Γιατί τα πουλιά και τα γυάλινα κτίρια είναι συχνά ένα θανατηφόρο μείγμα

Οι οικολόγοι προσπαθούν να πείσουν τις κυβερνήσεις και τους ιδιοκτήτες κτιρίων σε όλο τον κόσμο να κάνουν αλλαγές ώστε να σταματήσουν τα πουλιά να σκοτώνονται πέφτοντας πάνω σε ανακλαστικά τζάμια.  Οι ειδικοί λένε ότι οι λύσεις είναι εκπληκτικά απλές.

Η Ντίβια Ανανθάρμαν ψάχνει με το φακό της κάτω από τα ξύλινα παγκάκια που περιβάλλουν έναν πύργο γραφείων κοντά στη Γουόλ Στριτ. Τέτοια ώρα οι δρόμοι της Νέας Υόρκης είναι ακόμη αποκλειστικός χώρος για όσους ξυνούν πολύ νωρίς. Αλλά όπως λέει η Ντίβια, το να ξεκινάει την εβδομαδιαία αποστολή της έρευνας και διάσωσης σε αυτήν την άγρια ώρα είναι απαραίτητο.

Αποστολή της είναι να αναζητά τα θύματα των διαβόητων δολοφόνων πουλιών που δεν είναι άλλοι από τους γυάλινους ουρανοξύστες. Όταν θα έχει ξημερώσει, οι θυρωροί θα έχουν σκουπίσει τα πεζοδρόμια και τα ευρήματα των νεκρών πουλιών θα έχουν χαθεί.

Η Ανανθάρμαν είναι εθελοντής της περιβαλλοντικής ομάδας Οντιμπόν της Νέας Υόρκης, μιας ομάδα αστικής προστασίας που παρακολουθεί τους θανάτους πουλιών που πέφτουν πάνω σε παράθυρα. Επιθεωρεί κάθε σκοτεινή γωνιά  κοιτάζοντας μέσα σε ζαρντινιέρες, προσέχοντας να μην χάσει κάποιο θύμα σύγκρουσης που θα μπορούσε να σώσει. Στο τέλος της αναζήτησής της, βρίσκει ένα νεκρό πουλί κάτω από μια αστραφτερή γυάλινη διάβαση που συνδέει δύο κτίρια.

Πιστεύει πως πρόκειται για μια αμερικανική μπεκάτσα, ένα σχετικά κοινό αποδημητικό πουλί με μακρύ ράμφος. Κάθε άνοιξη, οι μπεκάτσες περνούν από τη Νέα Υόρκη αφού έχουν βγάλει τους κρύους μήνες στην Αλαμπάμα και σε άλλες πολιτείες των ακτών του Κόλπου. Αυτό το πουλί είναι άκαμπτο, που σημαίνει ότι πέθανε πρόσφατα, λέει ο Aναθάρμαν. «Τα μάτια είναι ακόμα τόσο καθαρά,  αυτό μπορεί να συνέβη πριν από λίγα λεπτά». Τραβάει φωτογραφίες πριν κλείσει τα βλέφαρα του πουλιού με τον αντίχειρά της και βάζει το πτώμα στο ροζ σακίδιο της.

Ένα δισεκατομμύριο πουλιά νεκρά και το κακό συνεχίζεται

Κάθε χρόνο, 90.000 έως 230.000 πουλιά πέφτουν πάνω σε κτίρια της Νέας Υόρκης, εκτιμά η ομάδα της Οντιμπόν. Τα συγκεντρωμένα φωτισμένα κτίρια στην πόλη είναι ένα επικίνδυνο εμπόδιο για τους φτερωτούς ταξιδιώτες, ειδικά κατά την περίοδο της μετανάστευσης την άνοιξη και το φθινόπωρο.

Η Νέα Υόρκη αποτελεί για τα πουλιά διαδρομή μετανάστευσης προς τη Νότια Αμερική, όπου πολλά από αυτά περνούν το χειμώνα. Δεδομένου ότι τα πουλιά πλοηγούνται χρησιμοποιώντας τα αστέρια, το τεχνητό νυχτερινό φως τα προσελκύει και τα αποπροσανατολίζει. Πιστεύοντας ότι πετούν προς το φως των αστεριών, τα πουλιά βγαίνουν από την πορεία τους και προσγειώνονται στη μέση μιας άγνωστης μητρόπολης.

«Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι το ανακλαστικό γυαλί», λέει η βιολόγος Κέϊτλιν Πάρκινς της Οντιμπόν. “Τα πουλιά δεν βλέπουν την αντανάκλαση ενός δέντρου πάνω στο τζάμι. Θεωρούν οτι είναι ένα δέντρο. Πετούν πάνω του, μπορούν να επιταχύνουν πολύ γρήγορα και συχνά πεθαίνουν αμέσως.”

Στις ΗΠΑ, όπου έχει γίνει το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας για τις συγκρούσεις πουλιών, τα κτίρια ευθύνονται για το θάνατο έως και 1 δισεκατομμυρίου πουλιών κάθε χρόνο, υπολόγισε ο πρωτοπόρος ορνιθολόγος Ντάνιελ Κλέμ τη δεκαετία του 1990. Ομως τα γυάλινα παράθυρα είναι παγίδες θανάτου σε όλο τον κόσμο.

“Τα πουλιά είναι ευάλωτα στο γυαλί. Δεν βλέπουν τον κίνδυνο”, λέει ο Κλεμ και προσθέτει ότι δεν είναι οι ουρανοξύστες αλλά μάλλον τα χαμηλά και μεσαία κτίρια που αποτελούν τη μεγαλύτερη απειλή.

Ο Kλέμ, που είναι σήμερα καθηγητής στο Κολέγιο Mίλενμπεργκ στην Πενσυλβάνια, θεωρεί τις συγκρούσεις των πουλιών σε παράθυρα, θεμελιώδες ζήτημα για τη διατήρηση των πτηνών. «Ως απειλή, θα έβαζα τις συγκρούσεις αμέσως μετά την καταστροφή του οικοσυστήματος», λέει. “Αυτό που είναι τόσο ύπουλο είναι ότι τα παράθυρα σκοτώνουν αδιακρίτως. Παίρνουν επίσης τα πιο  δυνατά πουλιά στον πληθυσμό. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να χάσουμε κανένα, πόσο μάλλον τους καλούς εκτροφείς.”

Διεθνές πρόβλημα

Τα τελευταία χρόνια, ομάδες οικολόγων και επιστήμονες έχουν αναλάβει την υπόθεση. Η Μπίνμπιν Λι ηγείται στην Κίνα μιας από τις δύο ομάδες που παρακολουθούν τα χτυπήματα των πουλιών στα παράθυρα.

Είναι επίκουρη καθηγήτρια περιβαλλοντικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Ντιούκ Κούνσαν και απέκτησε διδακτορικό στο Ντιούκ των ΗΠΑ. Εκεί συνάντησε τον κορυφαίο ερευνητή του προγράμματος σύγκρουσης πουλιών του πανεπιστημίου.

«Πρώτον, νόμιζα ότι αυτό ήταν ένα πρόβλημα μόνο στο Ντιούκ, ή στις Ηνωμένες Πολιτείες,  δεν μπορούσα να φανταστώ να το δω εδώ στην Κίνα», λέει.

Όμως, μετά την επιστροφή της, πήρε αναφορές για τρία νεκρά πουλιά στην πανεπιστημιούπολη μέσα σε ένα μήνα.

Με μια ομάδα φοιτητών, τώρα μετράει πτηνά που σκοτώθηκαν κατά την πτήση στην πανεπιστημιούπολη στο Suzhou.

Η Λι ξεκίνησε μια εθνική έρευνα για να αποκτήσει μια σαφέστερη εικόνα του προβλήματος. Τρεις μεγάλοι δρόμοι μετανάστευσης διασχίζουν την Κίνα, αλλά τα δεδομένα για τους θανάτους κατά μήκος αυτών των διαδρομών εξακολουθούν να είναι περιορισμένα. «Συνειδητοποιήσαμε ότι η σύγκρουση πουλιών δεν είναι πολύ γνωστή στην Κίνα, ούτε καν στον ακαδημαϊκό κόσμο», λέει η Λι.

«Απλά άλλαξε το τζάμι και σβήσε τα φώτα»

Στην Κόστα Ρίκα, η Ρόζ Μαρί Μενάτσο έπρεπε να πείσει τους καθηγητές της να την αφήσουν να ερευνήσει συγκρούσεις πουλιών ως φοιτήτρια διδακτορικού πριν από οκτώ χρόνια. «Δεν ήξεραν πολλά για αυτό το θέμα, δεν ήξεραν ότι ήταν πραγματικό πρόβλημα», θυμάται. “Ακόμα και εγώ ήμουν λίγο ντροπαλή λέγοντας ότι το μελετούσα. Ντρεπόμουν λίγο γιατί νόμιζα ότι δεν ήταν τόσο μεγάλο πρόβλημα.”

Για να καταλάβει το μέγεθος του προβλήματος στις τροπικές περιοχές, τώρα συνεργάζεται με περίπου 500 εθελοντές. Κάποιοι αποθηκεύουν τα φτερωτά πτώματα σε καταψύκτες, άλλοι της στέλνουν αναφορές και φωτογραφίες. «Δεν συγκρούονται μόνο τα μεταναστευτικά είδη», λέει. Οι εθελοντές της ανακάλυψαν κετζάλ και τούκαν με ζωηρά χρώματα με εντυπωσιακά μεγάλα ράμφη. Και τα δύο είναι τοπικά είδη.

Η σύγκρουση σκοτώνει πολλά πουλιά που έχουν ήδη να αντιμετωπίσουν την απώλεια οικοτόπων, την κλιματική αλλαγή, τα φυτοφάρμακα κ.λπ.», λέει ο Πάρκινς, η βιολόγος. «Και είναι τόσο εύκολο να λυθεί,  απλώς αλλάξτε το τζάμι και σβήστε τα φώτα».

Με τα δεδομένα που συγκεντρώνουν, η Πάρκινς και η ομάδα της προσπαθούν να πείσουν τους ιδιοκτήτες γυάλινων κτιρίων να δράσουν. Συνήθως, δεν χρειάζεται να αντικαταστήσουν καν το τζάμι. Ενα ειδικό λεπτό φύλλο μπορεί να το κάνει λιγότερο ανακλαστικό ενώ εξοικονομεί ενέργεια για θέρμανση και ψύξη.

Τα σημάδια στα παράθυρα μπορούν να βοηθήσουν τα πουλιά να δουν την κατασκευή. Σε ένα παράδειγμα, μετά από μια φιλική προς τα πουλιά ανακαίνιση του κτιρίου του Javits Convention Center, οι εθελοντές βρήκαν περίπου 90% λιγότερα νεκρά πουλιά γύρω από το κτίριο.

Η πόλη της Νέας Υόρκης ενέκρινε νομοθεσία τον Ιανουάριο που απαιτεί από τα δημόσια κτίρια να σβήνουν τα φώτα τη νύχτα κατά τη διάρκεια της μεταναστευτικής περιόδου. Από πέρυσι, οι αρχιτέκτονες πρέπει επίσης να χρησιμοποιούν σχέδια φιλικά προς τα πουλιά για όλα τα νέα κτίρια, όπως η υπεριώδης επικάλυψη σε γυαλί, η οποία είναι ορατή στα πουλιά αλλά όχι στους ανθρώπους.

Οι νέοι κανονισμοί είναι μια καλή αρχή

Στο πεζοδρόμιο μπροστά από το Brookfield Place, ένα τεράστιο γραφείο και εμπορικό κέντρο στο νότιο άκρο του Μανχάταν, ο Ρομπ Κούβερ επιθεωρεί ένα μικρό πουλί. Το φως της ημέρας είναι ακόμα λιγοστό, αλλά έχει ήδη αναζητήσει νεκρά πουλιά για μισή ώρα.

Ελέγχει προσεκτικά πίσω από τις στοίβες από καρέκλες που θα χρησιμοποιήσουν σύντομα οι εργάτες ενός καφέ στη βεράντα τους. Ήδη δύο φορές έχει σκύψει πάνω από ένα μικροσκοπικό, άκαμπτο πτώμα για να τραβήξει φωτογραφίες. Τώρα βγάζει πάλι λαστιχένια γάντια και πλαστικές σακούλες σάντουιτς από το σακίδιό του για να πάρει και να συντηρήσει ένα σώμα.

Ο Κούβερ βρήκε κάποτε 27 πουλιά σε ένα μόνο πρωί. Μια συνάδελφος εθελόντρια έγινε πρώτο θέμα στα διεθνή μέσα ενημέρωσης όταν μάζεψε 226 άψυχα πουλιά γύρω από το One World Trade Center μέσα σε μία ώρα τον περασμένο Σεπτέμβριο.

«Είναι πολύ λυπηρό να βλέπεις, όλα αυτά τα πτώματα», λέει ο Κούβερ.

Μερικές φορές βρίσκει κάποιο τραυματισμένο πτηνό και το πηγαίνει σε ένα καταφύγιο πουλιών. Τα πτώματα συνήθως μπαίνουν στον καταψύκτη του μέχρι να προλάβει να τα μεταφέρει στα κεντρικά γραφεία της οικολογικής ομάδας  όπου συλλέγονται και μερικά διανέμονται σε μουσεία. «Πριν από την πανδημία, πήγαινα στη δουλειά μετά από την βόλτα μου για έρευνα και τα έβαζα στην κατάψυξη του γραφείου». Κανείς δεν το παρατήρησε ποτέ, προσθέτει.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά, εθελοντές δραστηριοποιούνται σε πολλές κοινότητες και ο κατάλογος των τοπικών κυβερνήσεων που θεσπίζουν νομοθεσία για την προστασία των πτηνών από τα κτίρια αυξάνεται.

Σύμφωνα με το μη κερδοσκοπικό φορέα  “Αμερικανική Περιβαλλοντική Προστασία Πουλιών , ο νόμος της Νέας Υόρκης είναι μια από τις πιο αποτελεσματικές προσθήκες.

Μετά από μελέτη των συγκρούσεων πουλιών για σχεδόν μισό αιώνα, ο Ντάνιελ Κλεμ είναι ενθουσιασμένος. Βλέπει επιτέλους την αυξανόμενη συνειδητοποίηση στην οποία έλπιζε.

“Η κλιματική αλλαγή είναι επίσης ένα πολύ σοβαρό ζήτημα, αλλά είναι πολύ περίπλοκο, και θα μας πάρει λίγο χρόνο για να καταλάβουμε τα πράγματα και να πείσουμε τους ανθρώπους να κάνουν πράξεις με υπευθυνότητα”, λέει.

” Οι συγκρούσεις πουλιών όμως, είναι κάτι που θα μπορούσαμε να λύσουμε αύριο.  Δεν είναι περίπλοκο, απλά πρέπει να έχουμε θέληση.”

Πηγή: DW