Ο άτλαντας της κλιματικής κρίσης

Με «άτλαντα του ανθρώπινου πόνου» παρομοίασε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, τη νέα έκθεση για τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης που παρουσίασε η αρμόδια επιτροπή του ΟΗΕ (IPCC). Η έκθεση των 3.675 σελίδων συνοψίζει τα ευρήματα 34.000 επιστημονικών εργασιών, παρουσιάζοντας σκηνές από το μέλλον όλων των οικοσυστημάτων και των περιοχών του πλανήτη.

«Τα επιστημονικά στοιχεία είναι απολύτως πειστικά: η κλιματική αλλαγή αποτελεί απειλή για την ανθρώπινη ευημερία και για την υγεία του πλανήτη», δήλωσε ο επικεφαλής της ομάδας εργασίας που συνέταξε την έκθεση, ο θαλάσσιος βιολόγος Χανς-Οτο Πέρτνερ. «Αν καθυστερήσουμε περισσότερο να αναλάβουμε συντονισμένη δράση, δεν θα ανοίξουμε το παράθυρο που απομένει για να εξασφαλίσουμε ένα βιώσιμο μέλλον».

Η δράση αυτή πρέπει να αναπτυχθεί σε γιγάντια κλίμακα. Οι υφιστάμενες προστατευόμενες περιοχές πρέπει να επεκταθούν ώστε να περιλαμβάνουν τουλάχιστον το ένα τρίτο, αν όχι το ένα δεύτερο του πλανήτη. Οι παραλιακές πόλεις χρειάζονται αντιπλημμυρικά έργα και πρέπει να ληφθούν μέτρα για τη διασφάλιση των αποθεμάτων γλυκού νερού.

Οι προστατευόμενες περιοχές πρέπει να επεκταθούν για να περιλαμβάνουν τουλάχιστον το ένα τρίτο, αν όχι το ένα δεύτερο του πλανήτη.

Τις τελευταίες δύο εβδομάδες, εκπρόσωποι των κυβερνήσεων όλου του κόσμου διαπραγματεύονταν για το περιεχόμενο της σύνοψης της έκθεσης, έκτασης 37 σελίδων. Από τις διαφωνίες στη διαπραγμάτευση αυτή μπορούν να αντληθούν κάποια συμπεράσματα για τις πολιτικές προτεραιότητες των χωρών του πλανήτη. Οι Ηνωμένες Πολιτείες πίεζαν ώστε η σύνοψη να μην αναφέρεται στις χρηματοδοτήσεις κλιματικών προγραμμάτων του Νότου από τον Βορρά, αλλά γενικόλογα σε «επενδύσεις» ιδιωτών. Οι ΗΠΑ επιχείρησαν, επίσης, να αφαιρέσουν τον νομικά δεσμευτικό όρο «ζημίες και απώλειες», αντικαθιστώντας τον με το γενικόλογο «ανεπιθύμητες επιπτώσεις». Οι δύο αυτές απόπειρες απέτυχαν, όπως απέτυχε και η προσπάθεια, πάλι από την πλευρά των ΗΠΑ, να εμφανιστεί ως πιθανή εναλλακτική, αντί της μείωσης των ρύπων, η τοποθέτηση κατόπτρων στα υψηλά στρώματα της ατμόσφαιρας για την αντανάκλαση της ηλιακής ακτινοβολίας. Το κείμενο της σύνοψης αναφέρεται στην τεχνολογία αυτή με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο αναφέρεται και η έκθεση των επιστημόνων, δηλαδή ως κάτι που ενέχει κινδύνους. Υπήρξε, ακόμη, μια απόπειρα να υπερτονιστεί η σημασία των δενδροφυτεύσεων, η οποία απορρίφθηκε από αρκετές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Νότιας Αφρικής, καθώς θεωρήθηκε ότι χρησιμοποιείται για να αποσπά την προσοχή από το βασικό μέτρο αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης, που είναι να σταματήσει η καύση ορυκτών καυσίμων.

«Πολλοί κίνδυνοι θα μειωθούν εάν μειωθεί η χρήση ορυκτών καυσίμων», είπε μία εκ των συγγραφέων της έκθεσης, η Κάθριν Μπράουν από το Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης.