Αλλάζει άρδην το τοπίο στη Μεσόγειο, με σοβαρό αντίκτυπο και στα ελληνοτουρκικά μετά την εκδήλωση πρόθεσης παραίτησης από την εξουσία του επικεφαλής της κυβέρνησης τη; Λιβύης Φαγιέζ αλ Σάρατζ. Αφενός η αποχώρηση του ηγέτη της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης ενδέχεται να τερματίσει τον εμφύλιο πόλεμο και την πολιορκία της πρωτεύουσας Τρίπολης από τις δυνάμεις του στρατάρχη Χάφταρ, αφετέρου αναμένεται να προκαλέσει μία αλυσίδα εξελίξεων, ιδιαίτερα σε ότι αφορά και επηρεάζει την Ελλάδα, την αμφιλεγόμενη συμφωνία Λιβύης-Τουρκίας για τη μεταξύ τους ΑΟΖ, η οποία, εκτός των άλλων, δεν έχει τύχει έως σήμερα διεθνούς αναγνώρισης και επικύρωσης.
Ο Σάρατζ ανακοίνωσε το βράδυ της Τετάρτης ότι θα αποχωρήσει από την εξουσία έως τα τέλη Οκτωβρίου. Επί της ουσίας, ήταν μία αναμενόμενη κίνηση, η οποία είχε συμφωνηθεί το προηγούμενο διάστημα από τις διεθνείς δυνάμεις που μεσολαβούσαν για την παύση των εμφύλιων εχθροπραξιών.
Εκτός των ελληνικών συμφερόντων και των κινήσεων στη σκακιέρα των ελληνοτουρκικών, η εξομάλυνση της κατάστασης στη Λιβύη αναμένεται να επηρεάσει και τις εξελίξεις στο προσφυγικό-μεταναστευτικό, καθώς η χώρα της Αφρικής αποτελεί μία από τις βασικές, μαζί με την Τουρκία, πύλες που χρησιμοποιούν οι διακινητές, προκειμένου να προωθήσουν χιλιάδες δυστυχισμένους ανθρώπους από τις εμπόλεμες ζώνες των ταραγμένων περιοχών, στην Ευρώπη.
Ο Σάρατζ ανακοίνωσε την πρόθεσή του να παραιτηθεί σε ομιλία του που μεταδόθηκε από την τηλεόραση. Μία εξαιρετικά σημαντική παράμετρος στην παραίτηση του Λίβυου ηγέτη, είναι οι στενές σχέσεις που είχε με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, καθώς είναι αυτός που συμφώνησε και έβαλε την υπογραφή του στο παράνομο τουρκολιβυκό μνημονίου.
Μετά τις τελευταίες εξελίξεις, άδηλο παραμένει το τι μέλλει γενέσθαι με τις τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις που έχουν αναπτυχθεί στη Λιβύη, συμβάλλοντας τον κυβερνητικό στρατό έναντι των δυνάμεων του στρατάρχη Χάφταρ. Η αντίδραση της Άγκυρας αναμένεται με εξαιρετικό ενδιαφέρον, τόσο στο μέτωπο της επίσημης διπλωματίας, όσο και σε παρασκηνιακό επίπεδο.
Την πρόθεση του Σάρατζ να παραιτηθεί είχε ανακοινώσει προ ημερών το πρακτορείο Bloomberg το οποίο επεσήαμανε μάλιστα σε σχετικό δημοσίευμα ότι θα παραμείνει στη θέση του μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις στη Γενεύη για τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης, τον ερχόμενο μήνα.
Λίγα λεπτά πριν από τις ανακοινώσεις του Σάρατζ στη Λιβύη, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου δήλωσε ότι Τούρκοι και Ρώσοι αξιωματούχοι είναι κοντά σε μια συμφωνία που θα αφορά τις παραμέτρους μιας εκεχειρίας στη Λιβύη αλλά και τη συνέχιση της πολιτικής διαδικασίας.
Όλο το παρασκήνιο της παραίτησης
Η παραίτηση του Σαράτζ μπορεί να αιφνιδίασε κάποιους, αλλά για όσους παρακολουθούν το παρασκήνιο της κρίσης στη Λιβύη δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Ουσιαστικά εντάσσεται στην προσπάθεια να βρεθεί μία ειρηνική λύση στο πρόβλημα, αλλά δεν ήταν μόνο οι έξωθεν πιέσεις που υποχρέωσαν τον επικεφαλής της κυβέρνησης στην Τρίπολη και ηγέτη της μίας από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές να παραιτηθεί.
Λίγο καιρό νωρίτερα είχε λάβει χώρα μία μαζική διαδήλωση στην Τρίπολη με αίτημα ακριβώς την παραίτηση του Σαράτζ. Τότε, οι δυνάμεις ασφαλείας είχαν επιτεθεί εναντίον των διαδηλωτών, πυροβολώντας στο ψαχνό, με αποτέλεσμα να υπάρξουν αρκετοί τραυματίες. Τότε, κλιμάκιο των Ηνωμένων Εθνών στη Λιβύη είχε εκφράσει την ανησυχία του, αναφερόμενο σε δολοφονίες, τραυματισμους και συλλήψεις.
Ο Σάρατζ είχε εκμεταλλευτεί τις κοινωνικές αντιδράσεις για να απομακρύνει τον υπουργό Εσωτερικών της κυβέρνησής του, δηλώνοντας πως ο χειρισμός του στην αντιμετώπιση των διαδηλώσεων διαμαρτυρίας και ειδικότερα η βίαιη καταστολή θα ερευνηθεί. Εκείνη η αποπομπή, όμως, συνδέεται και με την ομηρεία την οποία έχει επιβάλει ο Ερντογάν στην κυβέρνηση της Τρίπολης. Υπενθυμίζουμε ότι ο Σαράτζ είχε απομακρύνει κι άλλα στελέχη του καθεστώτος του, τα οποία είναι γνωστά για τις πολύ στενές σχέσεις τους με την Άγκυρα.
Τελικά μετά από ισχυρή τουρκική παρέμβαση, ο Σαράτζ υποχρεώθηκε να επαναφέρει τον υπουργό του και τώρα, είναι ο ίδιος που υποχρεώνεται να εγκαταλείψει την πρωθυπουργία. Έτσι τουλάχιστον υποστηρίζει το Bloomberg. «Αναγγέλλοντας την παραίτησή του, ανακουφίζεται από ένα δυσβάσταχτο βάρος» αναφέρουν οι πηγές «και ίσως, κατά κάποιο τρόπο, να διευκολύνει τις συνομιλίες στη Γενεύη. Οι αντίπαλες πλευρές θα κληθούν να συμφωνήσουν σε μια νέα δομή Προεδρικού Συμβουλίου που θα ενοποιεί τη διαιρεμένη χώρα και θα οργανώσει εκλογές», αναφέρει το δημοσίευμα.
Σύμφωνα με πληροφορίες, σημαντικό ρόλο στην παραίτηση του Λίβυου πρωθυπουργού έπαιξε το κύμα αμφισβήτησης, το οποίο εκδηλωνόταν και στις πόλεις της δυτικής Λιβύης. Τις τελευταίες εβδομάδες κάποιοι προειδοποιούσαν πως επέρχεται κοινωνική έκρηξη, αν και ο ίδιος ο Σάρατζ έδειχνε να ανησυχεί περισσότερο για την εκδήλωση πραξικοπήματος εναντίον του από στελέχη της κυβέρνησής του.
Αυτός ήταν άλλωστε και ο αληθινός λόγος που είχε εκδιώξει τον φιλότουρκο υπουργό Εσωτερικών Μπασάγκα. Φοβόταν μήπως κινηθεί εναντίον του, δεδομένου ότι είχε την στήριξη των πολιτοφυλακών. Το προηγούμενο διάστημα, μάλιστα, είχε συναντηθεί με υψηλόβαθμους στρατιωτικούς για να διασφαλίσει την υποστήριξη τους στο πρόσωπό του.
Αμέσως μετά είχε διοχετεύσει στα Μίντια ότι η άμεση κατάπαυση του πυρός στην Λιβύη θα συνοδευθεί από την διενέργεια εκλογών για την εκλογή προέδρου, κυβέρνησης και Κοινοβουλίου τον Μάρτιο του 2021. Γεγονός πάντως παραμένει ότι αν ισχύει η είδηση της παραίτησης, που όλα δείχνουν πως ισχύει, οι τουρκικές επιδιώξεις για κατάληψη της Σύρτης και των πετρελαιοπηγών της, οι οποίες είχαν παγώσει, εάν όχι ακυρωθεί μετά τον βομβαρδισμό της βάσης Αλ Ουατίγια, τώρα πλέον ενταφιάζονται.
