Πώς οι φάλαινες μπορούν να βοηθήσουν στις σεισμικές έρευνες

H πτεροφάλαινα έχει ίσως την πιο βροντερή φωνή του πλανήτη, με τα τραγούδια της να φτάνουν σε ένταση τα 189 decibel και να ταξιδεύουν σε απόσταση 1.600 χιλιομέτρων.

Σύντομα, οι διαπεραστική ήχοι του κήτους θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν σε σεισμικές έρευνες για τον εντοπισμό υδρογονανθράκων κάτω από τον πυθμένα των ωκεανών, ή ακόμα και για έρευνες σεισμολογίας.

Ο Βάτσλαβ Κούνα, γεωλόγος του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Όρεγκον, είχε αναλάβει να αναλύσει τις μετρήσεις σεισμομέτρων που έχουν εγκατασταθεί έξω από τις ακτές της πολιτείας σε βάθος τριών χιλιομέτρων.

Οι σεισμογράφοι τύχαινε συχνά να καταγράφουν τραγούδια πτεροφαλαινών, τα οποία έπρεπε να διαγραφούν από τα δεδομένα για να μην επηρεάσουν τις αναλύσεις. Ο Κούνα αναρωτήθηκε αν αυτές οι «άχρηστες» καταγραφές θα μπορούσαν τελικά να έχουν πρακτική αξία.

Η θεωρία του επιβεβαιώθηκε όταν εξετάστηκαν τα τραγούδια έξι πτεροφαλαινών της περιοχής, ηχογραφήσεις συνολικής διάρκειας 22 ωρών.

Ένα μέρος των ηχητικών κυμάτων που εκπέμπουν τα κήτη ανακλάται στον βυθό, ένα άλλο μέρος όμως διαπερνά τον πυθμένα και ανακλάται από υποκείμενα στρώματα. Όσο πιο βαθιά βρίσκεται το στρώμα όπου ανακλάστηκαν τα κύματα, τόσο περισσότερο χρόνο χρειάζεται η ηχώ για να επιστρέψει στην πηγή του ήχου.

Αυτό ακριβώς είναι που κάνουν και οι γεωλόγοι στη διάρκεια των λεγόμενων σεισμικών ερευνών, οι οποίες βασίζονται σε ηχοβολιστικές συσκευές που ονομάζονται πιστόλια αέρα. Η ανάλυση του αντίλαλου επιτρέπει την χαρτογράφηση του υπεδάφους και την αναγνώριση επιμέρους στρωμάτων.

Οι ηχογραφήσεις του τραγουδιού των φαλαινών επιτρέπουν την εκτίμηση της πυκνότητας και του πάχους των γεωλογικών στρωμάτων, αναφέρει η ομάδα του Κούνα στο περιοδικό Science. Τα ευρήματα της ανάλυσης βρίσκονταν σε συμφωνία με προηγούμενες σεισμικές έρευνες έξω από το Όρεγκον, λένε οι ερευνητές.

Η βιολογική νέα μέθοδος είναι βέβαια απίθανο να αντικαταστήσει πλήρως τις σεισμικές έρευνες, δεδομένου ότι οι ήχοι των φαλαινών φτάνουν μόνο 3 χιλιόμετρα κάτω από τον πυθμένα, συγκριτικά με 8 χιλιόμετρα στην περίπτωση των ηχοβολιστικών συσκευών.

Επιπλέον, οι πτεροφάλαινες προτιμούν τα κρύα νερά του ανοιχτού ωκεανού, οπότε το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη μένει εκτός της εμβέλειας των τραγουδιών τους.

Παρόλα αυτά, «η μέθοδος είναι χρήσιμη για τη μελέτη του ωκεάνιου φλοιού στις περιπτώσεις που οι στάνταρτ τεχνικές δεν είναι διαθέσιμες», λένε οι ερευνητές.