Κρούγκμαν: Μια τραμπική Αμερική θα είναι αποκρουστική

Τον κώδωνα του κινδύνου έκρουσε μέσω του άρθρου του στους New York Times ο Πολ Κρούγκμαν ενόψει των αποτελεσμάτων των ενδιάμεσων εκλογών. «Αν δεν σας διακατέχει μία αίσθηση φόβου, μάλλον δεν έχετε δώσει την αρμόζουσα σημασία», σημειώνει χαρακτηριστικά.

Ο νομπελίστας συνεχίζει την ανάλυση του, τονίζοντας: «Μπορούμε να μιλήσουμε για τα συμβατικά διακυβεύματα αυτών των εκλογών — τις επιπτώσεις τους στην οικονομική πολιτική, τα μεγάλα κοινωνικά προγράμματα, την περιβαλλοντική πολιτική, τις πολιτικές ελευθερίες και το δικαίωμα στην άμβλωση.

Και δεν είναι λάθος να γίνονται αυτές οι συζητήσεις: Η ζωή θα συνεχιστεί ό,τι κι αν συμβαίνει στην πολιτική σκηνή και οι κυβερνητικές πολιτικές θα συνεχίσουν να έχουν μεγάλο αντίκτυπο στις ζωές των ανθρώπων. Αλλά εγώ, τουλάχιστον, πάντα νιώθω λίγο ένοχος όταν γράφω για τον πληθωρισμό ή την τύχη του Medicare. Ναι, αυτές είναι οι ειδικότητες μου. Επικεντρώνοντας όμως σε αυτά, μοιάζει κάπως με άρνηση ή τουλάχιστον υπεκφυγή, όταν τα θεμελιώδη διακυβεύματα αυτή τη στιγμή είναι τόσο υπαρξιακά».

Ο Κρούγκμαν υπενθυμίζει ότι πριν από δέκα ή 20 χρόνια, «όσους από εμάς προειδοποιούσαμε ότι το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα γινόταν όλο και πιο εξτρεμιστικό και αντιδημοκρατικό, μας χαρακτήριζαν κινδυνολόγους. Αλλά οι κινδυνολόγοι έχουν δικαιωθεί σε κάθε βήμα, από το πώς ‘πούλησαν’ τον πόλεμο στο Ιράκ με ψευδή επιχειρήματα ως τα επεισόδια της 6ης Ιανουαρίου».

«Πράγματι, αυτές τις μέρες είναι σχεδόν αυτονόητο ότι το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα θα μετατρέψει, αν μπορέσει, την Αμερική σε κάτι σαν την Ουγγαρία του Βίκτορ Όρμπαν: μια δημοκρατία στα χαρτιά, αλλά ένα εθνοκεντρικό, αυταρχικό μονοκομματικό κράτος στην πράξη.

Εξάλλου, οι συντηρητικοί των ΗΠΑ δεν έχουν κρύψει ότι βλέπουν την Ουγγαρία ως πρότυπο – έχουν τιμήσει τον Όρμπαν και τον έχουν φιλοξενήσει στα συνέδριά τους», υπογραμμίζει ο Πολ Κρούγκμαν. Κλιμακώνοντας, ο ίδιος σημειώνει: «Σε αυτό το σημείο, όμως, πιστεύω ότι ακόμη και η αυτονόητη ανάλυση είναι λάθος.

Εάν η Αμερική περιέλθει σε μονοκομματική κυριαρχία, η εξέλιξη θα είναι πολύ χειρότερη, πολύ πιο άσχημη, από αυτό που βλέπουμε στη σημερινή Ουγγαρία». «Εάν οι Δημοκρατικοί χάσουν το ένα ή και τα δύο σώματα του Κογκρέσου, θα υπάρξει ένας καταιγισμός κατηγοριών, πολλές εκ των οποίων θα ισχυρίζονται ότι όφειλαν να έχουν επικεντρωθεί σε θέματα καθημερινότητας και να μην κάνουν καθόλου λόγο για απειλές κατά της δημοκρατίας», είπε και πρόσθεσε: «Δεν διεκδικώ καμία εμπειρογνωμοσύνη εδώ, αλλά θα σημειώσω ότι το κόμμα του τρέχοντος προέδρου σχεδόν πάντα χάνει έδρες στις ενδιάμεσες εκλογές. Η μόνη εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα -αυτόν τον αιώνα- ήταν το 2002, όταν ο Τζορτζ Μπους μπόρεσε να αποσπάσει την προσοχή από την ανεργία, παριστάνοντας τον υπερασπιστή της Αμερικής κατά της τρομοκρατίας. Αυτό υποδηλώνει, αν μη τι άλλο, ότι οι Δημοκρατικοί θα έπρεπε να είχαν μιλήσει ακόμη περισσότερο για θέματα πέραν της οικονομίας».

«Θα έλεγα επίσης ότι το να προσποιούμαστε ότι αυτή ήταν μια συνηθισμένη εκλογική περίοδος, όπου διακυβευόταν μόνο η οικονομική πολιτική, θα ήταν ανέντιμο», υπογραμμίζει και συνεχίζει: «Τέλος, ακόμη και οι ψηφοφόροι που αγωνιούν περισσότερο για τους μισθούς και το κόστος διαβίωσης παρά για τη δημοκρατία θα πρέπει να ανησυχούν πολύ για την απόρριψη των δημοκρατικών κανόνων από το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα».

Ο Κρούγκμαν ισχυροποιεί την προειδοποίηση του: «Πρώτον, οι Ρεπουμπλικάνοι ήταν ανοιχτοί σχετικά με το σχέδιό τους να χρησιμοποιήσουν την απειλή του οικονομικού χάους για να αποσπάσουν παραχωρήσεις που δεν θα μπορούσαν να κερδίσουν μέσω της κανονικής νομοθετικής διαδικασίας.

Επίσης, ενώ κατανοώ το ένστικτο των ψηφοφόρων να επιλέγουν έναν διαφορετικό οδηγό εάν δεν τους αρέσει το προς τα που πηγαίνει η οικονομία, θα πρέπει να καταλάβουν ότι αυτή τη φορά, το να ψηφίσουν Ρεπουμπλικάνους δεν σημαίνει απλώς να δίνουν σε κάποιον άλλον την ευκαιρία στο τιμόνι. Μπορεί να είναι ένα μεγάλο βήμα προς την απονομή του μόνιμου δικαιώματος του ελέγχου της κατάστασης στο Ρεπουμπλικανικό κόμμα, χωρίς καμία ευκαιρία για τους ψηφοφόρους να επανεξετάσουν αυτήν την απόφαση εάν δεν τους αρέσουν τα αποτελέσματα». Τούτων δοθέντων, ο νομπελίστας διερωτάται: πώς θα έμοιαζε μια μονοκομματική Αμερική. «Όπως είπα, είναι πλέον σχεδόν αυτονόητο ότι οι Ρεπουμπλικάνοι προσπαθούν να μας μετατρέψουν σε Ουγγαρία. Πράγματι, η Ουγγαρία παρέχει ένα case study για το πώς οι δημοκρατίες μπορούν να πεθάνουν στον 21ο αιώνα».

Και προσθέτει: «Αλλά αυτό που με εντυπωσιάζει, διαβάζοντας για την κυριαρχία του Όρμπαν, είναι ότι ενώ το καθεστώς του είναι βαθιά κατασταλτικό, η καταστολή είναι σχετικά ήπια.

Είναι, όπως το έθεσε ένα οξυδερκές άρθρο, ‘χαλαρός φασισμός’, που καθιστά τους αντιφρονούντες ανίσχυρους μέσω του ελέγχου της οικονομίας και των μέσων ενημέρωσης χωρίς να τους χτυπήσει ή να τους φυλακίσει».«Πιστεύετε ότι ένα καθεστώς MAGA, με ή χωρίς τον Ντόναλντ Τραμπ, θα ήταν εξίσου ήπιο; Ακούστε τις ομιλίες σε οποιαδήποτε συγκέντρωση Τραμπ. Είναι γεμάτες μνησικακία, υποσχέσεις για φυλάκιση και τιμωρία οποιουδήποτε –συμπεριλαμβανομένων τεχνοκρατών όπως ο Άντονι Φάουτσι– που το κίνημα αντιπαθεί. Και μεγάλο μέρος της αμερικανικής δεξιάς συμπαθεί, ή τουλάχιστον δεν θέλει να καταδικάσει, τη βία κατά των αντιπάλων της. Η αντίδραση των Ρεπουμπλικάνων στην επίθεση στον Πολ Πελόζι ήταν ενδεικτική: Πολλοί στο κόμμα δεν προσποιήθηκαν καν ότι ήταν τρομοκρατημένοι. Αντίθετα, αποδύθηκαν σε αποκρουστικές θεωρίες συνωμοσίας. Και το υπόλοιπο κόμμα δεν εξοστρακίζει ούτε τιμωρεί τους διακινητές των ποταπών ψεμάτων». 

«Εν ολίγοις, εάν το τραμπικό κίνημα (MAGA) κερδίσει, πιθανότατα θα βρεθούμε στη θέση να ευχόμαστε η διακυβέρνηση να είναι τόσο ανεκτική και σχετικά μη βίαιη όσο αυτή του Όρμπαν», προσθέτει.

Ο Πολ Κρούγκμαν καταλήγει σε αυτή τη δυστοπική ανάγνωση της κατάστασης: «Αυτή η καταστροφή δεν χρειάζεται να συμβεί. Ακόμα κι αν οι Ρεπουμπλικάνοι καταγάγουν σημαντικές νίκες στις ενδιάμεσες εκλογές, αυτό δεν θα είναι το τέλος για τη δημοκρατία, αν και θα πρόκειται για μεγάλο πλήγμα. Και τίποτα στην πολιτική, ούτε καν η πλήρης κατάβαση προς τον αυταρχισμό, δεν είναι μόνιμο». 

Ο ίδιος, λίγο πριν κλείσει το άρθρο, σημειώνει ότι ακόμα κι αν δεν επικρατήσουν οι Ρεπουμπλικάνοι «το γεγονός παραμένει ότι η δημοκρατία βρίσκεται σε βαθύ κίνδυνο από την αυταρχική δεξιά.

Η Αμερική, όπως ξέρουμε, δεν έχει χαθεί ακόμα, αλλά βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού».