγαλύτερη προσοχή στα αιτήματα των κτηνοτρόφων και προσπαθεί να ελαχιστοποιεί τις επιπτώσεις. Τώρα, οι Λάπωνες που ζουν χωριό Γκάμπνα, ενδέχεται να αναγκαστούν και αυτοί να αλλάξουν τις διαδρομές βοσκής των ταράνδων, εξαιτίας της πρόσφατης ανακάλυψης σπάνιων γαιών.
Καμία εγγύηση
Η Νίνα Ελίασον, επικεφαλής του τμήματος σχεδιασμού της Κιρούνα, δήλωσε ότι δεν είναι πολλοί οι κάτοικοι που δηλώνουν αρνητικοί στη μετακίνηση της πόλης. Πρόσθεσε ωστόσο ότι πολλοί στεναχωρήθηκαν όταν κατεδαφίστηκε το σπίτι τους. «Τότε καταλαβαίνεις ότι αυτό είναι πραγματικό. Και φυσικά πρόκειται για τις αναμνήσεις τους, το μέρος στο οποίο μεγάλωσαν».
Περίπου 6.000 άνθρωποι θα χρειαστεί να μετακινηθούν. Οι ενοικιαστές θα δουν τα ενοίκιά να αυξάνονται σταδιακά, κατά 25% σε βάθος οχτώ ετών. Η Ελίασον δήλωσε ότι η μεταλλευτική εταιρεία αύξησε τα ενοίκια ώστε να αναβαθμίσει τα σπίτια, πολλά από τα οποία στέκονται από τη δεκαετία του 1960.
Οι εργασίες είναι πιθανό να μην έχουν ολοκληρωθεί ούτε το 2035, και κανείς από τους υπεύθυνους του ορυχείου δεν μπορεί να εγγυηθεί πως δεν θα χρειαστούν κι άλλες αλλαγές στο μέλλον. «Δεν λάβαμε καμία εγγύηση», δήλωσε η Ελίασον. «Έπρεπε να το αποδεχτούμε.»
Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
