Ο πρωθυπουργός της πΓΔΜ Ζόραν Ζάεφ δεσμεύθηκε την Κυριακή ότι θα επιμείνει να επιδιώκει την εφαρμογή της συμφωνίας των Πρεσπών, ζητώντας ψηφοφορία στο κοινοβούλιο, προκειμένου να διευθετηθεί η διένεξη με την Ελλάδα για το ζήτημα της ονομασίας, παρότι η συμμετοχή στο μη δεσμευτικό δημοψήφισμα της Κυριακής δεν ξεπέρασε το 50% του εκλογικού σώματος που απαιτείτο ώστε να θεωρηθεί έγκυρο.
Κατά τα σχεδόν οριστικά αποτελέσματα, το 91,39% των ψηφοφόρων που συμμετείχαν στο δημοψήφισμα τάχθηκε υπέρ του ναι και το 5,71% υπέρ του όχι, αλλά ήταν τα σχεδόν δύο τρίτα του εκλογικού σώματος που δεν ψήφισαν εκείνα που κατάφεραν βαρύ πλήγμα στον Ζάεφ. Η συμμετοχή δεν έχει ακόμη ανακοινωθεί επίσημα, πάντως υπολογιζόταν νωρίτερα ότι ανήλθε στο 36,6%.
Ο Όλιβερ Ντέρκοσκι, ο πρόεδρος της εκλογικής επιτροπής της πΓΔΜ, είπε απευθυνόμενος σε δημοσιογράφους ότι στο δημοψήφισμα της Κυριακής «είναι καθαρό ότι δεν πάρθηκε απόφαση».
Οι πολίτες της πΓΔΜ που πήγαν να ψηφίσουν τάχθηκαν στη συντριπτική πλειοψηφία τους υπέρ της εφαρμογής της συμφωνίας των Πρεσπών, που θα σημάνει την αλλαγή του ονόματος της χώρας σε «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας». Στην πραγματικότητα δεν υπήρχε αμφιβολία για αυτό, αφού οι πολέμιοι της συμφωνίας προτίμησαν να καλέσουν σε αποχή, ώστε να μη θεωρηθεί έγκυρη η διαδικασία, αντί του να προτρέψουν τους υποστηρικτές τους να ψηφίσουν όχι.
«Είναι σαφές ότι η συμφωνία με την Ελλάδα δεν πήρε πράσινο φως από τους πολίτες», αποφάνθηκε ο Χρίστιαν Μίτσκοσκι, ο επικεφαλής του εθνικιστικού, δεξιού αντιπολιτευόμενου κόμματος VMRO-DPMNE, μιλώντας σε δημοσιογράφους. Έκρινε πως μετά την έκβαση της ψηφοφορίας η κυβέρνηση έχει «απολέσει τη νομιμοποίησή της».
Ερωτηθείς εάν θα αποχωρήσει, ο Ζάεφ αντέτεινε «δεν σκοπεύω να παραιτηθώ (...) το καθήκον μου είναι να παραμείνω».
Για τον Ζάεφ, οι πολίτες που συμμετείχαν στο δημοψήφισμα έκαναν «μια σοβαρή συνεισφορά», έβαλαν «έναν λίθο στα θεμέλια του μέλλοντος» της χώρας. «Πάνω από 650.000 πολίτες ψήφισαν στο δημοψήφισμα (...). Πάνω από το 90% εξ αυτών υποστήριξε (την αλλαγή της ονομασίας)», πιστεύει ότι η χώρα «πρέπει να αποδεχθεί τη συμφωνία με την Ελλάδα και να γίνει μέλος του NATO και της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Παρότι το δημοψήφισμα δεν ήταν νομικά δεσμευτικό, τα μέλη του κοινοβουλίου της πΓΔΜ δεσμεύονταν ότι θα έθεταν σε εφαρμογή το αποτέλεσμά του. Το γεγονός ότι η συμμετοχή δεν άρκεσε ώστε η ψηφοφορία να θεωρηθεί έγκυρη προσφέρει κατά συνέπεια στους αντιπάλους της συμφωνίας την ευκαιρία να ταχθούν εναντίον της όταν η κυβέρνηση τη φέρει στην εθνική αντιπροσωπεία της πΓΔΜ.
Η εθνικιστική αντιπολίτευση έχει 49 έδρες στο κοινοβούλιο (επί συνόλου 120), αρκετές ώστε να αποτρέψει την έγκριση της συμφωνίας με την πλειοψηφία δύο τρίτων (80 ψήφοι) που απαιτείται για την αναθεώρηση του Συντάγματος.
Ο Ζάεφ δεν έκανε καμιά αναφορά στη συμμετοχή στις δηλώσεις του, επέμεινε ωστόσο στο ότι η ψήφος αυτών που τάχθηκαν υπέρ της αλλαγής της ονομασίας πρέπει να γίνει σεβαστή. Δεσμεύθηκε ότι θα ζητήσει να διεξαχθεί ψηφοφορία στο κοινοβούλιο και θα προκηρύξει πρόωρες εκλογές εάν δεν εγκριθεί.
«Είμαι αποφασισμένος» η πΓΔΜ να «ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο NATO», επέμεινε ο Ζάεφ. Επανήλθε αργότερα το βράδυ δηλώνοντας ότι είναι «η ώρα να υποστηρίξουμε» την ευρωπαϊκή προοπτική της πΓΔΜ.
Οι αντίπαλοι της συμφωνίας διατείνονταν ότι η συμφωνία για την αλλαγή του ονόματος αποτελούσε εθνική ταπείνωση.
Ο επικεφαλής της σοσιαλδημοκρατικής κυβέρνησης της πΓΔΜ και οι σύμμαχοί του, τα κόμματα της αλβανικής μειονότητας (20 ως 25% των 2,1 εκατ. κατοίκων της κατά πλειοψηφία σλαβικής χώρας) δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να προσπαθήσουν να πείσουν περίπου δέκα βουλευτές του VMRO-DPMNE.
Κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής συνδιάλεξης των δύο ηγετών, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Αλέξης Τσίπρας χαιρέτισε την «αποφασιστικότητα» του ομολόγου του της πΓΔΜ Ζόραν Ζάεφ να «συνεχίσει να επιδιώκει την εφαρμογή» της συμφωνίας των Πρεσπών.
Ο Γενικός Γραμματέας του NATO Γενς Στόλτενμπεργκ προέτρεψε «όλους τους πολιτικούς ηγέτες και τα κόμματα να αδράξουν αυτή την ιστορική ευκαιρία», ενώ ο επίτροπος της ΕΕ αρμόδιος για τη διεύρυνση Γιοχάνες Χαν κάλεσε τα πολιτικά κόμματα της πΓΔΜ να «σεβαστούν» το αποτέλεσμα. Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν η τοποθέτηση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Στο δημοψήφισμα ψήφισαν πάνω από 650 χιλιάδες άτομα και περισσότεροι από το 90 % ψήφισαν «ναι», δήλωσε απόψε ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ, υπογραμμίζοντας πως ο λαός έκανε μια πολύ σημαντική επιλογή, και η απόφαση που έλαβε σήμερα δεν ήταν εύκολη, αλλά έπρεπε να ληφθεί.
Τώρα πρέπει να επιταχυνθούν οι διαδικασίες για την ενδεχόμενη ένταξη στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ και να εξασφαλίσουμε ένα καλύτερο μέλλον, ανέφερε και απηύθυνε έκκληση στην αντιπολίτευση και σε όλα τα πολιτικά κόμματα να ενωθούν γύρω από το κρατικό και εθνικό συμφέρον και να ξεπεράσουν τα στενά κομματικά συμφέροντα.
Η αντιπολίτευση γνωρίζει και οι πολίτες γνωρίζουν ότι μια καλύτερη συμφωνία με την Ελλάδα δεν θα γίνει και δεν μπορεί να γίνει. Η ένταξη στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ δεν έχει άλλη εναλλακτική λύση και δεν μπορεί να υπάρξει. Ας μην παίζουμε παιχνίδια με το μέλλον μας, είπε ο Ζόραν Ζάεφ.
Στην περίπτωση που δεν εξασφαλισθεί η πλειοψηφία που χρειάζεται για την ψήφιση στο Κοινοβούλιο των συνταγματικών αλλαγών που προβλέπονται η έσχατη λύση που μας απομένει είναι το δημοκρατικό εργαλείο των πρόωρων εκλογών , στα τέλη Νοεμβρίου, δήλωσε ο Ζάεφ.
Η διαδικασία πρέπει να επισπευστεί προκειμένου να δοθεί χρόνος στην βουλή των Ελλήνων να αποφασίσει για την συμφωνία πριν από τις ευρωεκλογές, ανέφερε.
Ο Ζ.Ζάεφ αναφέρθηκε και στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον Έλληνα πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα υπογραμμίζοντας πως και οι δύο παραμένουν προσηλωμένοι στην υλοποίηση της συμφωνίας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση προέτρεψε όλα τα μέρη να «σεβαστούν» το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της Κυριακής για την αλλαγή του ονόματος της πΓΔΜ, η οποία εγκρίθηκε μεν με μεγάλη πλειοψηφία, αλλά καταγράφηκε τεράστια αποχή.
«Συγχαίρω τους πολίτες οι οποίοι ψήφισαν σήμερα (σ.σ. χθες) στο συμβουλευτικό αυτό δημοψήφισμα ασκώντας τις δημοκρατικές τους ελευθερίες», ανέφερε μέσω Twitter ο ευρωπαίος επίτροπος αρμόδιος για τη Διεύρυνση της ΕΕ, ο Γιοχάνες Χαν.
«Αναμένω από όλους τους πολιτικούς ηγέτες να σεβαστούν αυτή την απόφαση» και να «προχωρήσουν στην εφαρμογή της, επιδεικνύοντας υπευθυνότητα και ενότητα πέραν πολιτικών παρατάξεων προς το συμφέρον της χώρας», πρόσθεσε, κρίνοντας πως το αποτέλεσμα έδειξε τη «μεγάλη υποστήριξη» προς τη συμφωνία με την Ελλάδα και προς την «ευρωατλαντική» ολοκλήρωση της πΓΔΜ (1).
Ο ευρωπαίος επίτροπος δεν έκανε καμιά αναφορά στην αποχή.
Το 90,72% των ψηφοφόρων που πήραν μέρος στο δημοψήφισμα ενέκρινε τη νέα ονομασία («Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας») της μικρής χώρας των Βαλκανίων, κατά τα προσωρινά αποτελέσματα της εκλογικής επιτροπής, με σχεδόν τις μισές ψήφους (43,57%) να έχουν καταμετρηθεί, ενώ το 6,26% την απέρριψε.
Ο Γενικός Γραμματέας του NATO Γενς Στόλτενμπεργκ χαιρέτισε την υποστήριξη που εκφράστηκε την Κυριακή στην αλλαγή του ονόματος της πΓΔΜ στο δημοψήφισμα το οποίο διεξήχθη στη χώρα των Βαλκανίων, διαβλέποντας μια «ιστορική ευκαιρία» να δοθεί τέλος στη διαφορά της με την Ελλάδα για το ζήτημα αυτό.
«Προτρέπω όλους τους πολιτικούς ηγέτες και τα κόμματα να αδράξουν αυτή την ιστορική ευκαιρία με εποικοδομητικό τρόπο και με υπευθυνότητα», ανέφερε ο Στόλτενμπεργκ μέσω Twitter. «Η πόρτα του NATO είναι ανοικτή», συνέχισε, όμως πρώτα «όλες οι εθνικές διαδικασίες πρέπει να ολοκληρωθούν», τόνισε (1).
Οι πολίτες που πήραν μέρος στο δημοψήφισμα της Κυριακής ενέκριναν τη συμφωνία, αλλά η διαδικασία σημαδεύτηκε από μεγάλη αποχή.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ χαιρετίζει το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στην πΓΔΜ, καλώντας τους ηγέτες της γειτονικής χώρας «να ξεπεράσουν τις μικροπολιτικές διαφορές» και να εκμεταλλευτούν αυτή «την ιστορική ευκαιρία για να εξασφαλίσουν ένα καλύτερο μέλλον» για τη χώρα τους μέσα από την πλήρη εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών, η οποία «θα ανοίξει τον δρόμο για την ένταξη στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
Ανακοίνωση της εκπροσώπου του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών Χέδερ Νάουερτ αναφέρει:
«Οι ΗΠΑ χαιρετίζουν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στην Δημοκρατία της Μακεδονίας (σ.σ.: sic) την 30ή Σεπτεμβρίου, κατά το οποίο οι πολίτες εξέφρασαν την υποστήριξή τους για την ένταξη στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση αποδεχόμενοι τη συμφωνία των Πρεσπών μεταξύ Μακεδονίας (σ.σ.: sic) και Ελλάδας.
Οι ΗΠΑ υποστηρίζουν σθεναρά την πλήρη εφαρμογή της Συμφωνίας, η οποία θα επιτρέψει στη Μακεδονία (σ.σ.: sic) να πάρει τη σωστή της θέση στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ, συμβάλλοντας στην περιφερειακή σταθερότητα, ασφάλεια και ευημερία.
Καθώς το κοινοβούλιο της πΓΔΜ αρχίζει τώρα τη συζήτηση για συνταγματικές αλλαγές, παροτρύνουμε τους ηγέτες να ξεπεράσουν την κομματική πολιτική και να εκμεταλλευτούν αυτή την ιστορική ευκαιρία για να εξασφαλίσουν ένα καλύτερο μέλλον για τη χώρα τους ως πλήρες μέλος των δυτικών θεσμών».
