Πώς ανακαλύφθηκε ο τάφος του Τουταγχαμών

Για περισσότερα από 3.200 χρόνια, ο τάφος του Τουταγχαμών βρισκόταν ανέγγιχτος κάτω από την άμμο της Αιγύπτου.

Εν αναμονή των εγκαινίων του Μεγάλου Αιγυπτιακού Μουσείου, και της έκθεσης « Tut' 22: The life of Tutankhamun στο Experience Barnsley» στην Βρετανία, μία διάσημη Αιγυπτιολόγος αποκαλύπτει πώς έγινε η σπουδαία ανακάλυψη του τάφου του.

Τα ονόματα των δύο ανδρών που ανακάλυψαν τον τάφο του Τουταγχαμών είναι σχεδόν τόσο διάσημα όσο και ο ίδιος ο νεαρός Φαραώ.

Μετά από εξαετή έρευνα, στις 4 Νοεμβρίου 1922, ο Βρετανός αρχαιολόγος Χάουαρντ Κάρτερ, με την οικονομική υποστήριξη του Τζορτζ Χέρμπερτ, του Λόρδου Κάρναρβον, ανακάλυψε την τελευταία θέση που βρισκόταν ο Αιγύπτιος βασιλιάς.

Μέσα υπήρχαν περισσότερα από 5.000 όμορφα διατηρημένα αντικείμενα. αγάλματα, χρυσά κοσμήματα, βάζα και μια σειρά από φέρετρα μέσα στα οποία, κάτω από μια αστραφτερή, χρυσή σαρκοφάγο, κείτονταν τα μουμιοποιημένα λείψανα του Τουταγχαμών.

Όμως, σύμφωνα με την καθηγήτρια Τζόαν Φλέτσερ, Επίτιμη Ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Γιορκ, η ανακάλυψη μπορεί να μην είχε γίνει ποτέ, αν δεν υπήρχε ο Έρνεστ Χάρολντ Τζόουνς.

Ένας καλλιτέχνης που γεννήθηκε στο Μπάρνσλεϊ και έγινε στη συνέχεια αρχαιολόγος.

Ο Τζόουνς, που περιγράφεται από την Φλέτσερ ως «συνεργάτης και καλός φίλος» του Κάρτερ, στάλθηκε από το Ηνωμένο Βασίλειο στην Αίγυπτο το 1904 για να βοηθήσει στη θεραπεία της φυματίωσης του.

Ήταν ένας καταξιωμένος καλλιτέχνης που ξεκίνησε ζωγραφίζοντας αντικείμενα, τα οποία ανακαλύφθηκαν στην Κοιλάδα των Βασιλέων, τη βασιλική περιοχή ταφής στα δυτικά της αρχαίας αιγυπτιακής πόλης της Θήβας.

Μέχρι το 1905 είχε πετάξει τις μπογιές του. Τώρα είχε στα χέρια του ένα μυστρί και άρχισε ο ίδιος να κάνει ανασκαφές στην περιοχή.

Κατά τη διάρκεια των ημερών του εκεί είχε ανακαλύψει δαχτυλίδια και μικροαντικείμενα που έφεραν ένα παράξενο, νέο όνομα.

«Βρήκε το όνομα Τουταγχαμών στην Κοιλάδα των Βασιλέων σε διάφορα σημεία», είπε η Φλέτσερ.

«Άρχισε να αναρωτιέται αν υπήρχε τάφος κάποιου που ονομαζόταν Τουταγχαμών, γιατί σε εκείνο το στάδιο κανείς δεν ήξερε αυτό το όνομα».

Ο Τζόουνς όμως, δεν έμαθε ποτέ την απάντηση στην ερώτησή του για το ποιος κείτονταν σε αυτόν τον τάφο. Πέθανε το 1911 σε ηλικία μόλις 34 ετών.

Ήταν οι καλοί του φίλοι Κάρτερ και Κάρναρβον, που οργάνωσαν την κηδεία του.

«Στη συνέχεια έχτισαν πάνω στην κληρονομιά του για να ανακαλύψουν τελικά τον τάφο του Τουταγχαμών το 1922», είπε η Φλέτσερ.

«Αλλά, όπως λέω πάντα, ήταν το παλικάρι μας, ο Χάρολντ, γεννημένος στον Μπάρνσλεϊ, που άναψε πρώτος τη φλόγα στο μονοπάτι προς τον Τουταγχαμών».

Όμως, ενώ ο οι δυο τους εδραίωσαν τη θέση τους, ο Τζόουνς παρέμεινε ξεχασμένος από την ιστορία.

Ως νεαρή κοπέλα, η καθηγήτρια Φλέτσερ ήδη θαύμαζε τις πολύχρωμες εικόνες και τις ιστορίες των Αιγυπτίων στα βιβλία των γονιών της, αλλά θυμάται ότι «συνδέθηκε» με τον Τουταγχαμών κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψής της στο Βρετανικό Μουσείο το 1972.

«Από την ηλικία των 6 ήξερα τι ήθελα να γίνω», είπε.

Αργότερα, όταν ανακάλυψε τους δεσμούς μεταξύ της γενέτειράς της και της Αιγύπτου. Η προοπτική να χαθεί η συμβολή του Τζόουνς στην ιστορία δεν ήταν επιλογή.

«Γεννήθηκα και ανατράφηκα στον Μπάρνσλεϊ, επομένως είμαι προκατειλημμένη, αλλά, μου αρέσει να πιστεύω ότι αν ο Τζόουνς ζούσε λίγο περισσότερο, ήταν σε καλό δρόμο για να κάνει τη μεγαλύτερη αρχαιολογική ανακάλυψη όλων των εποχών», είπε.

Ενώ τα ονόματα των Κάρτερ και Κάρναρβον παραμένουν γραμμένα με χρυσά γράμματα στην ανακάλυψη των θησαυρών που βρήκαν στην Αίγυπτο, η καθηγήτρια Φλέτσερ είπε ότι είναι σημαντικό π κόσμος να θυμάται τους ανθρώπους που έθεσαν τα θεμέλια για την επιτυχία τους.

Και ως επιμελήτρια του Tut' 22: The life of Tutankhamun στο Experience Barnsley, ελπίζει να συμβεί αυτό.

Η έκθεση, που στεγάζεται σε ένα κτίριο σε απόσταση αναπνοής από το σημείο που γεννήθηκε ο Τζόουνς το 1877, εξερευνά τη ζωή του Τουταγχαμών, ενώ παράλληλα τονίζει τους δεσμούς του Νοτίου Γιορκσάιρ με την αιγυπτιακή αρχαιολογία.

Στις 4 Νοεμβρίου, ένα μέλος της ομάδας του Κάρτερ, ο Τζόουνς έπεσε πάνω σε μια λαξευμένη πέτρα, την κορυφή μιας θαμμένης σκάλας. Στο ημερολόγιό του, ο Κάρτερ έγραψε μόνο αυτές τις λέξεις: «Βρέθηκαν τα πρώτα βήματα για τον τάφο».

Την επόμενη μέρα, η ομάδα αποκάλυψε 12 σκαλοπάτια και κατέβηκε σε μια πόρτα που είχε σοβατιστεί και σφραγιστεί με φαραωνικές σφραγίδες.

Οι σφραγίδες ήταν πολύ δυσδιάκριτες για να διαβαστούν, και  σαφώς αδιαπέραστες. Πεπεισμένος ότι είχε ανακαλύψει έναν άθικτο βασιλικό τάφο, ο Κάρτερ τηλεφώνησε στον Λόρδο Κάρναρβον στην Αγγλία: «Επιτέλους έκανα θαυμάσια ανακάλυψη στην κοιλάδα. Έναν υπέροχο τάφο με σφραγίδες ανέπαφες».

Τα νέα της ανακάλυψης διαδόθηκαν γρήγορα και οι δημοσιογράφοι έτρεξαν στην περιοχή για να παρακολουθήσουν το άνοιγμα του τάφου.

Ο Λόρδος Κάρναρβον έφτασε στις 23 Νοεμβρίου και στις 24 του ίδιου μήνα, ο Κάρτερ και η ομάδα του είχαν αποκαλύψει ολόκληρη την πόρτα και βρήκαν σφραγίδες που διαβάζονταν πιο εύκολα. Σε αρκετά υπήρχε το όνομα: «Nebkheperure», ο τίτλος του θρόνου του Τουταγχαμών.

Ο Κάρτερ και οι σύντροφοί του ήταν ενθουσιασμένοι, αλλά μια δεύτερη ανακάλυψη έκανε τα πράγματα ακόμα πιο συναρπαστικά: Η πόρτα έφερε στοιχεία για αναγκαστική είσοδο. Κάποιος ήταν εκεί πριν από αυτούς.

Η πόρτα έσπασε, αποκαλύπτοντας όχι έναν τάφο γεμάτο θησαυρό αλλά ένα επικλινές πέρασμα γεμάτο μπάζα. Δύο ακόμη μέρες σκάψιμο τους έφεραν μπροστά στον τάφο, περισσότερα από 6 μέτρα κάτω από τη γη. Μια άλλη σοβατισμένη πόρτα έφερε περισσότερες σφραγίδες με το όνομα Τουταγχαμών.

Ο Κάρτερ έκανε μια μικρή τρύπα στον τοίχο, σήκωσε ένα κερί και κοίταξε μέσα. Σε αυτό που θα γινόταν μια από τις πιο διάσημες στιγμές στα χρονικά της αρχαιολογίας, ο ανυπόμονος Λόρδος Κάρναρβον ρώτησε: «Μπορείς να δεις τίποτα;» «Ναι. Είναι υπέροχο.» απάντησε ο Κάρτερ.

Τα αντικείμενα που είδε ήταν πράγματι θαυμαστά: χρυσά κρεβάτια, ομοιώματα φύλακα σε φυσικό μέγεθος, αποσυναρμολογημένα άρματα, ένας πλούσια διακοσμημένος θρόνος.

Ο Κάρτερ έγραψε αργότερα, «Στην αρχή δεν μπορούσα να δω τίποτα, ο ζεστός αέρας ξέφευγε από τον θάλαμο κάνοντας τη φλόγα του κεριού να τρεμοπαίζει, αλλά προς στιγμήν, καθώς τα μάτια μου είχαν συνηθίσει στο φως, αναδύθηκαν αργά μέσα από από την ομίχλη, λεπτομέρειες του δωματίου, παράξενα ζώα, αγάλματα και χρυσός – παντού η λάμψη του χρυσού».

Ο τάφος του Τουταγχαμών, όπως έμαθε σύντομα ο Κάρτερ, περιελάμβανε τέσσερα δωμάτια, γνωστά τώρα ως προθάλαμος, παράρτημα, θησαυροφυλάκιο και ταφικός θάλαμος.

Ο τάφος ήταν ασυνήθιστα μικρός για έναν Φαραώ, αλλά τα δωμάτια ήταν γεμάτα με όλα όσα θα χρειαζόταν για να ζήσει σαν βασιλιάς σε όλη την αιωνιότητα—περίπου 5.400 αντικείμενα συνολικά.

Αυτά τα αντικείμενα από τον τάφο του Τουταγχαμών οδήγησαν τους μελετητές σε αντιφατικά συμπεράσματα σχετικά με τη σύντομη ζωή του.

Σημειώνοντας τα πολυάριθμα ραβδιά μεταξύ άλλων, ορισμένοι ειδικοί ισχυρίστηκαν ότι ο νεαρός φαραώ είχε μια σωματικά ενεργή ζωή στο κυνήγι και τον πόλεμο. Άλλοι παρατηρητές, επισήμαναν τον μεγάλο αριθμό από μπαστούνια που χρησιμοποιούσαν οι ανάπηροι, γεγονός που έθεσε υπό αμφισβήτηση την ικανότητά του να περπατάει.

Μεταξύ των αιτιών για τον θάνατό του που έχουν ακουστεί όλα αυτά τα χρόνια, είναι ένα ατύχημα με άρμα, επίθεση από ιπποπόταμο, θανατηφόρα κρίση ελονοσίας και φόνος.

Ένα πράγμα όμως είναι ξεκάθαρο: Ο θάνατος του νεαρού ηγεμόνα ήταν ξαφνικός και απροσδόκητος.

«Το μυστήριο της ζωής του εξακολουθεί να μας διαφεύγει», έγραψε ο Κάρτερ. «Οι σκιές κινούνται, αλλά το σκοτάδι δεν ανασηκώνεται ποτέ».

Ο τάφος του ανακαλύφθηκε στις 4 Νοεμβρίου του 1922 και η σαρκοφάγος ανοίχτηκε στις 16 Φεβρουαρίου του 1923.

Ήταν ο μοναδικός ασύλητος βασιλικός τάφος στην κοιλάδα των βασιλέων.