ΚΟΣΜΟΣ

Οι τελευταίες «ορκισμένες παρθένες» της Αλβανίας που ζουν σαν άντρες

Ποιες είναι οι burrneshat και γιατί αποφάσισαν να εγκαταλείψουν το φύλο τους δίνοντας όρκο αγαμίας; «Η επιλογή ενός κοριτσιού να γίνει ορκισμένη παρθένα δεν έχει καμία σχέση με τη σεξουαλικότητα, είναι απλώς μια επιλογή να έχει έναν άλλο ρόλο, μια άλλη θέση στην οικογένεια» λέει η εθνολόγος Aferdita Onuzi.

Οι τελευταίες «ορκισμένες παρθένες» της Αλβανίας που ζουν σαν άντρες

Μόνο δώδεκα «ορκισμένες παρθένες» έχουν απομείνει στον κόσμο, καθώς μια αρχαία βαλκανική παράδοση όπου οι γυναίκες ζουν σαν άνδρες πεθαίνει.

«Η Αλβανία ήταν μια αντρική κοινωνία, ο μόνος τρόπος για να επιβιώσεις ήταν να γίνεις άντρας», λέει η Gjystina Grishaj.

Ως 23χρονη γυναίκα που ζούσε στα βουνά της βόρειας Αλβανίας, πήρε μια απόφαση που θα άλλαζε τη ζωή της.

Ορκίστηκε όρκο αγαμίας και υποσχέθηκε να ζήσει το υπόλοιπο της ζωής της ως άνδρας.

Η οικογένεια της Gjystina ζει στην περιοχή Malësi e Madhe της Lëpushë για περισσότερο από έναν αιώνα. Μια κοιλάδα βαθιά φωλιασμένη ανάμεσα σε απόκρημνα βουνά, είναι μια από τις λίγες περιοχές όπου εξακολουθεί να υπάρχει η παράδοση burrnesha, μια πρακτική αιώνων κατά την οποία οι γυναίκες δίνουν όρκο στους γέροντες του χωριού και ζουν σαν άνδρες.

Αυτές οι γυναίκες είναι γνωστές ως burrneshat, ή ορκισμένες παρθένες.

«Υπάρχουν πολλοί ανύπαντροι άνθρωποι στον κόσμο, αλλά δεν είναι burrneshat. Μια burrnesha είναι αφοσιωμένη μόνο στην οικογένειά της, στην εργασία, στη ζωή, στη διατήρηση της αγνότητάς της» λέει η Gjystina, σήμερα 57 ετών.

αλβανία

Γιατί τόσες πολλές γυναίκες ζουν σε χωριστά σπίτια από τους συντρόφους και τα παιδιά τους;

Ήταν αποφασισμένη να είναι ανεξάρτητη

Για πολλές γυναίκες που γεννήθηκαν σε παλαιότερες εποχές, η ανταλλαγή της σεξουαλικής, αναπαραγωγικής και κοινωνικής τους ταυτότητας ήταν ένας τρόπος να απολαμβάνουν ελευθερίες που μόνο οι άνδρες μπορούσαν να βιώσουν.

Η ιδιότητα της burrnesha επέτρεπε στις γυναίκες να ντύνονται όπως οι άνδρες, να ενεργούν ως επικεφαλής του νοικοκυριού, να κινούνται ελεύθερα σε κοινωνικές καταστάσεις και να αναλαμβάνουν εργασίες που παραδοσιακά ήταν ανοικτές μόνο στους άνδρες.

Ως μια αθλητική, δραστήρια νεαρή γυναίκα, η Gjystina – ή Duni, όπως είναι γνωστή στους κοντινούς της ανθρώπους – ήταν αποφασισμένη να είναι ανεξάρτητη. Ποτέ δεν φαντάστηκε μια παραδοσιακή ζωή για τον εαυτό της με γάμο, δουλειές του σπιτιού, φορέματα…

Αντιθέτως, μετά το θάνατο του πατέρα της αποφάσισε να γίνει ορκισμένη παρθένα, προκειμένου να ηγηθεί της οικογένειας και να μπορέσει να αναλάβει εργασία για να τους στηρίξει οικονομικά.

«Ήμασταν εξαιρετικά φτωχοί… ο πατέρας μου πέθανε και η μητέρα μου είχε έξι παιδιά, οπότε για να την διευκολύνω, αποφάσισα να γίνω burrnesha και να δουλέψω σκληρά» λέει.

Η Gjystina ζει σε ένα απομακρυσμένο χωριό- η λήψη κινητού τηλεφώνου είναι στην καλύτερη περίπτωση αραιή, και οι σκληροί χειμώνες σημαίνουν ότι ο δρόμος προς το Lepushe είναι συχνά μπλοκαρισμένος από το χιόνι και το ηλεκτρικό ρεύμα είναι κομμένο.

Διατηρεί έναν ξενώνα, καλλιεργεί τη γη και φροντίζει τα ζώα της.

Ως burrnesha και επικεφαλής του νοικοκυριού, ασχολείται επίσης με την τέχνη των φαρμακευτικών βοτάνων για την παρασκευή θεραπευτικών τσαγιών και ελαίων, μια δεξιότητα που κληρονόμησε από τον πατέρα της.

«Ενδιαφερόταν πολύ για τα φαρμακευτικά βότανα και μου έδωσε μαθήματα. Και θέλω η ανιψιά μου Valerjana να κληρονομήσει αυτή την πρακτική, παρόλο που έχει επιλέξει έναν άλλο δρόμο» λέει η Duni.

«Σήμερα, κανείς δεν προσπαθεί να γίνει ορκισμένη παρθένα» λέει η Valerjana Grishaj. «Τα νεαρά κορίτσια δεν σκέφτονται καν να γίνουν ορκισμένες παρθένες. Είμαι ένα πραγματικό παράδειγμα γι’ αυτό».

Θεία και ανιψιά

Μεγαλώνοντας μαζί με τη θεία της στο Lepushe, η Valerjana διαπίστωσε ότι οι επιλογές για τις γυναίκες στην περιοχή ήταν ελάχιστες, με την προσδοκία να παντρευτούν νέες.

«Μια στιγμή που θυμάμαι πάντα όταν ήμουν στην έκτη τάξη του δημοτικού σχολείου. Μια φίλη μου πήγαινε στην ένατη τάξη και αρραβωνιαζόταν. Ήταν μόλις 14 ετών» θυμάται η ίδια.

«Μου είπε ότι ο σύζυγός της δεν της επέτρεπε να συνεχίσει τις σπουδές της και ότι έπρεπε να ακούσει τον άντρα της, να μείνει μαζί του και να τον υπακούει».

Αντί είτε να παντρευτεί νεαρή είτε να γίνει ορκισμένη παρθένα, η Valerjana μετακόμισε από το πατρικό σπίτι σε ηλικία 16 ετών για να σπουδάσει σκηνοθεσία θεάτρου και φωτογραφία στην πρωτεύουσα της Αλβανίας, τα Τίρανα.

«Στα Τίρανα, τα κορίτσια και οι γυναίκες έχουν περισσότερα πλεονεκτήματα και είναι πιο χειραφετημένες. Ενώ στο χωριό η κατάσταση, ακόμη και τώρα, εξακολουθεί να είναι καταστροφική» λέει.

Αν και δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία, εκτιμάται ότι έχουν απομείνει μόνο 12 burrneshat στη Βόρεια Αλβανία και το Κοσσυφοπέδιο. Από την πτώση του κομμουνισμού τη δεκαετία του 1990, η Αλβανία έχει δει κοινωνικές αλλαγές που σημαίνουν περισσότερα δικαιώματα για τις γυναίκες.

Η Valerjana το βλέπει ως θετικό το γεγονός ότι η παράδοση της burrnesha εκλείπει.

«Σήμερα εμείς τα κορίτσια δεν χρειάζεται να αγωνιστούμε για να γίνουμε άντρες» λέει. «Πρέπει να αγωνιστούμε για ίσα δικαιώματα, αλλά όχι με το να γίνουμε άνδρες».

Το 2019, η ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των γυναικών Rea Nepravishta διαμαρτυρήθηκε στις εκδηλώσεις για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας στα Τίρανα.

Βγήκε στους δρόμους με μια μεγάλη πινακίδα στην οποία αναγραφόταν η λέξη «burrnesha», η οποία είχε χτυπηθεί πάνω σε έναν μεγάλο κόκκινο σταυρό και από κάτω οι λέξεις «ισχυρές γυναίκες».

«Στην αλβανική γλώσσα, όταν θέλουμε να περιγράψουμε μια γυναίκα ως ισχυρή γυναίκα, χρησιμοποιούμε τον όρο «burrnesha»» λέει.

«Είναι μια λέξη που αποτελείται από δύο μέρη, ‘Burre’ σημαίνει άνδρας… Δεν πρέπει να αναφερόμαστε σε άνδρες για να δείξουμε τη δύναμη των γυναικών».

Η Rea πιστεύει ότι η χώρα βρίσκεται στο δρόμο του ανοίγματος και έχει κάνει «πολλά βήματα προς τα εμπρός σε σύντομο χρονικό διάστημα».

 

Κάτι αλλάζει, ευτυχώς, στην Αλβανία

Σύμφωνα με το UN Women, η συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική και την λήψη οικονομικών αποφάσεων στην Αλβανία έχει προχωρήσει πρόσφατα με βελτιώσεις στους εκλογικούς κώδικες και τις διαδικασίες, αν και παραμένει ακόμη περιορισμένη, ενώ το μισθολογικό χάσμα δεν έχει αντιμετωπιστεί σωστά. Μέχρι το 2017, οι γυναίκες αποτελούσαν το 23% των βουλευτών και το 35% των τοπικών συμβούλων.

Όμως, τα δικαιώματα των γυναικών έχουν ακόμη δρόμο να διανύσουν.

«Ο σεξισμός, τα έμφυλα στερεότυπα… και η έμφυλη βία είναι δυστυχώς ακόμη πολύ διαδεδομένα στην Αλβανία» λέει η Rea.

Σύμφωνα με στοιχεία της UN Women, σχεδόν το 60% των Αλβανίδων ηλικίας 15-49 ετών έχουν βιώσει ενδοοικογενειακή βία. Και η βάση δεδομένων του Οργανισμού του ΟΗΕ αποκαλύπτει ότι μόνο το 8% των γυναικών κατέχουν γη παραμένοντας περιθωριοποιημένες σε θέματα κληρονομιάς.

Πηγή:in.gr

Γίνε ο ρεπόρτερ του CRETALIVE

Στείλε την είδηση