Η πράσινη στροφή της Κίνας αλλάζει τον ενεργειακό χάρτη

Η Κίνα θα αλλάξει τον ενεργειακό χάρτη. Αφού καθόρισε επί δεκαετίες την εξωτερική της πολιτική η εξάρτησή της από άλλες χώρες για την κάλυψη των ενεργειακών της αναγκών, τώρα η Κίνα σχεδιάζει να στραφεί στην πράσινη οικονομία και να κατακτήσει την ενεργειακή αυτάρκειά της. Σχεδιάζει, έτσι, τον μετασχηματισμό της και ενώ σήμερα καλύπτει τις ενεργειακές της ανάγκες κατά 70% από ορυκτά καύσιμα, σχεδιάζει πως το 2060 θα τις καλύπτει κατά 90% από ανανεώσιμες πηγές, αιολική και ηλιακή ενέργεια, υδροηλεκτρική και πυρηνική ενέργεια. Αυτό σημαίνει πως θα μειώσει την εξάρτησή της από τις πετρελαιοπαραγωγούς χώρες.

Ενδέχεται, όμως, να αντιστραφεί πλήρως η κατάσταση, και δεδομένης της παγκόσμιας στροφής στην πράσινη ενέργεια και στην ηλεκτροκίνηση, πολλές οικονομίες ίσως βρεθούν εξαρτημένες ενεργειακά από την Κίνα, που κυριαρχεί στην παγκόσμια παραγωγή όσων πρώτων υλών είναι αναγκαίες για τις μπαταρίες όπως οι σπάνιες γαίες, το κοβάλτιο, το λίθιο. Το περασμένο έτος, η Κίνα αντιπροσώπευε το 1/6 της παγκόσμιας κατανάλωσης πετρελαίου και πάνω από το 70% αυτού του πετρελαίου προήλθε από εισαγωγές. Παράλληλα, σχεδόν το 1/5 της εγχώριας ζήτησης το κάλυψε από δικές της επενδύσεις σε υδρογονάνθρακες στο εξωτερικό, αλλά οι ενεργειακοί αυτοί πόροι έπρεπε να μεταφερθούν από περιοχές όπως τα Στενά της Μάλαγας, για παράδειγμα, που με τα κριτήρια του Πεκίνου απειλούνται από ναυτικούς αποκλεισμούς. Το σχέδιο του προέδρου Σι για μηδενικές εκπομπές καυσαερίων μέχρι το 2060 είναι απόρροια αναγνώρισης από πλευράς του Πεκίνου της σημασίας που έχουν οι στόχοι για το περιβάλλον, αλλά παράλληλα εξυπηρετεί και γεωστρατηγικούς στόχους. Το Πεκίνο επιδιώκει ακόμη να αυξήσει τα στρατηγικά αποθέματα πετρελαίου της χώρας, ενώ η μείωση της εξάρτησης από τους υδρογονάνθρακες αποτελεί στροφή προς πρώτες ύλες τις οποίες ελέγχει σε μεγάλο βαθμό. Παράλληλα, βέβαια, η Κίνα εξακολουθεί να καταναλώνει όλο και περισσότερο πετρέλαιο, ωστόσο ο ενεργειακός μετασχηματισμός της ενδέχεται να ολοκληρωθεί ταχύτερα από όσο περίμεναν οι ανταγωνιστές της, που δεν έχουν προετοιμαστεί αναλόγως.

Η προσπάθεια των ΗΠΑ και της Ευρώπης να εξασφαλίσουν δική τους παραγωγή στις πρώτες ύλες που χρειάζονται για τις μπαταρίες μόλις που έχει αρχίσει. Αλλες οικονομίες ίσως σπεύδουν ήδη να προσαρμοστούν ταχύτερα. Η Ρωσία, για παράδειγμα, της οποίας η οικονομία και το πολιτικό σύστημα εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τους  υδρογονάνθρακες, χρειάζεται την Ασία και ειδικότερα την Κίνα ως πελάτες της, που θα καταναλώνουν τα ορυκτά καύσιμά της όταν θα έχει  μειωθεί η ζήτηση από αλλού. Γι’ αυτό και η κυβέρνηση του Βλαντιμίρ Πούτιν δαπανά πάνω από 10 δισ. δολάρια για την αναβάθμιση της  σιδηροδρομικής σύνδεσης που θα διευκολύνει τις εξαγωγές γαιάνθρακα στις ασιατικές αγορές. Τι θα συμβεί άραγε στη Μόσχα εάν το Πεκίνο κάνει πολύ γρήγορα τη στροφή στην πράσινη οικονομία; Κάτι παρόμοιο με ό,τι θα συμβεί στη Σαουδική Αραβία, που ανταγωνίζεται τη Ρωσία, γιατί η μεγαλύτερη αγορά του πετρελαίου της είναι η Κίνα. Μολονότι η εξάρτηση της Κίνας από τη Μέση Ανατολή αναμένεται να αυξηθεί βραχυπρόθεσμα, εάν επιταχύνει τη στροφή της στην πράσινη ενέργεια οι πολιτικές αναταράξεις που θα προκαλέσει θα είναι δραματικές.