ΙΣΤΟΡΙΑ
Η μέρα που σκοτείνιασε ο ουρανός, η μέρα που σταμάτησε ο χρόνος
Η Αγιά Σοφιά… την αποφράδα μέρα της Άλωσης, 29 Μαΐου 1453 !
Επιμέλεια κειμένων : Ελένη Μπετεινάκη
Η μέρα που σκοτείνιασε ο ουρανός, η μέρα που σταμάτησε ο χρόνος. Η Πόλη πέφτει ολοκληρωτικά στα χέρια των μωαμεθανών. 29 Μαΐου 1453. Μια ημερομηνία χαραγμένη βαθιά στη μνήμη των Ελλήνων , στην μνήμη των Χριστιανών.
Η Αγιά Σoφιά το σύμβολο της χριστιανικής θρησκείας καταλήγει να γίνει τζαμί και τέμενος. Από το 1934 και μετά μουσείο και έργο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
«Πάλι με χρόνια με καιρούς πάλι δικιά μας θα΄ναι », μια φράση που στοιχειώνει αιώνες τώρα στις ψυχές των Ελλήνων. Θρύλοι, παραδόσεις και οι ιστορίες αμέτρητες με χαρακτηριστική την παρακάτω :
Ο Θρύλος του μαρμαρωμένου βασιλιά !
Ο Κωνσταντίνος ΙΑ΄ υπήρξε ο τελευταίος αυτοκράτορας τού Βυζαντίου, ο οποίος με το φρόνημα και την αυτοθυσία του, σημάδεψε χαρακτηριστικά το γεγονός της πτώσης.
Ο αυλικός του Γεώργιος Φραντζής διηγείται με απλότητα τον θάνατο τού τελευταίου βυζαντινού αυτοκράτορα:
«…Ο βασιλεύς οὖν ἀπαγορεύσας ἐαυτόν, ἰστάμενος βαστάζων σπάθην και ἀσπίδα, είπε λόγον λύπης άξιον "οὐκ έστί τις τῶν χριστιανῶν τοῦ λαβεῖν τήν κεφαλήν μου ἀπ΄ ἐμοῦ;" ἦν γάρ μονώτατος ἀπολειφθείς. τότε είς τῶν Τούρκων δούς αὐτῷ κατά πρόσωπον καί πλήξας, καί αὐτός τῷ Τούρκῳ ἐτέραν ἐχαρίσατο' τῶν ὁπισθεν δ΄ἐτέρος καιρίαν δούς πληγήν, ἔπεσε κατά γῆς' οὐ γάρ ῄδεισαν ὃτι ὁ βασιλεύς ἐστιν, ἀλλ΄ ὡs κοινόν στρατιώτην τοῦτον θανατώσαντες ἀφῆκαν..».
Σύμφωνα με την περιγραφή του Φραντζή, οι κατακτητές, μετά το τέλος του αγώνα, αναζήτησαν το σώμα του αυτοκράτορα. Η αναγνώριση του νεκρού αυτοκράτορα συνοδεύθηκε από την εντολή τού σουλτάνου Μωάμεθ Β΄ να ταφεί με τις αρμόζουσες βασιλικές τιμές, χωρίς όμως να ανακοινωθεί και ο τόπος της ταφής. Οι μυστικοί πόθοι τού λαού συνέδεσαν τον θρύλο τού Μαρμαρωμένου Βασιλιά, με την ελπίδα για την απελευθέρωση και την αποκατάσταση της αυτοκρατορίας.
Ο θρύλος λέει ότι τη στιγμή που ο βασιλιάς περικυκλώθηκε από τους Τούρκους, ένας άγγελος του Κυρίου τον άρπαξε και τον έκρυψε σε μια σπηλιά, αφού πρώτα τον μαρμάρωσε. Στη σπηλιά αυτή περιμένει για αιώνες ο "Μαρμαρωμένος Βασιλιάς" να ξαναέρθει την κατάλληλη στιγμή, "το πλήρωμα του χρόνου", και ο άγγελος Κυρίου θα του ξαναδώσει τη ζωή και το σπαθί του για να διώξει τους Τούρκους από την Κωνσταντινούπολη. Άλλοι θρύλοι και προφητείες αναφέρουν ότι θα τους κυνηγήσει μέχρι την "Κόκκινη Μηλιά" και στη μάχη που θα γίνει οι Τούρκοι θα νικηθούν και "θα κολυμπήσει το μοσχάρι στο αίμα τους". Ο θρύλος προσθέτει, ακόμα, ότι οι Τούρκοι ψάχνουν συνεχώς να ανακαλύψουν τη σπηλιά, όπου βρίσκεται ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς για να χτίσουν την είσοδό της, ώστε να μην μπορεί να ξαναβγεί από εκεί. Όμως, οι προσπάθειες τους είναι συνεχώς άκαρπες, αφού ο άγγελος προστατεύει τον Μαρμαρωμένο Βασιλιά και περιμένει την εντολή του Θεού για να τον ξυπνήσει.
Άλλος θρύλος θέλει τον βασιλιά να έχει κρυφτεί πίσω από μία κολόνα του ναού της Αγίας Σοφίας, και να χάνεται μέσα στους διαδρόμους ενώ παρέμεινε κρυμμένος εκεί. Οι ώρες αναμονής τον "μαρμάρωσαν" και επειδή το πτώμα του δεν βρέθηκε ποτέ, περιμένουν πως ο Άγγελος Κυρίου που τον έκρυψε κάποια στιγμή θα του δώσει πνοή κι όλα θα γίνουν όπως πριν.
Μια λαϊκή χριστιανική παράδοση, αναφέρει ότι τη στιγμή που διέρρηξαν οι Τούρκοι την πύλη της Αγίας Σοφίας τελούνταν η θεία λειτουργία και ο ιερέας τη στιγμή που είδε τους μουσουλμάνους να ορμούν στο πλήθος των πιστών, εισήλθε και εξαφανίσθηκε μέσα στον τοίχο, πίσω από το Άγιο Βήμα, που άνοιξε μπροστά του κατά τρόπο μαγικό. Λέγονταν ότι όταν η Κωνσταντινούπολη θα επανέλθει στα χέρια των Χριστιανών, ο ιερέας θα βγει από τον τοίχο για να συνεχίσει την λειτουργία.
Ένας ακόμη θρύλος λέει ότι ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος στο ένα του χέρι είχε έξι δάχτυλα και αν βρεθεί κάποιος Έλληνας που έχει έξι δάχτυλα τότε θα ανακτήσει ( ο Κωνσταντίνος ) την Πόλη και την αυτοκρατορία του.
Κι οι θρύλοι συνεχίζονται …
Λένε πως η Αγία Τράπεζα ήταν κατασκευασμένη από χρυσό. Από πάνω της κρέμονταν 30 στέμματα των αυτοκρατόρων, ανάμεσα τους και αυτό του Μ. Κωνσταντίνου. Και λέγεται ότι αυτό γινόταν για να θυμίζουν στους χριστιανούς την προδοσία του Ιούδα. Τα τριάκοντα αργύρια. Εκείνη την τελευταία ώρα που η Πόλη λίγο ήθελε να πέσει στα χέρια των Μωαμεθανών την πήραν και την βάλανε σε ένα πλοίο για να την πάνε στη Φραγκιά. Έτσι θα την προφύλασσαν από τα τουρκικά χέρια. Και αυτό το πλοίο μεταβαίνοντας στην Προποντίδα βυθίστηκε. Στο σημείο που έχει βυθιστεί, όσοι καπετάνιοι είναι πιστοί μπορούν να τη δουν.
Κι ένας ακόμη μύθος τα περίφημα ψάρια του Μπαλουκλί , λέει:
Όταν έπαιρναν οι Τούρκοι την Πόλη, ένας καλόγερος τηγάνιζε εφτά ψάρια στο τηγάνι. Τα είχε τηγανίσει από τη μια μεριά, κι όταν ήταν να τα γυρίσει από την άλλη, έρχεται ένας και του λέει πως πήραν οι Τούρκοι την Πόλη.
- Τότε θα το πιστέψω αυτό, λέει ο καλόγερος, αν τα τηγανισμένα ψάρια ζωντανέψουν...
Δεν απόσωσε το λόγο και τα ψάρια πήδησαν από το τηγάνι ζωντανά κι έπεσαν στο νερό εκεί κοντά. Κι είναι ως τα σήμερα τα ζωντανεμένα εκείνα ψάρια στο Μπαλουκλί * και θα φαίνονται έτσι μισοτηγανισμένα, ως να ΄ρθει η ώρα να πάρουμε την Πόλη.
Τότε, λένε, θα έρθει ένας άλλος καλόγερος να τ' αποτηγανίσει...
* (Το όνομα Μπαλουκλί προέρχεται από την Τουρκική λέξη "balık" που σημαίνει ψάρι (προφέρεται περίπου μπαλούκ).
Κι όσο αφορά την μια και μοναδική λειτουργία που έγινε ποτέ στα μετέπειτα χρόνια στην Αγιά Σοφιά , ας θυμηθούμε εκείνη την ιστορία που θέλει τον Κρητικό παπά Λευτέρη Νουφράκη από τις Αλώνες Ρεθύμνου σε κείμενο που υπογράφει ο Αντώνης Στιβακτάκης από διηγήσεις του παππού του. Το κείμενο πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ" την 3/6/1998. ( Διαβάστε το εδώ: http://www.kairatos.com.gr/agiasofia.htm )
ΠΗΓΕΣ :
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος Θ', Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1972
Φοίβα Σοφία, 1453. Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης σύμφωνα με τις Βυζαντινές και Λατινικές πηγές, Θεσσαλονίκη 2010
wordpress.com
Wikipedia.org
