O εμπορικός πόλεμος ανάμεσα στην Κίνα και τις ΗΠΑ δεν εστιάζεται μόνον στους πρωτεύοντες εξαγωγικούς τομείς --τεχνολογία, λιανεμπόριο, αγροτικά προϊόντα-- αλλά έχει φέρει αναταραχή σε πολλές άλλες ανταλλαγές, όπως για παράδειγμα η τέχνη.
Από την 1η Σεπτεμβρίου θα τεθεί σε ισχύ ο φόρος 15% στα κινεζικά έργα τέχνης, ένα μέτρο που θα αποτελέσει μεγάλο πλήγμα για τους συλλέκτες, τις γκαλερί και τους οίκους δημοπρασιών στην άλλη πλευρά του Ειρηνικού, καθώς σε αυξημένους δασμούς θα υπόκεινται όλοι οι πίνακες, σχέδια, γλυπτά, κολάζ και χαρακτικά, όπως και οι πολύτιμες αντίκες άνω των 100 ετών που προέρχονται από την Κίνα.
Βέβαια, εξαιτίας του διαφορετικού καθεστώτος που ισχύει στο Χονγκ Κονγκ, οι εξαγωγές από την περιοχή αυτή μπορούν να παρακάμψουν τα μέτρα που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ, όμως με δεδομένη την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί εκεί από τις αντικινεζικές διαδηλώσεις κι αναταραχές, οι έμποροι τέχνης κι οι γκαλερί θα αισθανθούν τη σοβαρότητα του προβλήματος.
"Οι πωλήσεις ήδη έχουν επηρεαστεί από την έναρξη του εμπορικού πολέμου νωρίτερα εντός του έτους, καθώς οι εταιρείες έχουν αρχίσει να χάνουν χρήματα, σε συνδυασμό με την κοινωνική αναταραχή στο Χονγκ Κονγκ (που αποτελεί το επίκεντρο της αγοράς τέχνης στην Ασία). Ο νέος δασμός θα πλήξει ακόμη περισσότερο την εμπιστοσύνη των συλλεκτών. Μακροπρόθεσμα αυτό μπορεί να βυθίσει ακόμη περισσότερο την κινεζική τέχνη", τονίζει ο Τζέφρι Λι, διευθυντής της γκαλερία Longmen Art Projects, που διαθέτει υποκαταστήματα στη Σανγκάη και το Χονγκ Κονγκ.
Νωρίτερα, ο ιδρυτής της Pace Gallery Αρνε Γκλίμτσερ είχε επικαλεστεί τους εμπορικούς δασμούς ως κύριο λόγο για το κλείσιμο της γκαλερί του στο Πεκίνο. Ο δε έμπορος τέχνης από το Χονγκ Κονγκ Πασκάλ ντε Σαρτεάλσο ανακοίνωσε πως κλείνει το γραφείο του στο Πεκίνο, έπειτα από την επιχείρηση των κινεζικών αρχών στο καλλιτεχνικό προάστιο Καοτσάνγκντι το περασμένο έτος, στο πλαίσιο της μάχης για την πάταξη της διαφθοράς, του παραεμπορίου και της φοροδιαφυγής μέσω της αγοράς τέχνης.
Παράλληλα, η οικονομολόγος ειδική στην αγορά τέχνης Κλαίρ Μακ Άντριους, στην έκθεση για το 2019 "Art Market Report" για λογαριασμό της Art Basel και της UBS, διαπιστώνει πως οι δημοπρασίες κινεζικής τέχνης συρρικνώθηκαν κατά 3% στα 12,9 δισ. δολάρια, με τους αγοραστές να στέκονται επιφυλακτικοί ενώπιον του ενδεχομένου να επιδεινωθεί η κρίση. Στο Χονγκ Κογκ η πτώση ήταν 22% και στην ηπειρωτική Κίνα 6%. Επιπλέον, στην αγορά κυκλοφορούν πλέον λιγότερο ποιοτικά κομμάτια.
Στην έκθεση τονίζεται πως η μακρόχρονη πολιτική των ΗΠΑ, που επέτρεπε την εισαγωγή αφορολογήτων ειδών είχε συμβάλλει ώστε η χώρα να καταστεί μία από τις μεγαλύτερες αγορές στην τέχνη. "Οι δασμοί δυνητικά θα πλήξουν τις πωλήσεις στη Νέα Υόρκη, όπου έρχονται για να πωληθούν τα έργα και δημιουργούν εισοδήματα και μία σειρά από παράπλευρα ωφελήματα και κέρδη στην αμερικανική οικονομία", συμπεραίνει.
Τόσο μεμονωμένα, όσο και σε συνδικαλιστικό επίπεδο (ADAA), οι έμποροι τέχνης αμφισβητούν την αποτελεσματικότητα της πολιτικής του Τραμπ να πλήξει την κινεζική οικονομία μέσω της επιβολής δασμών, τονίζοντας πως αυτή η τακτική πλήττει πρωτίστως έναν σημαντικό τομέα της αμερικανικής οικονομίας, καθώς ιδιαίτερα θα επηρεασθούν οι μικροί και μικρομεσαίοι έμποροι τέχνης.
Πολλοί γκαλερίστες επιδιώκουν να βρουν παράλληλες οδούς, ώστε να αποφύγουν την πολιτική των δασμών, όπως για παράδειγμα στρέφονται προς τις εκθέσεις καλλιτεχνών από την Ταϊβάν. Όπως τονίζουν πολλοί εκπρόσωποί τους, μολονότι προσπαθούν να κρατήσουν σε λογικά πλαίσια τις τιμές, δεν είναι εύκολο για τις γκαλερί να απορροφήσουν το κόστος των νέων δασμών.
Όπως τονίζουν οι γκαλερίστες, πλέον θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί για το ποιους καλλιτέχνες κι έργα θα εισάγουν από την Κίνα, ή θα φροντίζουν οι κινέζοι καλλιτέχνες που εκπροσωπούν να δημιουργούν τα έργα τους σε χώρες εκτός Κίνας, για να παρακάμψουν την επιβολή δασμών.
Αλλά και τα μεγάλα μουσεία ανησυχούν για την έκβαση του σινοαμερικανικού εμπορικού πολέμου, καθώς και αυτά θα πρέπει να είναι επιλεκτικά ως προς το θέμα και των καλλιτεχνών που εκθέτουν. Όπως τονίζουν πολλοί εκπρόσωποί τους, θα είναι εις βάρος του αμερικανικού κοινού να έχουν λιγότερη πρόσβαση σε καλλιτεχνικά έργα και ως εκ τούτου να μην κατανοούν, σε μία τέτοια στιγμή, την πολιτιστική ιστορία της Κίνας".
Εκείνος όμως ο τομέας που περισσότερο πλήττεται από τον εμπορικό πόλεμο είναι ο τομέας των αρχαιοτήτων και οι πωλήσεις σε αντίκες. "Οι δασμοί θα πλήξουν τις πωλήσεις έργων τέχνης και τις αντίκες που προέρχονται από την Κίνα από Βρετανούς εμπόρους τέχνης σε Αμερικανούς πελάτες, ακόμη κι εάν τα έργα που πωλούνται βρίσκονται εκτός Κίνας ήδη για πολλές δεκαετίες", εξηγεί η Νταϊάνα Βιερμπίτσκι, επικεφαλής των παγκοσμίων πωλήσεων τέχνης του νομικού γραφείου Withers.
Επιπλέον, οι νέοι συνοριακοί δασμοί θα προκαλέσουν σύγχυση στις πωλήσεις, καθώς δεν θα είναι σαφές ποιο έργο έχει δημιουργηθεί στην Κίνα, ή αλλού--ιδίως όσον αφορά τις αντίκες. Όπως τονίζει η Βιερμπίτσκι, "από την πλευρά των συναλλαγών, τα εμπλεκόμενα μέρη θα οφείλουν να καταστούν σαφές ποιος έχει τη δέουσα επιμέλεια των έργων και θα επωμίζεται τα κόστη και τους κινδύνους που συνδέονται με αυτά".
Από την πλευρά τους, οι οίκοι δημοπρασιών δεν δείχνουν την ίδια ανησυχία, καθώς όπως τονίζουν εκπρόσωποί τους πολλά έργα κινεζικής τέχνης που δημοπρατούνται στη Νέα Υόρκη ήδη βρίσκονται στις ΗΠΑ από πολλών 10ετιών. Αλλά και σε περίπτωση που υπάρξει κάποια επιπλοκή, οίκοι όπως οι Christie's εξετάζουν την περίπτωση να μεταφέρουν κάποιες από τις δραστηριότητές τους στο Χονγκ Κονγκ, το Παρίσι, τη Σαγκάη.
