Ο ιερός πόθος της Ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα

Kι η ιστορία συνεχίζεται και φτάνουμε στις 24 Σεπτεμβρίου 1908!  

Η Βουλή της Κρητικής Πολιτείας αποφασίζει την ένωση της νήσου με την Ελλάδα. Θα χρειάζονταν όμως πέντε ολόκληρα χρόνια για να γίνει η απόφαση αυτή πραγματικότητα.

Η επίσημη κυβέρνηση της Κρητικής Πολιτείας εξέδωσε το ακόλουθο ενωτικό ψήφισμα που δημοσιεύτηκε στις 24 Σεπτεμβρίου στο « Παράρτημα της εφημερίδος της Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος εν Κρήτη» ( Τίτλος της Εφημ. Της Κυβερνήσεως της Κρητικής Πολιτείας):

 «Η Κυβέρνησις της Κρήτης, διερμηνεύουσα το αναλλοίωτον φρόνημα του Κρητικού Λαού , κηρύσσει την ανεξαρτησίαν της Κρήτης και την ένωσιν αυτής μετά της Ελλάδος , όπως μετ΄αυτής αποτελέση αδιαίρετον και αδιάσπαστον Συνταγματικόν Βασίλειον. Παρακαλεί την Α.Μ. τον Βασιλέα ν΄ αναλάβη την διακυβέρνησιν της νήσου. Δηλοί ότι μέχρι τούτου θέλει συνεχίσει να κυβερνά την Νήσον εν ονόματι της Α.Μ. του Βασιλέως των Ελλήνων, κατά τους νόμους του Ελληνικού Βασιλείου . Εντέλλεται εις τας Αρχάς της νήσου, όπως, συμφώνως τω ψηφίσματι τούτω, εξακολουθήσωσι ν ασκώσι τα καθήκοντα της υπηρεσίας των. » Το ψήφισμα αυτό υπογράφει ο Πρόεδρος Γ. Παπαμαστοράκης και τα μέλη Χ. Πωλογεώργης και Ε. Μοδάτσος.

Tην ίδια ημέρα έγιναν συλλαλητήρια στα Χανιά και συγκεκριμένα στο Πεδίο του Άρεως. Η προκήρυξη έλεγε: «Αγαπητοί συμπατριώται, της Βουλγαρίας ανακηρυχθείσης εις Βασίλειον, ανάγκη αμέσως αύριον να κηρύξωμεν την ένωσιν». Σύμφωνα με τις εφημερίδες της εποχής ο κόσμος που συγκεντρώθηκε ήταν περίπου 15.000 άνθρωποι.

Συλλαλητήριο όμως έγινε και στο Ηράκλειο με πολύ μεγάλη συμμετοχήτην επόμενη ημέρα. Οι εφημερίδες της εποχής αναφέρουν  : «Ο λαός της πόλεως Ηρακλείου διερμηνεύων και την γνώμην ολοκλήρου του νομού, συνελθών εις πάνδημον συλλαλητήριον αυθορμήτως διετρανών τον ιερόν αυτού πόθον υπερ της ενώσεως της Κρήτης μετά της Ελλάδος, κηρύττει ταύτην συνεχίζων ούτω την αδιάσπαστον εν χρόνω και χώρω ενέργειαν, ην από πολλών ήδη γενεών ο Κρητικός λαός εξεδήλωσεν, ότε μεν πολεμών κατά του πρώην καθεστώτος, κατά δε τα τελευταία έτη της ελευθερίας του ειρηνικώς και νομιμοφρόνως πολιτευόμενος. Ο Κρητικός λαός πέποιθεν ότι αρκούσιν αι κατά το παρελθόν θυσίαι, ευλογούντως δε του Θεού την ημετέραν απόφασιν και αι Προστάτιδες και αι λοιπαί Μεγάλαι Δυνάμεις θέλουσιν ευδοκήσει ίνα επιτελέσωσι το Εθνικόν ημών τούτον έργον και αποδοθή ημίν η από πολλού ήδη αναμενόμενη αύτη δικαιοσύνη δια της Ενώσεως της πολυπαθούς ημών Πατρίδος Κρήτης μετά της Ελλάδος. Επί τούτω προσκαλεί τον Βασιλέα των Ελλήνων να αναλάβη την διακυβέρνησιν του τόπου.Επιδοκιμάζει τας εθνικάς ενεργείας της Κυβερνήσεως του τόπου και προσκαλεί αυτήν να διοική την Νήσον εν Ονόματι του Βασιλέως Γεωργίου του Α΄, μέχρις ου ονομάση Αντιπρόσωπον Του Συνιστά δε επιτροπήν αποτελουμένην από τους κκ Ε. Λογιάδην, Αριστείδην Στεργιάδην, Ν. Κεφαλογιάννην, Γεώργιον Γεωρνυμάκην και Εμμ. Πολυχρονίδην, ίνα επιδώση αντίγραφον του παρόντος προς τους αξιοτίμους αντιπροσώπους των Μεγάλων Δυνάμων και προς την Κυβέρνησιν ίνα το διαβιβάση προς την Α. Μεγαλειότητα τον Βασιλέα και προς την Κυβέρνησίν του.

Εγένετο εν Ηρακλείω τη 25 Σεπτεμβρίου 1908».

Συλλαλητήρια και συγκεντρώσεις έγιναν και σε άλλες κρητικές πόλεις καθώς και σχεδόν σε όλους τους Δήμους της .

Η Κρητική Βουλή επικύρωσε τα ψηφίσματα της Ένωσης , εξέδωσε επίσης δικό της και προχώρησε στην κατάργηση της Αρμοστείας. Το κρητικό σύνταγμα καταργήθηκε και εισήχθη το ελληνικό. Η ελληνική κυβέρνηση υπέδειξε στον Αλ. Ζαΐμη να μην επιστρέψει στην Κρήτη . Η νέα Προσωρινή Κυβέρνηση (διακομματική) σχηματίστηκε από τους : Ελευθέριο Βενιζέλο, Μιν. Πιτυχάκη, Εμμ. Λογιάδη, Χαρ. Πωλογεώργη και Πρόεδρο τον Αντ. Μιχελιδάκη. Οι Μεγάλες Δυνάμεις στην κίνηση αυτή των Κρητών δεν ήταν αρνητικές. Δήλωσαν όμως πως δεν  θα μπορούσαν να συζητήσουν οποιοδήποτε θέμα και ειδικά ένα τόσο σοβαρό  με την Τουρκική Κυβέρνηση, εφόσον στο νησί δεν διασαλευόταν η δημόσια τάξη. Υπήρξαν άμεσες αντιδράσεις από την μεριά των Νεότουρκων και σε ανακοίνωσή τους προς την Τουρκία τον Ιανουάριο του 1909 υπογραμμίζουν πως για να πραγματοποιηθεί η Ένωση απαιτείται η σύμφωνη γνώμη της Πύλης .

Πηγές :

Ιστορία της Κρήτης, Θεοχ. Δετοράκης, Ηράκλειο 1990

Cretalive.gr

Εφημερίδα Πατρίς