«Οχι» smartphones στα σχολεία ζητεί ο ΟΗΕ

Σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ, τα smartphones θα πρέπει να απαγορευτούν στα σχολεία όλου του κόσμου ώστε να αντιμετωπιστεί η διάσπαση της προσοχής των μαθητών, να βελτιωθεί η μάθηση και να προστατευτούν τα παιδιά από τον διαδικτυακό εκφοβισμό.

Η UNESCO, ο οργανισμός του ΟΗΕ που είναι υπεύθυνος για την εκπαίδευση, την επιστήμη και τον πολιτισμό, δήλωσε ότι υπάρχουν πολλά επιστημονικά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η υπερβολική χρήση κινητών τηλεφώνων συνδέεται με μειωμένες εκπαιδευτικές επιδόσεις και ότι τα υψηλά επίπεδα χρόνου στην οθόνη έχουν επιπτώσεις στη συναισθηματική σταθερότητα των παιδιών.

Είπε, επιπλέον, ότι η έκκλησή της για την απαγόρευση των smartphones στέλνει ένα σαφές μήνυμα ότι η ψηφιακή τεχνολογία στο σύνολό της, συμπεριλαμβανομένης της τεχνητής νοημοσύνης, θα πρέπει πάντα να υποτάσσεται σε ένα «ανθρωποκεντρικό όραμα» της εκπαίδευσης και ποτέ να μην υποκαθιστά την πρόσωπο με πρόσωπο αλληλεπίδραση με τους εκπαιδευτικούς, η οποία πέρα από το αυστηρά μαθησιακό αποτέλεσμα καλλιεργεί και τη συναισθηματική νοημοσύνη.

Ο οργανισμός προειδοποίησε τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής όλων των χωρών κατά της απερίσκεπτης υιοθέτησης της ψηφιακής τεχνολογίας, υποστηρίζοντας ότι ο θετικός αντίκτυπός της στα μαθησιακά αποτελέσματα και στην οικονομική αποδοτικότητα μπορεί να είναι υπερεκτιμημένος, σχολιάζοντας ότι το νέο δεν είναι πάντοτε και καλύτερο. «Δεν αποτελούν όλες οι αλλαγές πρόοδο. Το γεγονός ότι κάτι μπορεί να γίνει δεν σημαίνει ότι πρέπει να γίνει», καταλήγει η έκθεσή της.

Καθώς όλο και μεγαλύτερο μέρος της εκπαίδευσης μετακινείται προς το Διαδίκτυο, ιδίως στα πανεπιστήμια, η έκθεση προέτρεψε τους υπευθύνους να μην παραμελούν την «κοινωνική διάσταση» της εκπαίδευσης, όπου οι φοιτητές διδάσκονται από έναν καθηγητή με τη φυσική του παρουσία σε κάποιο αμφιθέατρο.

Τεχνητή νοημοσύνη

Δεδομένης δε της φιλοδοξίας εκ μέρους πολλών κατασκευαστών συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης να δημιουργηθούν εξατομικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα με βάση την τεχνολογία ΑΙ με σκοπό την προώθηση της εκπαίδευσης «σε κάθε παιδί του πλανήτη», όπως είχε δηλώσει από το διεθνές συνέδριο του ΟΗΕ «AI For Good» ο καθηγητής επιστήμης υπολογιστών στο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας, Στούαρτ Ράσελ, η UNESCO προειδοποιεί στην έκθεσή της πως «εκείνοι που προτρέπουν στην αυξανόμενη εξατομίκευση μπορεί να χάνουν το νόημα τού τι είναι η εκπαίδευση».

«Η ψηφιακή επανάσταση έχει ανυπολόγιστες δυνατότητες, αλλά, όπως ακριβώς έχουν εκφραστεί προειδοποιήσεις για το πώς θα πρέπει να χρησιμοποιούνται τα προϊόντα της στην κοινωνία, παρόμοια προσοχή πρέπει να δοθεί στον τρόπο που χρησιμοποιείται στην εκπαίδευση», δήλωσε η γενική διευθύντρια της UNESCO, Οντρεϊ Αζουλάι, και πρόσθεσε: «Η χρήση του κινητού πρέπει να γίνεται για την ενίσχυση των μαθησιακών εμπειριών και για την ευημερία των μαθητών και των εκπαιδευτικών, όχι εις βάρος τους. Βάλτε τις ανάγκες του μαθητή μπροστά και στηρίξτε τους εκπαιδευτικούς. Οι διαδικτυακές συνδέσεις δεν υποκαθιστούν την ανθρώπινη αλληλεπίδραση». Η UNESCO ανέφερε στην έκθεση ότι οι χώρες πρέπει να σιγουρευτούν πως έχουν σαφείς στόχους και αρχές για να διασφαλίσουν ότι η ψηφιακή τεχνολογία στην εκπαίδευση είναι επωφελής και ότι αποφεύγεται η βλάβη, τόσο στην υγεία των μεμονωμένων μαθητών, όσο και ευρύτερα στη δημοκρατία και στα ανθρώπινα δικαιώματα, για παράδειγμα μέσω της παραβίασης της ιδιωτικής ζωής και της υποδαύλισης του διαδικτυακού μίσους.

Βασιζόμενη στην ανάλυση των εκπαιδευτικών συστημάτων τουλάχιστον 200 χωρών, η UNESCO εκτιμά ότι μία στις τέσσερις χώρες έχει απαγορεύσει τα έξυπνα τηλέφωνα στην τάξη είτε διά νόμου είτε διά σχολικού κανονισμού. Σ’ αυτές συμπεριλαμβάνεται η Γαλλία, που εισήγαγε τον νόμο το 2018 και η Ολλανδία που προετοιμάζει περιορισμούς που θα τεθούν σε ισχύ από το 2024.

Αναφορικά με αυτή την πρωτοβουλία ο Ολλανδός υπουργός Παιδείας δήλωσε: «Οι μαθητές χρειάζεται να μπορούν να συγκεντρωθούν κι εμείς πρέπει να τους δίνουμε τη δυνατότητα να μελετήσουν σωστά. Οι επιστημονικές μελέτες δείχνουν πως τα κινητά φέρνουν διάσπαση προσοχής. Πρέπει να τους προστατεύσουμε από αυτό».