Ιαπωνία: Θύελλα αντιδράσεων για το μολυσμένο νερό της Φουκουσίμα

Η ανακοίνωση της κυβέρνησης του Τόκιο ανακοίνωσε ότι θα απορρίψει πάνω από 1 εκατομμύριο τόνους επεξεργασμένου ραδιενεργού νερού από τον πυρηνικό σταθμό της Φουκουσίμα στα νερά του Ειρηνικού Ωκεανού έχει πυροδοτήσει αντιδράσεις εντός και εκτός της χώρας. Ιάπωνες αλιείς και κάτοικοι των παράκτιων περιοχών δηλώνουν οργισμένοι.

Το τοπικό παράρτημα της Greenpeace καταδίκασε έντονα την απόφαση, τονίζοντας πως «παραβλέπει εντελώς τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα συμφέροντα των κατοίκων της Φουκουσίμα, της Ιαπωνίας και της περιοχής Ασίας-Ειρηνικού».

Το ΥΠΕΞ της Νότιας Κορέας κάλεσε τον Ιάπωνα πρέσβη για να εκφράσει τη διαμαρτυρία της Σεούλ. Την «έντονη ανησυχία» της εξέφρασε και η Κίνα, καλώντας το Τόκιο να μην προχωρήσει στα σχέδιά του, μέχρι να εξασφαλίσει τη συγκατάθεση όλων των χωρών που έχουν έννομο συμφέρον.

Στον αντίποδα, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ τονίζει σε ανακοίνωσή του ότι η Ιαπωνία «έχει υπάρξει διαφανής ως προς την απόφασή της και φαίνεται να έχει υιοθετήσει μια προσέγγιση που συνάδει με τα παγκοσμίως αποδεκτά πρότυπα πυρηνικής ασφάλειας».

Σύμφωνα με τον έως τώρα προγραμματισμό, η διαδικασία απόρριψης του μολυσμένου νερού στη θάλασσα θα αρχίσει σε περίπου δύο χρόνια και αναμένεται να κρατήσει δεκαετίες.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το πρακτορείο AFP επιχειρεί να εξηγήσει τα υπέρ και τα κατά του επίμαχου σχεδίου.

Τι είναι το επεξεργασμένο νερό;

Μετά την πυρηνική καταστροφή του 2011, στον πυρηνικό σταθμό της Φουκουσίμα έχει συσσωρευτεί ραδιενεργό νερό, συμπεριλαμβανομένων των υγρών που χρησιμοποιήθηκαν για την ψύξη των αντιδραστήρων, καθώς και της βροχής και των υπόγειων υδάτων που έχει εισρεύσει στις κατεστραμμένες εγκαταστάσεις.

Ένα εκτεταμένο σύστημα άντλησης και φιλτραρίσματος εξάγει καθημερινά τόνους μολυσμένου νερού, με την απομάκρυνση των περισσότερων ραδιενεργών στοιχείων.

Δεν είναι, ωστόσο, δυνατό να αποκαρυνθούν άλλα, όπως το τρίτιο: ραδιενεργό ισότοπο του υδρογόνου, που θεωρείται επιβλαβές για τον άνθρωπο σε πολύ μεγάλες δόσεις.

Ο χρόνος ημίσειας ζωής του -όσο απαιτείται, δηλαδή, για την αποσύνθεση το ήμισυ των ατόμων ενός ραδιενεργού ισότοπου- υπολογίζεται στα 12,3 χρόνια.

Στο μεσοδιάστημα, η διαχειρίστρια εταιρεία του πυρηνικού σταθμού της Φουκουσίμα, η Tepco, έχει κατασκευάσει περισσότερες από 1.000 δεξαμενές για τη συγκέντρωση περίπου 1,25 εκατομμυρίων τόνων του επεξεργασμένου νερού στις εγκαταστάσεις.

Ωστόσο, αυτές εκτιμάται ότι θα έχουν φτάσει στο μέγιστο της χωρητικότητά τους μέχρι το δεύτερο εξάμηνο του 2022.

Πώς γίνει η απόρριψη του μολυσμένου νερού;

Η κυβέρνηση της Ιαπωνίας έχει ταχθεί υπέρ του σχεδίου αραίωσης του επεξεργασμένου νερού και απόρριψής του στη θάλασσα. Υποστηρίζει ότι η διαδικασία πληροί τα διεθνή πρότυπα και ότι έχει εγκριθεί από τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ).

Στόχος, τόνισε ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης, Κατσουνόμπο Κάτο, είναι με την αραίωση θα μειωθεί η περιεκτικότητα σε τρίτιο, με επίβλεψη της IAEA, σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα από τα πρότυπα για το πόσιμο νερό που ισχύουν στην εγχώρια αγορά και ορίζονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Γιατί είναι αμφιλεγόμενη η διαδικασία;

Περιβαλλοντικές οργανώσεις καταγγέλλουν ότι τα ραδιενεργά υλικά που παραμένουν στο νερό, όπως ο άνθρακας-14, μπορούν «εύκολα να συγκεντρωθούν στην τροφική αλυσίδα».

Οι συσσωρευμένες με τον χρόνο δόσεις, αναφέρουν, μπορούν να βλάψουν το DNA. Γι’ αυτό και ζητούν οι ποσότητες του ραδιενεργού νερού να παραμείνουν αποθηκευμένες, μέχρι η τεχνολογία για εξελιχθεί, ώστε να βελτιωθεί η δυνατότητα διύλισης.

Τι θα συμβεί με τα θαλασσινά της Φουκουσίμα;

Η ιαπωνική κυβέρνηση λέει ότι τα επίπεδα συγκέντρωσης ραδιενεργών στοιχείων στο νερό είναι πολύ πιο κάτω από τα διεθνή πρότυπα και υπογραμμίζει ότι η απόρριψη ανάλογων υγρών λυμάτων γίνεται τακτικά από πυρηνικά εργοστάσια, αλλού.

Ως προς τα τρόφιμα, η Ιαπωνία έχει θέσει, σε εθνικό επίπεδο, ανώτερο όριο συγκέντρωσης τα 100 μπεκερέλ ανά κιλό (Bq/kg), έναντι 1.250 Bq/kg που ισχύει στην Ε.Ε. και 1.200 Bq/kg στις ΗΠΑ.

Ειδικά δε για τα προϊόντα της Φουκουσίμα, επισημαίνει το AFP, η ιαπωνική κυβέρνηση έχει θέσει ακόμη πιο χαμηλά το ανώτερο όριο, στα 50 Bq/kg, σε μια προσπάθεια να κερδίσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών.

Ωστόσο, οι τοπικές αλιευτικές κοινότητες ανησυχούν ότι, με τους σημερινούς χειρισμούς, θα πάνε χαμένες οι προσπάθειες χρόνων να πειστούν οι καταναλωτές ότι τα θαλασσινά της Φουκουσίμα είναι ασφαλή.

Τι λένε οι επιστήμονες;

Κατά τον Μιχιάκι Κάι του πανεπιστημιού Oita της Ιαπωνίας, είναι σημαντικό να ελέγχεται η αραίωση και ο όγκος του απορριπτόμενου νερού.  «Οι επιστήμονες συμφωνούν ότι οι συνέπειες για την υγεία είναι εξαιρετικά μικρές», λέει στο AFP. Ωστόσο, «δεν μπορεί να πει κανείς ότι ο κίνδυνος είναι μηδενικός».

Σύμφωνα πάντως με την Τζέραλντιν Τόμας καθηγήτρια στο Imperial College του Λονδίνου και ειδικό σε θέματα ακτινοβολίας, το τρίτιο «δεν συνιστά κανένα κίνδυνο για την υγεία, ιδιαίτερα εάν συνυπολογιστεί ο παράγοντας αραίωσης στον Ειρηνικό Ωκεανό».

Ούτε ο ανθρακας-14 είναι επικίνδυνος για την υγεία, αναφέρει. Και τονίζει πως είναι οι χημικές προσμίξεις στο θαλασσινό νερό, όπως π.χ. ο υδράργυρος, που θα πρέπει να απασχολούν περισσότερο τους καταναλωτές, «από οτιδήποτε προέρχεται από τη Φουκουσίμα».