Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι ως γιός ενός σκλάβου είναι μόνο κατά το ήμισυ Ιταλός

Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, δημιουργός της Μόνα Λίζα και σύμβολο της Αναγέννησης, ήταν στην πραγματικότητα μόνο κατά το ήμισυ Ιταλός, δήλωσε ένας κορυφαίος ακαδημαϊκός στη Φλωρεντία, σύμφωνα με τον οποίο η μητέρα της ιδιοφυΐας ήταν Τσερκέζα σκλάβα. Ενώ μέχρι τώρα η μητέρα του Λεονάρντο παρουσιαζόταν ως κόρη μιας αγρότισσας από την Τοσκάνη, ο Κάρλο Βέτσε, μελετητής της Αναγέννησης και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νάπολης, συμπέρανε από την έρευνά του στα αρχεία της πόλης της Φλωρεντίας ότι είχε μια πολύ πιο βασανισμένη ιστορία στα όρια του ρομαντισμού.

«Ήταν μια γυναίκα που απήχθη στην πατρίδα της, στα βουνά του Καυκάσου, πουλήθηκε και μεταπωλήθηκε πολλές φορές στην Κωνσταντινούπολη και στη συνέχεια στη Βενετία και τελικά έφτασε στη Φλωρεντία, όπου γνώρισε έναν νεαρό συμβολαιογράφο, τον Πιέτρο ντα Βίντσι. Ο γιος τους ονομάζεται Λεονάρδος».

Στα χνάρια του Λεονάρντο ντα Βίντσι

Ο καθηγητής εμπνεύστηκε από αυτό το εξαιρετικό ταξίδι και έγραψε ένα μυθιστόρημα για την οδύσσεια αυτής της άγνωστης μέχρι σήμερα γυναίκας, με τίτλο «Το χαμόγελο της Αικατερίνης»: Η μητέρα του Λεονάρντο ντα Βίντσι. Οι ανακαλύψεις αυτού του ακαδημαϊκού που εδώ και χρόνια εντοπίζει ό,τι σχετίζεται με τον Λεονάρντο ντα Βίντσι ρίχνουν νέο φως σε αυτή την αρχετυπική παγκόσμια ιδιοφυΐα που γεννήθηκε το 1452, ταξίδεψε σε όλη την Ιταλία σε όλη του τη ζωή και τελικά πέθανε στη Γαλλία, στην Αμπουάζ, το 1519 στην αυλή του Φραγκίσκου Α. Η θεωρία αυτή υπόσχεται επίσης να κάνει θόρυβο στον μικρό κόσμο των ειδικών της ιταλικής Αναγέννησης, οι οποίοι δεν θα παραλείψουν να την εξετάσουν με μεγεθυντικό φακό.

Ο καθηγητής Κάρλο Βέτσε βασίζει τους ισχυρισμούς του σε μια ολόκληρη σειρά ιστορικών εγγράφων που συγκέντρωσε υπομονετικά στα αρχεία. «Το πιο σημαντικό είναι ένα έγγραφο που έγραψε ο ίδιος ο Πιέτρο ντα Βίντσι, ο πατέρας του Λεονάρντο: πρόκειται για την πράξη χειραφέτησης της Αικατερίνης», μια συμβολαιογραφική πράξη που επιτρέπει στην τελευταία να «ανακτήσει την ελευθερία και την αξιοπρέπειά της ως ανθρώπου».

«Πνεύμα της ελευθερίας»

Το πολύτιμο αυτό έγγραφο που χρονολογείται από το 1452 παρουσιάστηκε την Τρίτη 14 Μαρτίου κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στην έδρα του φλωρεντινού εκδοτικού οίκου Τζιούντι ενώπιον ακροατηρίου διεθνών μέσων ενημέρωσης. Ο καθηγητής Κάρλο Βέτσε δεν παραλείπει να επισημάνει ότι «είναι λοιπόν ο άνδρας που αγάπησε την Αικατερίνη όταν ήταν ακόμη σκλάβα και που απέκτησε ένα παιδί μαζί της που τη βοήθησε να βρει την ελευθερία».

Πρόκειται για μια ριζική αλλαγή οπτικής γωνίας, καθώς μέχρι σήμερα ο Λεονάρντο θεωρούνταν καρπός ενός παράνομου έρωτα μεταξύ του Πιέτρο ντα Βίντσι και μιας νεαρής χωριατοπούλας από την Τοσκάνη, της Κατερίνα ντι Μέο Λίπι. Για τον Κάρλο Βέτσε, οι δοκιμασίες της σκλάβας και «μετανάστριας» μητέρας του είχαν προφανώς αντίκτυπο στο έργο του ιδιοφυούς Λεονάρντο, στον οποίο η Κατερίνα άφησε «μια σημαντική κληρονομιά και κυρίως το πνεύμα της ελευθερίας» που «εμπνέει όλο το επιστημονικό και πνευματικό του έργο».

«Πολυμαθείς καλλιτέχνες»

Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι ήταν πράγματι ένας από τους καλλιτέχνες της εποχής του που ήταν γνωστοί ως «πολυμαθείς»: κατείχε πολλούς κλάδους, όπως η γλυπτική, το σχέδιο, η μουσική και η ζωγραφική, τους οποίους τοποθετούσε στην κορυφή των τεχνών, και φυσικά των επιστημών. Στον τομέα της επιστημονικής έρευνας, «τίποτα δεν τον σταματά», σχολιάζει ο Κάρλο Βέτσε. Η ιστορία της μητέρας αυτού του τοτέμ του παγκόσμιου πολιτισμού, όπως την αφηγείται αυτός ο ενθουσιώδης ακαδημαϊκός, μοιάζει σχεδόν πολύ καλή για να είναι αληθινή.

Ωστόσο αυτή η θεωρία «είναι μακράν η πιο πειστική», λέει ο Πάολο Γκαλούτσι, ειδικός ιστορικός του Λεονάρντο και μέλος της έγκριτης επιστημονικής ακαδημίας Lincei της Ρώμης, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο AFP στη Φλωρεντία και ο οποίος υπογραμμίζει την ποιότητα των ντοκουμέντων που παρέχει ο συνάδελφός του. «Φυσικά, υπάρχει ακόμη μια ελάχιστη αμφιβολία, διότι δεν μπορούμε να αποδείξουμε (αυτή τη θεωρία) με ένα τεστ DNA», παραδέχθηκε.