Ανέβηκε η ηλικία φυγής από το σπίτι

Μεμονωμένες είναι οι πολιτικές στην Ευρωπαϊκή Ένωση που να απευθύνονται αποκλειστικά στους νέους. Στις χώρες όπου υπάρχει ανεπτυγμένη πολιτική για την κατοικία, συνήθως οι νέοι είναι από τις ομάδες των δικαιούχων από κοινού με άλλες ευάλωτες ομάδες. Υπάρχουν όμως και ορισμένες ενδιαφέρουσες πρωτοβουλίες κοινωνικού χαρακτήρα, που στοχεύουν αποκλειστικά στην προσέλκυση νεαρότερων μισθωτών. 

Το Housing Europe είναι η ομοσπονδία φορέων ή εταιρειών, κρατικών ή συνεργατικών, που παρέχουν κοινωνική κατοικία. Η Ιταλίδα Αλίτσε Πιτίνι είναι επικεφαλής ερευνήτρια του παρατηρητηρίου που έχει ιδρύσει ο οργανισμός. «Αν εξετάσουμε τις χώρες με τα καλύτερα στατιστικά, είναι προφανές ότι στις σκανδιναβικές χώρες οι νέοι ανεξαρτητοποιούνται νωρίτερα. Αυτό όμως δεν σχετίζεται αποκλειστικά με κοινωνικούς λόγους αλλά και με την παράδοση που υπάρχει στις χώρες αυτές στην κοινωνική κατοικία, παράδοση που υφίσταται και στη Γαλλία, τη Γερμανία και την Αυστρία».

Ως αποτέλεσμα της κρίσης, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες η ηλικία της αποχώρησης από την οικογενειακή εστία αυξήθηκε. Κάθε χώρα το αντιμετώπισε με διαφορετικό τρόπο. «Στη Γαλλία υπάρχει μια πολιτική επιδότησης της κατοικίας για νέους, ενώ στη Δανία οι νέοι είναι δικαιούχοι κοινωνικής κατοικίας ήδη από τα 16 έτη. Αυτό που δείχνει να λείπει από την Ελλάδα είναι η κοινωνική ενθάρρυνση των νέων για ανεξαρτητοποίηση. Επιπλέον στην Ελλάδα υπάρχει σοβαρό θέμα στον χώρο των μισθώσεων, όσον αφορά το πλήθος των ακινήτων, την ποιότητά τους και την τιμή στην οποία προσφέρονται».

Τα πιο ενδιαφέροντα ευρωπαϊκά παραδείγματα αφορούν συνήθως συνεργατικές πρωτοβουλίες που υποστηρίζονται από την τοπική αυτοδιοίκηση. «Στην Ισπανία πολλοί φορείς κοινωνικής κατοικίας έχουν κάνει συμφωνίες με πανεπιστήμια ώστε να προσελκύσουν φοιτητές σε οικιστικά συγκροτήματα στα οποία κυριαρχούν οι ηλικιωμένοι. Τους προσφέρεται χαμηλό ενοίκιο, με αντάλλαγμα να διαδραματίσουν ρόλο στη συλλογική διαχείριση των συγκροτημάτων και να συμμετέχουν σε δραστηριότητες με ηλικιωμένους. Γενικώς στην Ισπανία έχουν αναπτυχθεί πολλές εταιρείες κοινωνικής βάσης για την κοινωνική κατοικία, που υποστηρίχθηκαν από την τοπική αυτοδιοίκηση».

Προτάσεις

Ποια μπορεί να είναι η λύση σε χώρες σαν την Ελλάδα; «Σίγουρα μια κλασική λύση είναι η μετατροπή κενών, κρατικών ή ιδιωτικών, ακινήτων σε κτίρια κατοικιών για νέους, με προσιτό ενοίκιο. Η εμπειρία δείχνει ότι τα σχήματα που θα αναλάβουν τέτοιες πρωτοβουλίες πρέπει να έχουν οικονομίες κλίμακας για να είναι βιώσιμα –η πολυδιάσπαση λειτουργεί αρνητικά– και θα πρέπει να έχουν ενεργό συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης, που γνωρίζει καλύτερα τις συνθήκες και τις ανάγκες σε κάθε περιοχή. Επίσης, μια λύση θα μπορούσε να είναι μια πολιτική που να στοχεύει στην επαναφορά, πάντα με προσιτά ενοίκια, ακινήτων που μισθώνονται μέσω Airbnb. Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να αναλάβει ένας δήμος να προσελκύσει τους ιδιοκτήτες και να δημιουργήσει ένα απόθεμα τέτοιων ακινήτων μέσω κινήτρων –όπως η εγγύηση ενοικίου– και φοροαπαλλαγών. Θετική για την κατοικία εξέλιξη είναι η μεγάλη μείωση της ζήτησης για νέους χώρους γραφείων στα κέντρα των πόλεων, εξέλιξη που σχετίζεται με τον κορωνοϊό και την εξ αποστάσεως εργασία».