Έτσι φτάσαμε στα περίφημα «Νοεμβριανά»

Στις 18 Νοεμβρίου 1916 σημειώνονται τα περίφημα «Νοεμβριανά»…

Ήταν οι ένοπλες συγκρούσεις που έφεραν αντίπαλους, στρατεύματα πιστά στο Βασίλειο της Ελλάδας με γαλλο-βρετανικές δυνάμεις που είχαν αποβιβαστεί στην Αθήνα και συγκεκριμένα στα Φάληρο, με επικεφαλής τον Ναυάρχο Φουρνιέ, ώστε να επιτάξουν τυχόν οπλισμό.

Τον Νοέμβριο του 1916 και η Ελλάδα είναι ξανά μια εθνικά  διχασμένη χώρα. Υπάρχουν δυο αντίπαλες  κυβερνήσεις, μία στη Θεσσαλονίκη με  τον Ελευθέριο Βενιζέλο και μία στην Αθήνα κάτω από την επιρροή  του βασιλιά Κωνσταντίνου. Η πολιτική διένεξη αφορά είσοδο ή μη της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα κύρια γεγονότα της διένεξης αφορούν διαδοχικά την παραίτηση του Βενιζέλου, τη δημιουργία ξεχωριστού κράτους με πρωτοβουλία του στην Βόρεια Ελλάδα με πρωτεύουσα τη Θεσσαλονίκη και την εκδίωξη του Κωνσταντίνου από την Ελλάδα μετά από στρατιωτική παρέμβαση των δυνάμεων της Αντάντ.

Έτσι φτάσαμε σε μια στρατιωτική αντιπαράθεση μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των Αγγλογαλλικών δυνάμεων, οι οποίες υποπτεύτηκαν μια μυστική συμφωνία ανάμεσα στην Ελλάδα και τους αντιπάλους τους και αυτό θα οδηγούσε σε κίνδυνο τις δικές του δυνάμεις στην Μακεδονία.

 

Ένα τεράστιο χάσμα δημιουργήθηκε με αποτέλεσμα μια σειρά τραυματικών γεγονότων για την Ελλάδα μέχρι και το 1974 και φυσικά την έκπτωση της μοναρχίας στην χώρα μας. Τα γεγονότα αυτά που επηρέασαν γενιές Ελλήνων και άλλαξαν τον λεγόμενο πληθυσμιακό και πολιτικό χάρτη της χώρας ήταν  η μικρασιατική καταστροφή, η δικτατορία του Μεταξά, ο εμφύλιος πόλεμος και μετέπειτα η Δικτατορία των Συνταγματαρχών ως και την τραγωδία της Κύπρου.

«Άλλη είναι η πατρίδα η δική σου κι άλλη η πατρίδα του πλούσιου. Αυτό είναι το σωστό, φτάνει μόνο να το σκεφτείς και μοναχός σου….Λοιπόν, απόχτησε πρώτα πατρίδα δική σου κι ύστερα βλέπουμε για την τιμή της»."Ο Κόκκινος Τράγος", Κώστα Παρορίτη ,1924

 Στις 3 Νοεμβρίου 1916 ο Γάλλος ναύαρχος Φουρνιέ, με επιστολή του στην κυβέρνηση Λάμπρου, ζητάει αφοπλισμό των ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων. Οι αγγλογάλλοι, που είναι στο πλευρό του Βενιζέλου αξιώνουν την παράδοση τεράστιων ποσοτήτων πολεμικού υλικού από την κυβέρνηση των Αθηνών. Η κυβέρνηση του απαντά αρνητικά στις 9 του μηνός. Αλλά ο Φουρνέ επανέρχεται στις 11 με νέο αίτημα:

 «Μέχρι 18 – 11 – 1916 ζητώ 10 ορειβατικάς πυροβολαρχίας. Μη λαμβάνων ικανοποίησιν θα ευρεθώ εις την ανάγκην να λάβω από της 18ης τα μέτρα άτινα θα συνεπήγετο η κατάστασις.» 

Η κυβέρνησης  αρνείται και πάλι και ο βασιλιάς Κωνσταντίνος συγκαλεί Συμβούλιο του Στέμματος. Ο Φουρνιέ επανέρχεται στις 12 με τηλεγραφική διακοίνωση και θέτει προθεσμία για τον αφοπλισμό.

Τέσσερις· μέρες νωρίτερα, στις 8 Νοεμβρίου, είχε αξιώσει από τους πρεσβευτές Γερμανίας, Αυστροουγγαρίας, Βουλγαρίας και Τουρκίας να αποχωρήσουν από την Αθήνα, σημειώνοντας: «Η διαμονή υμών εν Ελλάδι δεν δύναται να παραταθή περισσότερον».Οι πρεσβευτές υπάκουσαν και ανεχώρησαν για Καβάλα. 

Στις 18 Νοεμβρίου σημειώνονται τα περίφημα «Νοεμβριανά», (μετά την άρνηση του κράτους των Αθηνών να παραδώσουν αντιτορπιλικά, σιδηροδρόμους και λιμάνι) όπου φιλοβασιλικοί βρέθηκαν εναντίον Βενιζελικών, ο Φουρνιέ κατέλαβε τον Πειραιά, οι Γάλλοι βομβάρδισαν τα Ανάκτορα, ενώ υπήρξαν συμπλοκές συμμαχικών και ελληνικών δυνάμεων, στο Ρουφ, το Αστεροσκοπείο και το Νεκροταφείο, με νεκρούς, τραυματίες και αιχμαλώτους. Λίγο αργότερα, η πόλη πλήττεται από τα μαζικά πυρά του συμμαχικού στόλου. Ο βομβαρδισμός θα σταματήσει αργά το βράδυ, έπειτα από συμφωνία του Κωνσταντίνου με τους πρεσβευτές της Αντάντ. 

Οι απώλειες σε νεκρούς και τραυματίες είναι μεγάλες και για τις δύο πλευρές. Όλα τα λιμάνια ήταν αποκλεισμένα από τους Γάλλους με αποτέλεσμα η Αθήνα αλλά και άλλες πόλεις κοντά σ΄ αυτήν να λιμοκτονήσουν.

Οι συμμαχικές δυνάμεις αποσύρονται, δίνοντας τη θέση τους στην αναρχία. Οι υποστηρικτές του βασιλιά εξαπολύουν άγριες επιθέσεις κατά «βενιζελικών» στόχων. Λεηλατούν σπίτια και καταστήματα, κακοποιούν πολίτες και επώνυμους υποστηρικτές του Βενιζέλου, καταστρέφουν εγκαταστάσεις εφημερίδων. «Τακτοποιούμε τα του οίκου μας» φέρεται να δήλωσε ο πρωθυπουργός Σπυρίδων Λάμπρος. Οι εφημερίδες σημείωναν ότι: «επληγώθησαν αθώαι γυναίκες και παιδιά». 

Το ΕΜΠΡΟΣ σε κύριο άρθρο του, υπό τον τίτλο «Το θλιβερόν συμπέρασμα των χθεσινών γεγονότων», σημείωνε στις 19 Νοεμβρίου:

« Ο κ. Βενιζέλος εν Θεσσαλονίκη θα αλαλάζη εκ χαράς. Διότι επέτυχε τέλος πάντων χθες να θέση αντιμέτωπον την Ελλάδα προς τας Δυνάμεις της Αντάντ.»

Ως απάντηση, η «Τριανδρία» που την αποτελούσαν ο Παύλος Κουντουριώτης, ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο Παναγιώτης Δαγκλής και η προσωρινή κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης θα κηρύξουν, με ειδικό διάγγελμα στις 25 Νοεμβρίου έκπτωτο το Βασιλιά Κωνσταντίνο. Παράλληλα, οι δυνάμεις της Αντάντ θα επιβάλουν γενικό αποκλεισμό για τις «αθλιότητες του καθεστώτος των Αθηνών», επιτείνοντας την ήδη κακή κατάσταση της αγοράς και φανατίζοντας ακόμη περισσότερο τον πληθυσμό, που αδυνατεί να εξασφαλίσει πλέον τα τρόφιμα της ημέρας.

Οι εξελίξεις αυτές προκάλεσαν έντονες διαμαρτυρίες ενάντια στους συμμάχους στην Αθήνα από τους υποστηρικτές του Βασιλιά. Την 1 Δεκεμβρίου 1916, οι σύμμαχοι θέλοντας να ελέγξουν τη κατάσταση συγκέντρωσαν μικρή στρατιωτική δύναμη έξω από την Αθήνα, η οποία συνάντησε οργανωμένη αντίσταση και τελικά αναγκάστηκε να απομακρυνθεί. Την επόμενη μέρα και για τρεις συνεχόμενες ημέρες, υποστηρικτές του Βασιλιά εξεγέρθηκαν εναντίον των υποστηρικτών του Βενιζέλου, φέρνοντας πιο κοντά αυτό που αργότερα ονομάστηκε Εθνικός Διχασμός. Τα γεγονότα αυτά, αν και διαδραματίστηκαν τον Δεκέμβριο, έγιναν γνωστά ως Νοεμβριανά καθώς το χρονικό διάστημα αυτό άνηκε στον μήνα Νοέμβριο σύμφωνα με το παλιό ημερολόγιο.

Μετά από αυτά τα γεγονότα, οι σύμμαχοι αποφάσισαν να απομακρύνουν τον Βασιλιά Κωσταντίνο από την εξουσία, αποκλείοντας με το ναυτικό τους περιοχές που υποστηρίζονταν από τον βασιλιά, ο οποίος τελικά παραιτήθηκε του αξιώματός του στις 15 Ιουνίου 1917. Οι Έλληνες ενώθηκαν κάτω από τη ηγεσία του Ελευθερίου Βενιζέλου και συμμετείχαν στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό των συμμάχων. Η είσοδος των Ελλήνων στον πόλεμο, δημιούργησε αριθμητικό πλεονέκτημα στο Μακεδονικό μέτωπο και οι σύμμαχοι τελικά κατάφεραν να απομακρύνουν τις ΓερμανοΒουλγαρικές δυνάμεις από τα Βαλκάνια.

 

Ιδού η περιγραφή της πρώτης μέρας των κατά τα Νοεμβριανά,από τον Χρήστο Χουρμούζιο

«...Τα καταστήματα εκλείσθησαν, αι οδοί ηρημώθησαν, η συγκοινωνία ενεκρώθη. Ο Βενιζελικός κόσμος ευρίσκετο υπό το κράτος εύλογου τρόμου … δεν ήργησαν να σημειωθούν και αιματηρά επεισόδια … Η νυξ της αιματηράς ημέρας διήλθε ζοφερά και βαρεία και πλήρης αγωνίας δι΄ολόκληρον τον φιλήσυχον πληθυσμόν της πόλεως. Ήδη από των πρώτων εσπερινών ωρών πάσα κυκλοφορία ανά τας οδούς είχε διακοπεί. Η κίνησις των τραμ ανεκόπη επίσης, διαταγή δε της Κυβερνήσεως δεν ανήφθησαν και οι δημοτικοί φανοί.

Μεθ΄ εκάστην έκρηξιν πυροβολισμών των επιστράτων περίπολοι σπεύδουσαι αποκλείουν την καθ΄ ης η απόπειρα οικίαν ή κατάστημα και συλλαμβάνουν μεθ΄ ύβρεων και δεινών προπηλακισμών και κακοποιήσεων τους εντρόμους Βενιζελικούς ενοίκους, οίτινες δέσμιοι ή συρόμενοι εν μέσω λογχών οδηγούνται εις το Φρουραρχείον υπό το στίγμα ομοιομόρφου άπαντες κατηγορίας, συνωμοσίας κατά του καθεστώτος και εσχάτης προδοσίας … Και είνε χαρακτηριστικόν το επεισόδιον το οποίον αφηγείται η Εσπερινή περί ενός εκ των συλληφθέντων τούτων, όστις απαγόμενος υπό της περιπόλου και εκσυριττόμενος υπό του πλήθους διεμαρτύρετο προς το πλήθος, του οποίου εζήτει να κινήσει την συμπάθειαν, ότι "αυτός δεν ήτο Βενιζελικός, αλλά μόνο κλέπτης…!

Παντού όπου εισήρχοντο οι άτακτοι και οι άλλοι οπλοφόροι της Κυβερνήσεως, η εισβολή των χρησιμοποιείται προς διαρπαγήν και λαφυραγωγίαν. Οι συλλαμβανόμενοι θεωρούνται ως προγεγραμμένοι, των οποίων η ζωή εξαρτάται πράγματι μόνον εκ της καλής θελήσεως των αιχμαλωτιστών των. Η περιουσία των θεωρείται ως περιουσία καταδίκων επιθανατίων, την οποίαν δύνανται να διαθέσουν κατά βούλησιν οι "τίμιοι" άνθρωποι, οι αναλαβόντες το καθήκον να μολύνουν τα όπλα των εις το αίμα των "προδοτών"…»

ΠΗΓΕΣ: 

Χρ. Χουρμούζιος Τα κατά την 18ην και 19ην Νοεμβρίου 1916 και επέκεινα, τυπ. Εσπερίας, Λονδίνο 1919

Αντώνης Τραυλαντώνης , Λεηλασία μιας ζωής ,1934

Sansimera.gr

Wikipedia.org

Ιστορία Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου

Εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ

Εφημερίδα ΣΚΡΙΠ

Imerologionmakednon.blogspot.gr

Cretalive.gr 

pireorama.blogspot.gr