Επείγουσα ανάγκη για σχέδιο εναντίον του πλεονάζοντος πληθυσμού εγκλείστων

Το Διεθνές Παρατηρητήριο Φυλακών (ΔΠΦ) και η Διεθνής Αμνηστία καλούν σήμερα τη Γαλλία να λάβει μέτρα για να υπάρξουν αξιοπρεπείς συνθήκες κράτησης στις φυλακές της, θέτοντας σε εφαρμογή επειγόντως εθνικό σχέδιο δράσης για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του πλεονάζοντος πληθυσμού εγκλείστων, ο οποίος βρίσκεται σε επίπεδα ρεκόρ.

Δύο χρόνια μετά την καταδίκη της Γαλλίας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) του Συμβουλίου της Ευρώπης για τις αναξιοπρεπείς συνθήκες κράτησης και τον χρόνιο πλεονάζοντα πληθυσμό στα σωφρονιστικά καταστήματα, το ΔΠΦ εκφράζει ανησυχία για την «αναποτελεσματικότητα των μέτρων» των γαλλικών αρχών ώστε να «συμμορφωθούν» προς την απόφαση εκείνη, σε έκθεσή του που δίνει στη δημοσιότητα και συντάχθηκε με υποστήριξη της Διεθνούς Αμνηστίας.

Η κατάσταση χαρακτηρίζεται εξαιρετικά σοβαρή. Την 1η Μαΐου, οι γαλλικές φυλακές μετρούσαν 71.038 εγκλείστους, ενώ η ονομαστική χωρητικότητά τους είναι 60.722 θέσεις, αριθμό «ακόμη πιο υψηλό» από το 2020, όταν το ΕΔΑΔ έδινε εντολή στη Γαλλία να μειώσει οπωσδήποτε τον πλεονάζοντα πληθυσμό στο σωφρονιστικό της σύστημα.

Μερικούς μήνες αργότερα, η υγειονομική κρίση οδηγούσε σε δραστική πτώση του πληθυσμού των φυλακισμένων, όμως, «ελλείψει βολονταριστικής πολιτικής», ο αριθμός των κρατουμένων «δεν έπαψε να αυξάνεται» από το καλοκαίρι του 2020, στηλιτεύει το ΔΠΦ.

Στις φυλακές, η λεγόμενη «πυκνότητα» των κρατουμένων έχει φθάσει το 138,9% με συνέπεια συνθήκες κράτησης «εξευτελιστικές», κάτι που επιδεινώνει το ότι πολλά από τα κτίρια του σωφρονιστικού συστήματος είναι «ετοιμόρροπα» και «ανθυγιεινά» σύμφωνα με το Διεθνές Παρατηρητήριο Φυλακών.

Οι μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν τα τελευταία χρόνια στην πλειονότητά τους «αφήνουν κατά μέρος τα αίτια» που οδηγούν να υπάρχει πλεονάζων πληθυσμός, ορισμένες από αυτές απειλούν απεναντίας να τον αυξήσουν, εκτιμά το Παρατηρητήριο.

Το ΔΠΦ επισημαίνει εκ νέου το «αδιέξοδο» μιας πολιτικής που «συνίσταται στο να αυξάνεται συνεχώς ο αριθμός των θέσεων στις φυλακές», προσέγγιση «δαπανηρή» όσο και «αντιπαραγωγική».

«Εδώ και τριάντα χρόνια, κατασκευάστηκαν πάνω από 36.000 θέσεις στις φυλακές χωρίς καμία επίπτωση στον πλεονάζοντα πληθυσμό και η παροιμία σύμφωνα με την οποία ‘όσο περισσότερες κατασκευάζεις, τόσο περισσότερες γεμίζουν’ επαληθεύεται πάντα», επιχειρηματολογεί η οργάνωση.

Με δεδομένη την «αναποτελεσματικότητα» των προγραμμάτων για να «επιλυθεί το δομικό πρόβλημα του πλεονάζοντος πληθυσμού», η έκθεση υποδεικνύει να ανακατευθυνθούν τα κεφάλαια που διατίθενται στην επέκταση των χώρων των φυλακών, να διατεθούν για την ανακαίνιση των υπαρχουσών, την ανάπτυξη δραστηριοτήτων των εγκλείστων, την κοινωνική επανένταξή τους.

Η έκθεση εισηγείται επίσης την κατάρτιση ευρύτερου εθνικού σχεδίου, επικεντρωμένου στην αποποινικοποίηση ορισμένων πλημμελημάτων (οδήγηση χωρίς άδεια, κατανάλωση ναρκωτικών...), στη μείωση της καταφυγής στις προφυλακίσεις (το 30% των εγκλείστων είναι προφυλακισμένοι) και στην εφαρμογή τιμωρητικών μέτρων που δεν συνεπάγονται στέρηση ελευθερίας.

Όπως και ανεξάρτητες διοικητικές αρχές, το ΔΠΦ προτείνει εκ νέου να δημιουργηθεί ρυθμιστικός φορέας για το σωφρονιστικό σύστημα, οι αποφάσεις του οποίου θα έχουν νομικά δεσμευτικό χαρακτήρα.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ