Πού οφείλεται η αναπάντεχη πτώση στις παγκόσμιες τιμές τροφίμων

Έξι μήνες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, το πληθωριστικό σοκ εξακολουθεί και προκαλεί «πονοκέφαλο» σε αγορές, κυβερνητικά επιτελεία και νοικοκυριά, με την τιμή του φυσικού αερίου να φτάνει σε νέα επίπεδα ρεκόρ χτες.

Το παράδοξο είναι ότι σε έναν τομέα παρατηρήθηκε κάποια ανακούφιση. Οι τιμές στα δημητριακά, τα σιτηρά και τα έλαια έχουν επιστρέψει πάλι σε προπολεμικά επίπεδα.

Η Ρωσία και η Ουκρανία αποτελούν υπερδυνάμεις της γεωργίας – μέχρι πρότινος ήταν αντίστοιχα πρώτη και πέμπτη δύναμη αντιστοίχως στις εξαγωγές σίτου και οι δύο μεγαλύτεροι εξαγωγείς ηλιελαίου στον κόσμο. Με τον φόβο των διαταραχών στις εξαγωγές λόγω πολέμου, ήταν επόμενο να καταγραφεί αύξηση στις τιμές των τροφίμων τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο.

Τελικά, τα χειρότερα φαίνεται πως αποφεύχθηκαν. Την περασμένη εβδομάδα, τα συμβόλαια σιταριού στο Σικάγο, με παράδοση για τον Δεκέμβριο, έπεσαν στα 7,70 δολάρια ανά μπουσέλ. Πρόκειται για τιμή στα επίπεδα του Φεβρουαρίου, πολύ πιο κάτω από τα 12,79 δολάρια όπου βρισκόταν πριν τρεις μήνες.

Η τιμή του καλαμποκιού έχει, επίσης, επιστρέψει στα επίπεδα πριν τον πόλεμο. Την ίδια ώρα, το φοινικέλαιο έχει πέσει ακόμα πιο χαμηλά από την τιμή που είχε πριν η Ρωσία εισβάλλει στη Ουκρανία.

Η συμφωνία για τα σιτηρά

Η πτώση αυτή των τιμών οφείλεται εν μέρει στη συμφωνία για τα σιτηρά που πλέον επιτρέπει τον ασφαλή απόπλου πλοίων από την Οδησσό.

Κυρίως, βέβαια, οφείλεται στη δύναμη των ρωσικών εξαγωγών σιτηρών. Σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο Γεωργίας, η Ρωσία δεν αντιμετωπίζει κανένα πρόβλημα με τις εξαγωγές της. Αντίθετα, για το 2022-2023 θα φτάσει το νούμερο ρεκόρ των 38 εκατ. τόνων σε εξαγωγές σιτηρών, σχεδόν 2 εκατ. τόνους παραπάνω από πέρσι. 

Η φετινή σοδειά έχει αποδώσει παραπάνω από το αναμενόμενο, χάρη στις καλές καιρικές συνθήκες, ενώ υπάρχει υψηλή ζήτηση από παραδοσιακούς εισαγωγείς στη Βόρεια Αφρική, τη Μέση Ανατολή και την Ασία.

Μάλιστα, κάποιοι φτάνουν στο σημείο να πουν ότι ήταν… υπερβολικές οι ανησυχίες που είχαν αρχικά εκφραστεί για πιθανές ελλείψεις. Στις αγορές, οι προβλέψεις αυτές μεταφράστηκαν σε παρά πολύ υψηλές τιμές παγκοσμίως και σε κερδοσκοπία.

Παρ’ όλα αυτά, η πτώση στις τιμές δεν θα γίνει άμεσα αισθητή από τους καταναλωτές. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι τιμές έχουν επιστρέψει στα προπολεμικά επίπεδα σε δολάρια, αλλά όχι σε άλλα νομίσματα.

Το δολάριο έχει σκαρφαλώσει φέτος καθώς η Fed έχει αυξήσει με γρήγορους ρυθμούς τα επιτόκιά της. Αυτό έχει τον αντίκτυπό του σε φτωχότερες χώρες: η τουρκική λίρα έχει πέσει κατά 25% έναντι του δολαρίου φέτος και η αιγυπτιακή λίρα κατά 18%. Οι δύο αυτές χώρες συμπεριλαμβάνονται στους τρεις μεγαλύτερους εισαγωγείς σιταριού του κόσμου.

Επιπλέον, οι τιμές τροφίμων ήταν ούτως ή άλλως σε ιστορικά υψηλά και πριν από τον πόλεμο, ενώ κανείς δεν ξέρει πότε θα ανέβουν πάλι.

Μεγάλα μέρη του κόσμου έχουν επηρεαστεί από ξηρασία, κάτι που με τη σειρά του έχει επιπτώσεις στις σοδειές.

Παράλληλα, τα λιπάσματα παραμένουν πανάκριβα. Για παράδειγμα, η τιμή της ουρίας, υλικό που χρησιμοποιείται στα νιτρικά λιπάσματα, βρίσκεται στα 680 δολάρια ανά τόνο, ενώ πέρσι κόστιζε 400 δολάρια.

Η αύξηση αυτή οφείλεται στο «σκαρφάλωμα» της τιμής του φυσικού αερίου, που αποτελεί συστατικό πολλών λιπασμάτων.

Με τις τιμές των καυσίμων στην Ευρώπη να «σπάνε» το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, ενδεχομένως θα υπάρξουν πολλές άλλες δυσάρεστες εκπλήξεις στο μέλλον.

Με πληροφορίες από Economist