Η ιστορία του ΟΗΕ από την ίδρυσή του πριν 75 χρόνια μέχρι σήμερα

Από έναν διαιρεμένο μετά τους δύο παγκοσμίους πολέμους κόσμο σε μια νέα εποχή συνεργασίας ανάμεσα σε... Ηνωμένα Εθνη. Αυτή ήταν η φιλοδοξία του ΟΗΕ που ιδρύθηκε τέτοια εποχή πριν από 75 χρόνια, μετά την Διάσκεψη του Σαν Φρανσίσκο, στην οποία εκπρόσωποι 50 χωρών συζήτησαν και εν τέλει συνέταξαν τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.

Σύμφωνα με αυτόν, βασικοί σκοποί του Οργανισμού είναι η διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας, η ανάπτυξη φιλικών σχέσεων ανάμεσα στα έθνη πάνω στη βάση του σεβασμού της αρχής των ίσων δικαιωμάτων και της αυτοδιαθέσεως των λαών, η διεθνής συνεργασία για την επίλυση διεθνών προβλημάτων και ο σεβασμός των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών για όλους, χωρίς διάκριση φυλής, φύλου, γλώσσας ή θρησκείας.

Στο πέρασμα των δεκαετιών ο κορυφαίος αυτός διεθνής οργανισμός προσπάθησε να αποτελέσει τον θεματοφύλακα αυτών των φιλόδοξων στόχων. Αν και υπάρχει η αίσθηση για το αντίθετο, η αλήθεια είναι ότι ο αριθμός των ατόμων που χάνουν τη ζωή τους μειώθηκε δραματικά από την ίδρυση του ΟΗΕ μέχρι τις μέρες μας.

Επιπλέον, χάρη στη λειτουργία του Διεθνούς Δικαστηρίου, έχει γίνει πιο δύσκολη η ατιμωρησία για όσους διαπράτουν εγκλήματα πολέμου με πιο χαρακτηριστικά πρόσφατα παραδείγματα αυτά του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς και του Τσαρλς Τέιλορ - κάτι που δεν θα μπορούσε ωαστόσο να επιτευχθεί χωρίς την διεθνή συνεργασία μέσω των Ηνωμένων Εθνών.

Είναι γεγονός ότι το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών έχει σώσει πολλές ζωές με τις δράσεις του σε φτωχότερες περιοχές. Την ίδια ώρα, χάρη στην UNESCO απολαμβάνουν προστασίας και διεθνούς αναγνωρισης ευαίσθητα περιβάλλοντα αλλά και κορυφαία μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.

Ωστόσο γεγονός είναι ότι υπήρξαν και μεγάλες αποτυχίες των Ηνωμένων Εθνών. Και αυτές είχαν καταστροφικά αποτελέσματα. Η γενοκτονία στην Ρουάντα αλλά και η εθνοκάθαρση που επιχειρήθηκε στην Βοσνία είναι μερικά από αυτά. Θηριωδίες που δεν αποφεύχθηκαν παρά το γεγονός ότι τα Ηνωμένα Έθνη είχαν επί τόπου αποστολές και στις δυο χώρες.

Το 2005 στην Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκο κυανόκρανοι του ΟΗΕ κρίθηκαν ένοχοι για βιασμούς και άλλα αδικήματα.. Μια καταστροφική επιδημία χολέρας μετά τον σεισμό στην Αιτή το 2010 συνδέθηκε με την παρουσία ξένων στρατευμάτων στη χώρα, με τον ΟΗΕ να καλύπτεται πίσω από την ασυλία για να αποφύγει τη δίωξη.

Παράλληλα, ο διεθνής οργανισμός κατηγορήθηκε για διαφθορά σε σχέση με το πρόγραμμα «Πετρέλαιο αντί Τροφίμων» που εκπονήθηκε για το Ιράκ, καθώς μεγάλα κεφάλαια που διατέθηκαν για αυτόν τον σκοπό κατέληξαν σε ιδιωτικούς λογαριασμούς. Αυτό θεωρείται για πολλούς μεγαλύτερο οικονομικό σκανδαλο της ιστορίας του ΟΗΕ.

Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, παρά και τις εμφανείς αποτυχίες του, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών 75 χρόνια μετά την ίδρυσή του και ενώπιον της τεράστιας πρόκλησης της πανδημίας του Covid-19, παραμένει ο θεματοφύλακας της ειρήνης και της ασφάλειας στον πλανήτη, ο εγγυητής για την συνεργασία των κρατών, έστω και αν έχουν αντικρουόμενα συμφέροντα. Εν τέλει, η ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο...