Προϊστορικοί άνθρωποι ενδεχομένως να έπεφταν σε χειμερία νάρκη, σύμφωνα με νέα έρευνα

Στοιχεία από οστά που βρέθηκαν σε σπηλιά στην Ισπανία υποδεικνύουν πως οι προϊστορικοί μας πρόγονοι ίσως να είχαν τη δυνατότητα να πέφτουν σε χειμερία νάρκη για να επιβιώσουν στις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα, εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια πριν, σύμφωνα με νέα έρευνα, με τη συμμετοχή Έλληνα επιστήμονα από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.

Όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα του Guardian, το εν λόγω επιστημονικό άρθρο δημοσιεύτηκε στο L’Anthropologie από τον Αντώνη Μπαρτσιώκα, καθηγητή Φυσικής Ανθρωπολογίας και Παλαιοανθρωπολογίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και τον Χουάν Λουίς Αρσουάγκα, ο οποίος είχε ηγηθεί της ομάδας που πραγματοποίησε τις πρώτες ανασκαφές στο σπήλαιο Σίμα ντε λος Χουέσος στην Αταπουέρκα, κοντά στο Μπούργκος της Ισπανίας.

Μέσα στα τελευταία 30 χρόνια, απολιθωμένα απομεινάρια αρκετών δεκάδων ανθρώπων έχουν βρεθεί στο σπήλαιο, το οποίο πρακτικά αποτελεί ένα ομαδικό τάφο: Χιλιάδες δόντια και κομμάτια οστών φαίνονται να έχουν εναποτεθεί σκόπιμα εκεί. Τα απολιθώματα αυτά είναι ηλικίας 400.000 ετών και άνω και πιθανώς προέρχονταν από πρώιμους Νεάντερταλ ή τους προκατόχους τους. Γενικότερα μιλώντας, ο χώρος αυτός θεωρείται ένας πραγματικός παλαιοντολογικός θησαυρός, παρέχοντας πολύτιμα στοιχεία ως προς την πορεία της ανθρώπινης εξέλιξης στην Ευρώπη- ωστόσο, σύμφωνα με τους εν λόγω ερευνητές, φαίνεται να υπάρχει και μια άλλη διάσταση, που ήταν άγνωστη μέχρι τώρα.

Οι δύο επιστήμονες υποστηρίζουν ότι τα απολιθώματα που βρέθηκαν στο σπήλαιο παρουσιάζουν εποχικές διακυμάνσεις οι οποίες υποδεικνύουν ότι η ανάπτυξη των οστών διαταρασσόταν για αρκετούς μήνες κάθε χρόνο. Όπως εκτιμούν, οι προϊστορικοί εκείνοι άνθρωποι βρίσκονταν σε καταστάσεις μεταβολισμού που τους επέτρεπαν να επιβιώνουν για μακρές χρονικές περιόδους σε συνθήκες πολύ χαμηλών θερμοκρασιών, με περιορισμένες προμήθειες τροφής και επαρκή αποθέματα σωματικού λίπους. Εν ολίγοις, φαίνεται πως έπεφταν σε χειμερία νάρκη και αυτό παρουσιάζεται υπό τη μορφή διαταραχής στην ανάπτυξη των οστών τους.

Οι επιστήμονες παραδέχονται πως αυτή η θεωρία μπορεί να ακούγεται «σαν επιστημονική φαντασία», μα τονίζουν πως είναι πολλά τα θηλαστικά που το κάνουν, μεταξύ των οποίων και πρωτεύοντα. «Αυτό υποδεικνύει πως η γενετική βάση και η φυσιολογία για έναν τέτοιο υπομεταβολισμό θα μπορούσε να διατηρείται σε πολλά ήδη θηλαστικών, μεταξύ των οποίων και οι άνθρωποι» υποστηρίζουν οι κ.κ. Μπαρτσιώκας και Αρσουάγκα.

Tο μοτίβο των κακώσεων που βρέθηκαν στα ανθρώπινα οστά στο σπήλαιο είναι αντίστοιχο αυτών στα οστά ζώων που πέφτουν σε νάρκη, μεταξύ των οποίων και οι αρκούδες. «Μια στρατηγική χειμερίας νάρκης θα ήταν η μόνη λύση για να επιβιώσουν, αν είχαν να περάσουν μήνες σε μια σπηλιά εξαιτίας των συνθηκών ψύχους» γράφουν οι επιστήμονες, υπογραμμίζοντας παράλληλα πως στο σπήλαιο είχαν βρεθεί και τα απομεινάρια μιας αρκούδας των σπηλαίων σε νάρκη (Ursus deningeri), καθιστώντας πιο πιθανό να έκαναν και οι άνθρωποι κάτι παρόμοιο.

Οι ερευνητές εξετάζουν και αντεπιχειρήματα- όπως το ότι σημερινοί άνθρωποι που ζουν σε πολύ ψυχρά κλίματα (όπως οι Ινουΐτ και οι Σάμι της Λαπωνίας) δεν πέφτουν σε νάρκη, οπότε γιατί να το έκαναν οι άνθρωποι του σπηλαίου Σίμα; Η απάντηση, όπως λένε, είναι πως οι Ινουΐτ και οι Σάμι παίρνουν την τροφή που χρειάζονται για τον χειμώνα από λιπαρά ψάρια και λίπος ταράνδου, οπότε δεν χρειάζεται να πέφτουν σε νάρκη. Αντίθετα, στην περιοχή γύρω από το Σίμα πριν από μισό εκατομμύριο χρόνια δεν υπήρχε κάτι που να παρέχει επαρκή τροφή. Όπως γράφουν, η ξηρή Ιβηρία δεν θα μπορούσε να παρέχει αρκετή τροφή πλούσια σε λίπη για τους κατοίκους του Σίμα κατά τον σκληρό χειμώνα, οδηγώντας στη λύση της νάρκης στις σπηλιές.