Η ιστορία των τυχερών παιγνιδιών και των λαχείων…

 του Κώστα Μπογδανίδη

Ο Ντοστογιέφσκι  στον «Παίχτη» παρουσιάζει μία ομάδα ανθρώπων που είναι άρρωστοι με το τζόγο, οι οποίοι αναμένουν μία μεγάλη κληρονομιά, η οποία θα τους απαλλάξει από τα βάσανά τους. Ο μεγάλος συγγραφέας κάνει μία ακριβή  περιγραφή της ασθένειας του τζόγου, όπως ο ίδιος τη βίωσε. Λες και περιγράφει την αρρώστεια που συνοδεύει τους ανθρώπους από καταβολής κόσμου!

Ειδικά οι Έλληνες ίσως είναι μεταξύ των κορυφαίων τζογαδόρων τούτου του κόσμου, αντίθετα λέγεται ότι οι Εσκιμώοι είναι ίσως οι μόνοι   που δεν ασχολούνται με τυχερά παιγνίδια. Αλλά μη νομίζετε πως είναι νεοεμφανιζόμενη ασθένεια. Από την αρχαιότητα έπαιζαν τυχερά παιγνίδια, από πεσσούς μέχρι κορώνα γράμματα επινοούσαν για να ποντάρουν στην τύχη. Στην πορεία του χρόνου ανακάλυψαν το…Λόττο, το Τζόκερ, που δεν είναι τόσο καινούργια, αλλά και το λαχείο τα οποία στην εξέλιξη των πραγμάτων υιοθετήθηκαν από το κράτος και νομιμοποιήθηκαν. Κυρίως γιατί πολύ νωρίς το κράτος διαπίστωσε ότι μπορεί να βγάλει όσο χρήμα ήθελε από τη νομιμοποίηση του τζόγου και την ταυτόχρονη απαγόρευσή του από ιδιώτες.

Η ιστορία των λαχείων θεωρείται ότι αρχίζει από τα χρόνια του Μεσαίωνα, αλλά το παιχνίδι ΛΟΤΤΟ εμφανίζεται για πρώτη φορά στην Ιταλία στα 1700 μ.Χ. με την ονομασία “LOTTO DI GENOVA” και με αρχικό συνδυασμό “5 από 90”. Στα επόμενα 100 χρόνια εξαπλώθηκε και στην Γερμανία, όπου βρήκε μεγάλη απήχηση. Και εκεί παρενέβη το κράτος για να βέλει δήθεν φραγμό στα…ανήθικα παιγνίδια που κατέστρεφαν ανθρώπους και οικογένειες.

Στην Ελλάδα στο μέσον του 19ου αιώνα η Αρχαιολογική εταιρία στην προσπάθειά της να περισώσει ότι περισσότερο μπορούσε από τα εκτεθειμένα στην αμάθεια των Ελλήνων και στη ληστρική μανία των ξένων, αρχαία ερείπια, αναγκάστηκε να καταφύγει στη φιλοπατρία των πλούσιων Ελλήνων με διάφορες λαχειοφόρους αγορές, όπως το «Λαχείο Οικίας» όπου ο τυχερός κέρδιζε σπίτι.

Το πρώτο όμως επίσημο λαχείο στη ιστορία του νεότερου ελληνικού κράτους εξεδόθη με διάταγμα του βασιλιά Γεωργίου του Α’, στις 19 Νοεμβρίου 1874. Είναι το λαχείο που σκοπό είχε να εξοικονομήσει πόρους για αρχαιολογικές ανασκαφές.

 Η επιτυχία του λαχείου ήταν μεγάλη και έτσι η Αρχαιολογική Εταιρία με τους πόρους που απέκτησε, άρχισε τις ανασκαφές του Διονυσιακού Θεάτρου και της Στοάς του Αττάλου. Ετιμάτο 3,30δρχ. και έδινε στον πρώτο τυχερό 22,000δρχ.

Στις 11 Ιουνίου του 1904, το Υπουργείο Οικονομικών εκδίδει το Λαχείο υπέρ του Εθνικού Στόλου, ενώ τον Ιούλιο του 1905 τα δυο λαχεία της Αρχαιολογικής Εταιρίας και του Στόλου συγχωνεύονται σε ένα νέο λαχείο που ονομάζεται Λαχείο υπέρ του Εθνικού Στόλου και των Αρχαιοτήτων της Ελλάδας, που είναι το μόνο κρατικό λαχείο  μέχρι το 1926 και αργότερα το 1929 έγινε ειδική κρατική υπηρεσία.Πριν την ίδρυση της Διεύθυνσης Κρατικών Λαχείων κυκλοφόρησαν τα εξής Ελληνικά Λαχεία:

«Κρατικό Λαχείο» από το Κράτος της Επτανήσου (1819)

«Λαχείον Οικίας» (1849)

«Λαχείο Φιλαρχαίων» (1862)

«Λαχείο υπέρ των Κρητών Προσφύγων» και «Κρητικού Αγώνα» (Καλαμάτα - 1867)

«Λαχείο της Επιτροπής Πολεμικού Στόλου» και «Λαχείο Ζαππείων Ολυμπιάδων» (1870)

«Λαχείο Αρχαιοτήτων» (1874)

«Λαχείον Συλλόγου Παρνασσός» (1875)

«Λαχείο Φιλανθρωοικού Ασύλου» (Κρητική Πολιτεία -1903)

«Λαχείον του Στόλου» (1904)

«Λαχείον του Στόλου και των Αρχαιοτήτων» (1906) το οποίο αντικαθίσταται το 1926 από το ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΛΑΧΕΙΟΝ που κυκλοφορεί με δύο μορφές το «Λαϊκόν Λαχείον» και το «Μέγα Λαχείον»

«Λαχείον Σουιπστέικ» από την «Προνομιούχο Α.Ε. Ιπποδρομιών της Ελλάδος» (1926)

«Λαχείου Συντακτών» πρώιμη μορφή του (1928)

Επί κυβερνήσεως Βενιζέλου, τo 1929, ιδρύεται με Διάταγμα υπηρεσία με την αρχική επωνυμία "Υπηρεσία του Λαχείου", που εποπτεύεται από τα Υπουργεία Οικονομικών και Ναυτικών και η οποία επανακυκλοφορεί το "Λαχείον του Στόλου και των Αρχαιοτήτων της Ελλάδος" σε δύο μορφές, το "Λαϊκόν Λαχείον" και το "Μέγα Λαχείον".

To 1932 η υπηρεσία μετονομάζεται σε "Λαχείον του Στόλου".

 To 1933 Καταργείται το "Μέγα Λαχείον" και η υπηρεσία αλλάζει πάλι ονομασία σε "Λαχείον του Στόλου και της Κρατικής Προνοίας" ενώ η εποπτεία της ανατίθεται στο Υπουργείο Οικονομικών.

To 1936 Η υπηρεσία μετονομάζεται τον Ιανουάριο σε "Διεύθυνση του Λαχείου του Στόλου" και τον Δεκέμβριο σε "Διεύθυνση Κρατικών Λαχείων". Αναλαμβάνει την εποπτεία του "Λαχείου Συντακτών".

Το 1937 Θεσπίζεται τον Απρίλιο το "Εθνικό Λαχείο διαδοχικών κληρώσεων" ενώ κυκλοφορεί τον Οκτώβριο του ίδιου έτους η πρώτη έκδοση και στις 18 Νοεμβρίου διεξάγεται η πρώτη κλήρωση του.

Το 1940 Αναστέλλεται στα μέσα Νοεμβρίου, λόγω του πολέμου η κυκλοφορία του Εθνικού Λαχείου, και στις αρχές του Δεκεμβρίου εκδίδεται το "Μέγα Πολεμικόν Λαχείον".

Τον Ιούλιο 1941 καταργείται το "Μέγα Πολεμικόν Λαχείον" και το "Λαχείον του Στόλου" μετονομάζεται σε "Λαϊκόν Λαχείον υπέρ της Κοινωνικής Προνοίας". Επίσης επανακυκλοφορεί στις αρχές Σεπτεμβρίου το Εθνικό Λαχείο από την 8η έκδοσή του. Θεσπίζεται τον Νοέμβριο στιγμιαίο λαχείο που όμως δεν κυκλοφορεί τελικά.

Τον Οκτώβριο 1944, λόγω του πληθωρισμού, πέφτουν κατακόρυφα οι πωλήσεις των λαχείων και η υπηρεσία κινδυνεύει να κλείσει. Σώζεται όταν αναλαμβάνει προσωρινά την πληρωμή των εξόδων της το Υπ. Οικονομικών.

Το 1958 Δεν αποδέχεται την πρόταση της Γενικής Γραμματείας Εξωσχολικού Αθλητισμού του Υπ.Παιδείας για τη διοργάνωση του ΠΡΟ-ΠΟ.

Μετά την κατάργηση του "Λαχείου Συντακτών" αναλαμβάνει το 1967 την έκδοση και διαχείριση του "Ειδικού Κρατικού Λαχείου υπέρ της Κοινωνικής Αντίληψης".

Αποφασίζεται το 1970 η πιλοτική εφαρμογή του αριθμολαχείου Λόττο στην περιοχή της Αθήνας αλλά αργότερα η ιδέα εγκαταλείπεται.

Εγκρίνεται 11 χρόνια αργότερα η έκδοση Στιγμιαίου Λαχείου με τον τίτλο "Πολιτιστικό Λαχείο" (ΠΟΛ-ΛΑ), το οποίο τελικά δεν κυκλοφορεί. Κάτι που γίνεται 12 χρόνια μετά, το 1993.

Το ΛΟΤΤΟ με την σημερινή του μορφή καθιερώθηκε στη Γερμανία το 1955 και στη συνέχεια με διάφορες μορφές εξαπλώθηκε στις περισσότερες χώρες του κόσμου.

Το ΛΟΤΤΟ έγινε πολύ δημοφιλές στις χώρες που παίζεται. Αιτία  η γοητεία του μεγάλου κέρδους και ο απλός τρόπος που παίζεται, με το χαμηλό σχετικά κόστος συμμετοχής που διαμορφώνεται, ανάλογα με τις οικονομικές δυνατότητες και επιθυμίες μας.

Στη χώρα μας παίχθηκε για πρώτη φορά τον Δεκέμβριο του 1990 με τιμή στήλης 30 δρχ.  

Στην Αμερική...

Οι περισσότεροι έχουν την εντύπωση ότι ο κρατικός τζόγος ξεκίνησε κι εκείνος από την Αμερική. Στην πραγματικότητα όμως στην Αμερική που επίσης οργιάζουν στα τυχερά παιγνίδια, μεταξύ του 1894 και 1964 δεν υπήρχε κρατικός τζόγος . Το 1964 το New Hampshire έγινε η πρώτη Πολιτεία μέσα σε έναν αιώνα και πλέον, που θέσπισε κρατικό λαχείο. Τώρα περισσότερο από τα δύο τρίτα των Πολιτειών της Αμερικής καθώς και η District of Columbia βγάζουν δικά τους λαχεία. Επίσης υπάρχουν πάνω από πεντακόσια καζίνο σε όλη τη χώρα, πολλά από τα οποία διευθύνονται από Αυτόχθονες Αμερικανούς (Ινδιάνους), και απολαμβάνουν προνομιούχα μεταχείριση από το κράτος (γενναιόδωρες φορολογικές μειώσεις).

 Είναι δύσκολο να υπολογίσει κανείς με ακρίβεια πόσα χρήματα παίζονται στο τζόγο κάθε χρόνο στις ΗΠΑ, αλλά ένας λογικός υπολογισμός θα ήταν ένα τρισεκατομμύριο δολάρια- πεντακόσια δισεκατομμύρια στο νόμιμο τζόγο, και άλλα πεντακόσια δισεκατομμύρια στον παράνομο. Οι εγκυρότερες στατιστικές δείχνουν ότι περίπου δέκα εκατομύρια Αμερικανοί, περισσότεροι απ' ότι το σύνολο των αλκοολικών, είναι αθεράπευτοι τζογαδόροι. Ο τζόγος γίνεται όλο και πιο δημοφιλής και αποδεκτός, και προσφέρεται σε τόσο πολλές βολικές μορφές (τυχερά μηχανήματα σε κάθε κατάστημα νεωτερισμών, σε βενζινάδικα και χαρτοπαικτικές λέσχες. Στοιχήματα σε ιπποδρομίες και κυνοδρομίες εκτός χώρου αγωνίσματος, το Ίντερνετ και στοιχήματα σε αθλήματα) ώστε ο οικονομικός αντίκτυπος του στην κοινωνία δύσκολα μπορεί να υπολογισθεί. Σύμφωνα με έρευνες, μέχρι το 1974, το ποσοστό των Αμερικανών παικτών τυχερών παιχνιδιών είχε φτάσει στο 61% και το ποσό των στοιχημάτων στα 47 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, οι αριθμοί αυτοί έφτασαν το 71% και τα 246 δισεκατομμύρια δολάρια αντίστοιχα. Μέχρι το 1995 τα νούμερα είχαν ανέβει στα ύψη: 95% συμμετοχή και ετήσιο τζόγο 500 δις δολάρια. Πρόσφατες στατιστικές δείχνουν ότι στα μηχανήματα τυχερών παιχνιδιών στη Νεβάδα μόνο παίζονται 5 δις δολάρια κάθε χρόνο. Ενενήντα δύο εκατομύρια Αμερικανικές οικογένειες επισκέπτονται τα καζίνο κάθε χρόνο και 10% του συνόλου των Αμερικάνικων μισθών σκορπίζονται κάθε χρόνο στα τυχερά παιχνίδια.

Ο εθισμός...

Τα τυχερά παιγνίδια που παίζονται με χρήματα, προκαλούν διάφορα συμπτώματα στον παίκτη, όπως αύξηση των καρδιακών παλμών και απελευθέρωση συγκεκριμένων ορμονών.

Σύμφωνα με Γερμανούς ερευνητές, αυτός ο εθισμός μπορεί να συγκριθεί με αυτόν που προκαλείται με το ποτό ή με τα ναρκωτικά. Οπως αναφέρουν ο κ.Gerhard Meyer και οι συνεργάτες του στο επιστημονικό περιοδικό Biological Psychiatry "Η φυσιολογική ανταπόκριση του οργανισμού απέναντι στα τυχερά παιχνίδια, που διεγείρουν την διάθεση και εντείνουν το αίσθημα της νίκης, οδηγεί στην δημιουργία μίας κατάστασης ευφορίας". Ο κ. Meyer και η ομάδα του δηλώνουν ότι ύστερα από σχετική έρευνα που έκαναν σε άτομα, που συμμετείχαν σε αυτή και τα οποία τοποθετήθηκαν σε ένα πραγματικό περιβάλλον, όπου επιδόθηκαν σε τυχερά παιχνίδια με χρήματα, ο οργανισμός τους παρουσιάσε τέτοιες ανταποκρίσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να ερμηνεύσουν γιατί οι άνθρωποι εθίζονται στον τζόγο. Οι ερευνητές διεξήγαγαν την έρευνά τους στο Ινστιτούτο of Psychology and Cognition Research του Πανεπιστημίου της Βρέμης στη Γερμανία.

Η ερευνητική ομάδα παρατήρησε τη συμπεριφορά και την ανταπόκριση στο άγχος μίας ομάδας ανδρών, οι οποίοι έπαιξαν σε ένα καζίνο τυχαία και χωρίς συγκεκριμένο σκοπό. Ολοι οι συμμετέχοντες έπαιξαν αρχικά πραγματικό blackjack, δηλαδή με χρήματα, ενώ στη συνέχεια έπαιξαν, χωρίς να χρησιμοποιούν χρήματα. Και στις δύο περιπτώσεις οι ερευνητές παρακολουθούσαν τους παλμούς της καρδιάς τους με φορητή συσκευή παρακολούθησης (monitor) ενώ περιοδικά λάμβαναν δείγμα σάλιου, προκειμένου να εξεταστεί η έκκριση ορμονών από το σώμα τους. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι η αύξηση των παλμών της καρδιάς, που διαπιστώθηκε κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού που γινόταν με χρήματα, ήταν πολύ μεγαλύτερη από την αύξηση που σημειώθηκε κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, όπου δεν χρησιμοποιούνταν χρήματα. Επίσης η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι τα επίπεδα της ορμόνης που εκκρίνονταν, όταν υπήρχε οικονομικό ενδιαφέρον στο παιχνίδι, έφθασαν στα ύψη και μάλιστα τα υψηλά αυτά επίπεδα διατηρήθηκαν ακόμα και όταν τελείωσε το παιχνίδι. Η απελευθέρωση των ορμονών είναι ανάλογη με αυτή που συναντάται σε καταστάσεις έντονου άγχους, όπως πτώσεις με αλεξίπτωτο, και αυτή η προαγωγή της διάθεσης και η διέγερση συνήθως διατηρείται για πολλές ώρες μετά το πέρας του παιχνιδιού, εξηγούν οι ερευνητές. Και προσθέτουν ότι αυτή ακριβώς η φυσική αντίδραση του οργανισμού απέναντι στα τυχερά παιχνίδια είναι που δελεάζει τον παίχτη, προτρέποντάς τον να εξακολουθεί να παίζει ολοένα και περισσότερο, απλά και μόνο για τη συναισθηματική και ψυχολογική ανάταση, που προκαλείται.

ΠΗΓΕΣ:

-ΠΑΤΡΙΣ

-Εγκυκλοπαίδεια Δρανδάκη

-ΟΠΑΠ

-διεύθυνση κρατικών λαχείων

Cretalive.gr