Meta: Αντιπερισπασμός, επαναστατικό νέο όραμα για το μέλλον ή... «μετά-σταση»;

Οι πλατφόρμες Facebook και Instagram, οι εφαρμογές μηνυμάτων WhatsApp και Messenger και οι κάσκες εικονικές πραγματικότητας Oculus ανήκουν πλέον στην Meta που ονειρεύεται να γίνει ο διευθυντής ορχήστρας ενός παράλληλου σύμπαντος δραπετεύοντας από τα καθημερινά σκάνδαλα που συνδέονται με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο ιδρυτής του τεχνολογικού κολοσσού που κατηγορείται ότι βάζει το κέρδος πριν από τους ανθρώπους, επέλεξε το rebranding με το όνομα «meta» για να δείξει ότι «υπάρχει πάντα περισσότερο για να αναπτυχθεί» και παρουσίασε το νέο μπλε logo με το ∞ , το μαθηματικό σύμβολο του άπειρου.

«Μάθαμε πολλά αντιμετωπίζοντας πληθώρα προβλημάτων», είπε εξηγώντας ότι είναι πλέον καιρός να αντληθούν τα διδάγματα «για να δημιουργηθεί το επόμενο κεφάλαιο», αφού πέρασε μιάμιση ώρα παρουσιάζοντας το «metaverse», που αντιπροσωπεύει, κατά το όραμά του, το μέλλον του Ιντερνετ, μετά την εποχή των υπολογιστών και των smartphones. Ομως, η αλλαγή ονόματος ερμηνεύεται ως ελιγμός αντιπερισπασμού του τεχνολογικού κολοσσού που πλήττεται από σειρά σκανδάλων, από την εμπιστευτικότητα των δεδομένων μέχρι τον σεβασμό του δικαιώματος του ανταγωνισμού.
 

Μετά-σταση

«Η αλλαγή ονόματος δεν αλλάζει την πραγματικότητα: το Facebook καταστρέφει τη δημοκρατία μας και είναι ο βασικός φορέας της παραπληροφόρησης και του μίσους», σύμφωνα με την μη κυβερνητική οργάνωση ακτιβιστών κατά του Facebook που ονομάζεται «The Real Facebook Oversight Board» (Το Πραγματικό Συμβούλιο Εποπτείας του Facebook). Το Twitter πλημμύρισε από σαρκαστικά και επικριτικά σχόλια. «Meta, δηλαδή «είμαστε ένα καρκίνος της δημοκρατίας που κάνει μετάσταση για να γίνει μηχανή παρακολούθησης και προπαγάνδας για την υποστήριξη αυταρχικών καθεστώτων, την καταστροφή της κοινωνίας των πολιτών...και την δημιουργία κέρδους!», έγραψε για παράδειγμα η Αλεξάντρια Οκάσιο-Κορτές, σταρ της αμερικανικής αριστεράς.
 

Αλλοι σημείωσαν ότι η Google παρέμεινε Google στο μυαλό των ανθρώπων παρά την δημιουργία, το 2015, της μητρικής Alphabet για να πλαισιώσει τις πειραματικές δραστηριότητες στην καινοτομία.
 

Η οργή των κυβερνήσεων και της κοινωνίας των πολιτών οξύνθηκε τις τελευταίες εβδομάδες κατά της Facebook, έπειτα από τις αποκαλύψεις της Φράνσις Χάουγκεν, που δείχνουν ότι ο τεχνολογικός κολοσσός επέλεξε να αγνοήσει μέρος των κινδύνων -τοξικά περιεχόμενα στο Instagram για τους νέους, παραπληροφόρηση που υποσκάπτει την δημοκρατία, κλπ - για να διαφυλάξει τα κέρδη του. Η εταιρεία, που είναι ήδη στόχος πλήθους ερευνών και διώξεων, βρίσκεται αντιμέτωπη με νέα έρευνα της αμερικανικής κυβέρνησης, που βασίζεται σε εσωτερικά έγγραφα τα οποία η πρώην μηχανικός παρέδωσε στις αμερικανικές χρηματιστηριακές αρχές, το SEC. Την Τρίτη, η Facebook ζήτησε από όλους του υπαλλήλους της να διατηρήσουν όλα τα εσωτερικά έγγραφα των τελευταίων πολλών ετών για να μπορούν να ανταποκριθούν σε ενδεχόμενα δικαστικά αιτήματα.
 

«Ταπεινοφροσύνη...»
 

Στην παρουσίασή του, ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ αναφέρθηκε ελάχιστα στις ανησυχίες της κοινωνίας και μόνο κατά αφηρημένο και θετικό τρόπο. «Τα τελευταία χρόνια έχω πάρει πολλά μαθήματα ταπεινοφροσύνης. Εχω φθάσει στο συμπέρασμα ότι η έλλειψη επιλογών και οι υψηλές τιμές πνίγουν την καινοτομία, εμποδίζουν τους ανθρώπους να αναπτύξουν καινούργια πράγματα και καθυστερούν ολόκληρη την ψηφιακή οικονομία», είπε καρφώνοντας την Apple και το οικοσύστημά της που έχει οικοδομηθεί γύρω από το iPhone.

Το αφεντικό της Meta αναφέρθηκε κυρίως στο όραμά του για το metaverse, το οποίο «θα δώσει μία βαθιά αίσθηση της παρουσίας του άλλου». Σχεδίασε ένα μελλοντικό σύμπαν εικονικής πραγματικότητας επικαλούμενος μυθιστορήματα επιστημονικής φαντασίας, όπου θα αναμειγνύονται πραγματικά πρόσωπα και αντικείμενα μαζί με avatar και εικονικά περιβάλλοντα, χάρη στις νέες τεχνολογίες αιχμής. «Θα μπορείτε να στείλετε ένα μήνυμα απλώς κοιτάζοντας τα δάκτυλά σας να πληκτρολογούν το μήνυμα, θα είναι απίστευτο», είπε κατενθουσιασμένος. Η Meta θέλει να επενδύσει πολλά δισεκατομμύρια τα χρόνια που έρχονται για να οικοδομήσει ένα οικοσύστημα που θα αντιπροσωπεύει, σε δέκα χρόνια, «ένα δισεκατομμύριο χρήστες, εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια ψηφιακού εμπορίου και εκατομμύρια θέσεις εργασίας για creators και developers».

Ο Ζούκερμπεργκ επιμένει στην ανάγκη ανάπτυξης προγραμμάτων που θα επιτρέπουν τη διαλειτουργικότητα, όπως είναι η δυνατότητα δημιουργίας ενός ρούχου σε έναν ψηφιακό χώρο και η χρησιμοποίησή του σε έναν άλλο χώρο, και την διασφάλιση ότι οι χρήστες δεν θα είναι «φυλακισμένοι σε έναν κόσμο ή μία πλατφόρμα».
 

Metaverse: η εικονική πραγματικότητα που ροκανίζει τον χωροχρόνο

To metaverse που ποθεί και περιγράφει ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ ανήκει τόσο στην επιστημονική φαντασία όσο και σε μία πραγματικότητα που παίρνει σάρκα και οστά πολύ πολύ αργά, παρά τις επικρίσεις και τις ανησυχίες. Ωστόσο, ο τεχνολογικός δρόμος που έχει μπροστά του είναι ακόμη μακρύς. «Θα υπάρξουν νέοι τρόποι διαδραστικότητας με συσκευές που θα είναι πολύ πιο φυσικές από το άγγιγμα του πληκτρολογίου ή το πάτημα ενός κουμπιού. Θα κάνετε κινήσεις ή θα προφέρετε λέξεις. Θα αρκεί ακόμη και να σκεφτείτε μία ενέργεια για να υλοποιηθεί», ανήγγειλε ενθουσιασμένος ο ιδρυτής του κολοσσού των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Ο δισεκατομμυριούχος ανακοίνωσε ότι η εταιρεία του θα ονομάζεται πλέον «Meta», από την ελληνική λέξη «μετά», αλλά όπως το metaverse, ή meta-universe, αυτός ο παράλληλος κόσμος αντιπροσωπεύει γι' αυτόν το μέλλον του Ιντερνετ. Πολλοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι ο καλιφορνέζικος όμιλος επιδιώκει να αποσπάσει την προσοχή από την σειρά των κατηγοριών που τον βαρύνουν, που ξεκινούν από την παραπληροφόρηση και φθάνουν μέχρι την κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης στην online διαφημιστική αγορά. Αλλά πέραν της στρατηγικής πολιτικής, το metaverse αφορά συσκευές και τρόπους ζωής που χρησιμοποιούνται ήδη από μία μειονότητα, όπως είναι τα αυτόνομα αυτοκίνητα.

Προοδευτική κατάδυση

Από την παρουσίαση εδώ και έναν χρόνο της κάσκας εικονικής πραγματικότητας Quest 2, της εταιρείας Oculus (που εξαγοράστηκε από την Facebook το 2014), περί το 1,87 εκατομμύριο συσκευές έχουν πωληθεί σε ολόκληρο τον κόσμο, σύμφωνα με τους ερευνητές του Statista. Στο στάδιο αυτό, χρησιμεύουν κυρίως στην συμμετοχή σε παιγνίδια εικονικής πραγματικότητας με χειριστήρια κονσόλας, για παράδειγμα για μία παρτίδα τένις.

Η Facebook έχει επίσης αρχίσει να αναπτύσσει περιβάλλοντα όπως τα «workrooms», όπου οι συμμετέχοντες εμφανίζονται γύρω από ένα στρογγυλό τραπέζι υπό μορφήν προσωποποιημένων avatar, που μοιάζουν με πρόσωπα των κινουμένων σχεδίων. Βρισκόμαστε ακόμη αρκετά μακριά από το δυστοπικό μυθιστόρημα «Ready Player One» του Ernest Cline, όπου μεγάλο μέρος της ανθρωπότητας αποδρά από έναν κόσμο σε κρίση προς ένα παγκόσμιο σύστημα εικονικής πραγματικότητας, μέσω γυαλιών εικονικής πραγματικότητας και απτικών γαντιών και ρούχων. «Αλλά από σήμερα και μέχρι 5 ή 10 χρόνια, πολλές από τις τεχνολογίες αυτές θα είναι καθημερινότητα», διαβεβαίωσε ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ κατά την διάρκεια της ανακοίνωσης του rebranding της Facebook από ένα εικονικό σπίτι μέσα σε ένα παραδεισένιο περιβάλλον παρουσιάζοντας τα αναγκαία «υλικά» για την οικοδόμηση αυτού του παράλληλου σύμπαντος.

Ο εξοπλισμός, κάσκες ή γυαλιά εικονικής πραγματικότητας, όχι μόνο θα προβάλλουν εικόνες εξαιρετικά υψηλής ευκρίνειας σε γωνία 360°, αλλά θα είναι επίσης ικανός, μέσω υποδοχέων, να αναπαράγει την εξωτερική εμφάνιση ενός ανθρώπου, από την φακίδα στο δέρμα του μέχρι τις εκφράσεις του προσώπου του, με πολύ ρεαλιστικό τρόπο και σε ρεαλιστικό χρόνο.

Κοίταξέ με στα μάτια

Η Facebook αναπτύσσει κάσκες διαφορετικές από εκείνες της Oculus, που βαφτίστηκαν Cambria, και υπόσχονται ότι θα είναι πιο βολικές για να φοριούνται για περισσότερο χρόνο και επίσης να εγγυώνται μεγαλύτερες επιδόσεις. «Τα avatar μπορούν φυσικά να κοιταχτούν στα μάτια», θριαμβολογεί η Αντζελα Τσανγκ, διευθύντρια των συσκευών εικονικής πραγματικότητας της Meta. «Συνδυάζουμε μία σειρά υποδοχέων με αλγόριθμους αναπαραγωγής του φυσικού κόσμου με το βάθος και την προοπτική του», εξηγεί.

Για να τύχει μαζικής χρήσης, το metaverse θα έχει επίσης ανάγκη από ένα ανοικτό σύστημα εκμετάλλευσης, όπου οι χρήστες θα μπορούν εύκολα να πληρώσουν τα εικονικά αντικείμενα και να τα μεταφέρουν από τον ένα κόσμο στον άλλο. Ο ιντερνετικός κολοσσός θα υποστηρίξει την εμφάνιση ενός οικοσυστήματος εταιρειών που θα δημιουργήσουν προγράμματα γι'αυτό το «νέο Ιντερνετ».

Ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ θεωρεί ότι σε δέκα χρόνια το metaverse θα μπορεί να έχει φθάσει το «ένα δισεκατομμύριο χρήστες, εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια ψηφιακού εμπορίου και εκατομμύρια θέσεις εργασίας για creators και developers». Θα χρειαστεί άρα μέσα προστασίας των συναλλαγών και των άυλων δημιουργημάτων. Η αποκεντρωμένη τεχνολογία του blockchain, που επέτρεψε την ανάπτυξη των κρυπτονομισμάτων μπορεί να συμβάλει στο εγχείρημα. «Προτεραιότητά μας θα είναι το metaverse, όχι το Facebook», είπε ο Ζούκερμπεργκ. «Αυτό σημαίνει ότι κάποια στιγμή δεν θα έχετε ανάγκη να χρησιμοποιείτε το Facebook για να έχετε πρόσβαση στις άλλες μας υπηρεσίες».