Ο Φρανσουά Μπαϊρού έγινε ο τέταρτος μέσα σε ένα χρόνο πρωθυπουργός της Γαλλίας αφού ο Εμανουέλ Μακρόν επέλεξε να του αναθέσει τα ηνία της νέας κυβέρνησης.
Αλλά ήταν μια απόφαση που έλαβε ο Γάλλος πρόεδρος υπό την πίεση του κεντρώου συμμάχου του, ο οποίος κατέφυγε ακόμη και σε απειλές προκειμένου να εξασφαλίσει το αξίωμα που εποφθαλμιούσε εδώ και χρόνια.
Το παρασκήνιο της επιλογής του Μπαϊρού
Όπως αποκαλύπτει η Monde ο Μακρόν είχε αποφασίσει μετά την πτώση της κυβέρνησης Μπαρνιέ να ανακτήσει τον έλεγχο της πολιτικής κατάστασης στη Γαλλία και να προωθήσει στην πρωθυπουργία «έναν καθαρό Μακρονιστή, που να μοιράζεται τις απόψεις του και να εφαρμόζει τις συστάσεις του», δηλαδή τον απερχόμενο υπουργό Άμυνας, τον 38χρονο Σεμπαστιάν Λεκορνού.
Στις 08:30 το πρωί της Παρασκευής ο Μπαϊρού έσπευσε στο Ελυζέ, όπου τον είχε καλέσει τηλεφωνικώς το προηγούμενο βράδυ ο Μακρόν. Ο Γάλλος πρόεδρος είχε καταλήξει ότι μολονότι σύμμαχός του - η στήριξη του οποίου ήταν καθοριστική για την εκλογή του το 2017 - ο Μπαϊρού είναι και «προσωπικότητα», που θα μπορούσε να ορθώσει το ανάστημά του σε εκείνον, όπως δήλωσε σύμβουλος του Ελυζέ. 'Ετσι ο Μακρόν ενημέρωσε τον Μπαϊρού για την πρόθεσή του να διορίσει διάδοχο του Μπαρνιέ τον Λεκορνύ, μια μεγάλη στιγμή απογοήτευσης για τον επικεφαλής του Modem που ποθούσε το πρωθυπουργικό πόστο, ετοιμαζόταν να το αναλάβει και θεωρούσε «αυλικό» του Μακρόν τον υπουργό Άμυνας.
Ο Μπαϊρού απείλησε να αποσύρει τη στήριξή του στο κυβερνητικό στρατόπεδο
Ο Μπαϊρού αντέδρασε οργισμένα πεπεισμένος ότι για να ανακτήσει η Γαλλία την πολιτική της σταθερότητα θα πρέπει αναλάβουν οι κεντρώες δυνάμεις τη διακυβέρνησή της κι ότι ο ίδιος είναι ο κατάλληλος για τη δουλειά αυτή, κάτι για το οποίο προετοιμαζόταν επί εβδομάδες. Η συζήτηση ήταν τεταμένη και κράτηση κοντά δυο ώρες με τον Μπαϊρού, για πρώτη φορά από το 2017, να φέρνει τον Μακρόν προ τετελεσμένου: «Σε στήριξα για να κάνουμε μαζί μεγάλα, όχι μικρά πράγματα. Είναι απλό: αν δεν με διορίσεις πρωθυπουργό θα αποσύρω τη στήριξή μου», φέρεται να του είπε. «Το σκέφτομαι ακόμη. Θα σε ενημερώσω», αντέτεινε ο Μακρόν με τον Μπαϊρού να αποχωρεί από πλαϊνή πόρτα του Ελυζέ για να αποφύγει τις κάμερες και τις δηλώσεις.
Ο Μακρόν μίλησε στη συνέχεια με τα ηγετικά στελέχη του προεδρικού στρατοπέδου και ενώ γαλλικά ΜΜΕ μετέδιδαν ότι απέρριψε τον Μπαϊρού, ένα τέταρτο μετά την αποχώρηση του ηγέτη του MoDem από το Ελυζέ, τον κάλεσε να επιστρέψει. Είχε λάβει την απόφαση του.
Έτσι ο 73χρονος βετεράνος κεντρώος διαδέχεται στο πρωθυπουργικό μέγαρο Ματινιόν τον συντηρητικό Μισέλ Μπαρνιέ, η κυβέρνηση του οποίου έπεσε την περασμένη εβδομάδα όταν η ακροδεξιά της Μαρίν Λεπέν υπερψήφισε την πρόταση μομφής που είχε καταθέσει η αριστερή συμμαχία του Νέου Λαϊκού Μετώπου λόγω της κόντρας για τον προϋπολογισμό.
Ο Μπαϊρού ενδέχεται να έχει την τύχη του προκατόχου του καθώς η Εθνοσυνέλευση παραμένει διχασμένη σε τρία σχεδόν ισοδύναμα στρατόπεδα, εκείνα της αριστερής συμμαχίας, της παράταξης των κεντρώων και των συντηρητικών και της ακροδεξιάς οι στόχοι και οι πολιτικές των οποίων απέχουν παρασάγγας.
Η Moody's υποβάθμισε τη Γαλλία
Λίγες ώρες μετά τον διορισμό του Μπαϊρού ο oίκος αξιολόγησης Moody's υποβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα της Γαλλίας, δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρωζώνης σε Aa3 από Aa2, τρία επίπεδα κάτω από τη μέγιστη αξιολόγηση, στον απόηχο της ανατροπής της κυβέρνησης Μπαρνιέ από την Λεπέν.
Σε ανάλογες κινήσεις έχουν προχωρήσει και άλλοι δύο οίκοι αξιολόγησης, οι Fitch και S&P. Όπως ανέφερε σε ανακοίνωσή της η Moody's η απόφαση «αντανακλά την άποψή μας ότι τα δημόσια οικονομικά της χώρας θα αποδυναμωθούν σημαντικά τα επόμενα χρόνια».
Και πρόσθεσε ότι «υπάρχει πλέον πολύ μικρή πιθανότητα η επόμενη κυβέρνηση να μειώσει σε βιώσιμα επίπεδα το μέγεθος των δημοσιονομικών ελλειμμάτων πέρα από το επόμενο έτος».
Σιωπηρή ανοχή προς το παρόν για τον Μπαϊρού από την ακροδεξιά
Προς το παρόν ο Μπαϊρού φαίνεται να απολαμβάνει της σιωπηρής ανοχής του κόμματος της Λεπέν.
Λίγο μετά την ανακοίνωση του διορισμού του, ο πρόεδρος της «Εθνικής Συσπείρωσης», Ζορντάν Μπαρντελά δήλωσε ότι το κόμμα του δεν θα υποστηρίξει εκ των προτέρων μια πρόταση μομφής κατά ενός πρωθυπουργού από τη δεξιά ή το κέντρο παρέχοντας στον Μπαϊρού κάποια περιθώρια χειρισμών. Άλλωστε ο Μπαϊρού κέρδισε πρόσφατα πόντους στην εκτίμηση της Μαρίν Λεπέν, καθώς επέκρινε τις αυστηρές ποινές και τη στέρηση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι για πέντε χρόνια που ζήτησαν οι εισαγγελείς να επιβληθούν στην επικεφαλής της ακροδεξιάς Εθνικής Συσπείρωσης για την υπόθεση της κατάχρησης κοινοβουλευτικών κονδυλίων, δηλώνοντας ότι κάτι τέτοιο «θα υπονόμευε τον δημοκρατικό βίο».
Αλλά η πρόσφατη ιστορία δεν αφήνει πολλά περιθώρια εφησυχασμού. Η σύντομη θητεία του Μπαρνιέ στην πρωθυπουργία είχε επίσης ξεκινήσει με την Λεπέν να τηρεί αρχικά στάση αναμονής, μέχρι που αποφάσισε να τον ρίξει μολονότι εξασφάλισε βασικές δημοσιονομικές παραχωρήσεις από τον τέως πλέον πρωθυπουργό.
Ο Μακρόν ελπίζει ότι με την εμπειρία του ως υπέρμαχου των κεντρώων πολιτικών στη Γαλλία ο Μπαϊρού θα μπορέσει να δημιουργήσει έναν συνασπισμό για να περάσει τον προϋπολογισμό.
Σύνθεση της νέας κυβέρνησης και προϋπολογισμός οι πρώτες προτεραιότητες του Μπαϊρού
Η πρώτη δουλειά του Μπαϊρού είναι να σχηματίσει ένα υπουργικό συμβούλιο με προσωπικότητες που θα είναι αποδεκτές από το ευρύτερο τμήμα των βουλευτών, προκειμένου να προωθήσει τον προϋπολογισμό του 2025, ένα από τα βασικότερα θέματα στην ατζέντα του.
Το μέγεθος της πρόκλησης δεν διέφυγε της προσοχής του Μπαϊρού, επικεφαλής του κεντρώου κόμματος «Δημοκρατικό Κίνημα» (MoDem), το οποίο έχει συμμαχήσει από το 2017 με τον Μακρόν στην Εθνοσυνέλευση. «Γνωρίζω καλά τις δυσκολίες μεγέθους Ιμαλαΐων που αντιμετωπίζουμε», είπε ο Μπάιρου το βράδυ της Παρασκευής, ενώ νωρίτερα είχε απευθύνει έκκληση για «συμφιλίωση».
Η κεντρώα ατζέντα
Ο Μπαϊρού δηλώνει Καθολικός που έχει εμπνευστεί από την ευρωπαϊκή χριστιανοδημοκρατία. Προ τετραετίας ο Μακρόν τον διόρισε Ύπατο Αρμοστή σχεδιασμού σε κρατική δεξαμενή σκέψης, ενώ από το 2014 είναι δήμαρχος της πόλης Πω στη νότια Γαλλία.
Η πολιτική τροχιά του Μπαϊρού αντικατοπτρίζει, σύμφωνα με το Bloomberg, τη στρατηγική του Μακρόν καθώς και ο ίδιος σχημάτισε από νωρίς στη σταδιοδρομία του μια κεντρώα δύναμη αντλώντας από την γκωλική δεξιά και την αριστερά, όπως και ο ένοικος του Ελυζέ που επιχείρησε να βάλει τέλος στο παλαιό δίπολο με μια νέα κεντρώα δύναμη στην προεκλογική καμπάνια του 2017.
Ο Μπαϊρού έχει ταχθεί υπέρ της αύξησης της ηλικίας συνταξιοδότησης των Γάλλων, αν και δεν ψήφισε πέρυσι την συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση του Μακρόν υποστηρίζοντας ότι θα έπρεπε να είναι πιο φιλόδοξη.
Οι προεδρικές φιλοδοξίες του Μπαϊρού
Ο Μπαϊρού κατέβηκε υποψήφιος σε τρεις συνεχόμενες προεδρικές εκλογές. Το 2002 ήρθε τέταρτος με ποσοστό 7% και αποκλείστηκε από τον πρώτο γύρο. Το 2007 ανέβασε τα ποσοστά του στο 19%, αλλά υποχώρησαν στο 9% πέντε χρόνια αργότερα, όταν ψήφισε τον Σοσιαλιστή Φρανσουά Ολάντ στον β΄γύρο για να φρενάρει την επανεκλογή του Νικολά Σαρκοζί. Έκτοτε η σχέση των δυο τους είναι τεταμένη.
Στη διάρκεια της προεκλογικής καμπάνιας του 2017 ο Μπαϊρού αρχικά στράφηκε κατά του Μακρόν συγκρίνοντάς τον με τον Σαρκοζί και αποκαλώντας υποψήφιο «των μεγάλων συμφερόντων», για να τον υποστηρίξει τελικά και να διοριστεί υπουργός Δικαιοσύνης στην πρώτη κυβέρνησή του.
Ο Μπαϊρού αντικαταστάθηκε έναν μήνα αργότερα όταν μπήκε στο σταυρόνημα δικαστικής έρευνας για αργομισθίες στο Ευρωκοινοβούλιο (κατηγορήθηκε ότι πλήρωνε με ευρωπαϊκά κονδύλια εργαζομένους στο κόμμα Modem). Τελικά αθωώθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο, μια δικαστική απόφαση που άνοιξε το δρόμο της επιστροφής του στην κυβέρνηση.
Ο Μπαϊρού έχει ταχθεί εδώ και καιρό υπέρ ενός πιο αναλογικού εκλογικού συστήματος, αίτημα που υποστηρίζει και η ακροδεξιά με τον πρόεδρό της, Μπαρντελά, να δηλώνει μετά την ανακοίνωση του διορισμού του νέου πρωθυπουργού ότι αναμένει πρόοδο ως προς το ζήτημα αυτό.
Ο Μπαϊρού δεν έχει εγκαταλείψει τις προεδρικές του φιλοδοξίες. Ερωτηθείς πέρυσι για την αναμέτρηση του 2027, όταν ο Μακρόν δεν θα μπορεί, όπως προβλέπει το γαλλικό Σύνταγμα, να διεκδικήσει μια τρίτη θητεία, ο Μπαϊρού είπε ότι στη Βραζιλία ο Λούλα ντα Σίλβα εξελέγη πρόεδρος στα 77 του. Ο Μπαϊρού θα είναι 76 ετών σε τρία χρόνια.
