Πώς οι άνθρωποι έχασαν την ουρά τους

Μία νέα αμερικανική επιστημονική μελέτη υποστηρίζει πως μία μοναδική γενετική μετάλλαξη ήταν αρκετή, ώστε οι «εξάδερφοί» μας οι πίθηκοι και οι άνθρωποι να χάσουν την ουρά τους, αλλά οι μαϊμούδες να την κρατήσουν. Για πρώτη φορά, μία ομάδα επιστημόνων πιστεύει ότι εντόπισε την κρίσιμη μετάλλαξη που εξαφάνισε τις ουρές των προγόνων μας πριν περίπου 20 εκατομμύρια χρόνια.

Για περίπου μισό δισεκατομμύριο χρόνια, τα ζώα που ήταν πρόγονοι του ανθρώπου, είχαν ουρά. Ήδη τα πρώτα ψάρια χρησιμοποιούσαν ουρές για να κολυμπούν στις προϊστορικές θάλασσες, ενώ πολύ αργότερα, όταν εξελίχθηκαν τα πρωτεύοντα, οι ουρές τους βοηθούσαν στην ισορροπία τους, καθώς κινούνταν από κλαδί σε κλαδί στα δέντρα. Τα αρχαιότερα γνωστά πρωτεύοντα πριν 66 εκατομμύρια χρόνια είχαν κανονικές ουρές και μέχρι σήμερα πολλά πρωτεύοντα (μεταξύ άλλων, σχεδόν όλες οι μαϊμούδες) τις έχουν κρατήσει, όπως και πολλά άλλα θηλαστικά (π.χ. τρωκτικά).

Αλλά όταν εμφανίστηκαν οι πίθηκοι, πριν περίπου 20 εκατομμύρια χρόνια, δεν είχαν καθόλου ουρά, όπως δεν είχαν και οι άνθρωποι που ακολούθησαν εξελικτικά. Κάποια στιγμή, πριν 20 έως 25 εκατομμύρια χρόνια, εκτιμάται ότι οι ουρές εξαφανίστηκαν και ο Δαρβίνος ήταν ο πρώτος που επεσήμανε αυτήν τη σημαντική ανατομική αλλαγή.

Το πώς και γιατί συνέβη αυτό, παρέμενε ένα μυστήριο. Τώρα, Αμερικανοί επιστήμονες ισχυρίζονται ότι βρήκαν την «ένοχη» μετάλλαξη στο DNA. Πιστεύουν ότι το επιβεβαίωσαν, επειδή όταν προκάλεσαν τη συγκεκριμένη μετάλλαξη γονιδίου σε ποντίκια, αυτά δεν ανέπτυξαν κανονικές ουρές. Άλλοι επιστήμονες τόνισαν ότι είναι αδύνατο να αποδείξει κανείς με βεβαιότητα ότι όντως η εν λόγω μετάλλαξη εξαφάνισε τις ουρές, αλλά είναι πολύ πιθανό.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Μπο Σία της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, οι οποίοι έκαναν τη σχετική προδημοσίευση στο bioRxiv (δεν έχουν κάνει ακόμη δημοσίευση σε επιστημονικό περιοδικό), σύμφωνα με το «Science» και τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης», εντόπισαν μία μετάλλαξη στο γονίδιο ΤΒΧΤ που είναι κοινό στους πιθήκους και στους ανθρώπους, αλλά απουσιάζει στις μαϊμούδες.

Σύμφωνα με τη θεωρία τους, η μετάλλαξη συνέβη ξαφνικά σε κάποιον πίθηκο πριν 20-25 εκατ. χρόνια, με αποτέλεσμα να πάψει να έχει ουρά ή να έχει μόνο κάποια πολύ μικρή. Στη συνέχεια, οι χωρίς ουρές απόγονοί του επιβίωσαν στο παιγνίδι της φυσικής επιλογής, περνώντας τη μετάλλαξη στους απογόνους τους κ.ο.κ. Τελικά, η μετάλλαξη στο ΤΒΧΤ έγινε κοινή σε όλους τους πιθήκους και τους ανθρώπους. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η συγκεκριμένη μετάλλαξη δεν είναι ο μόνος λόγος που οι άνθρωποι γεννιούνται με κόκκυγα αντί για ουρά, καθώς πιθανότατα και άλλα εμπλεκόμενα γονίδια υπέστησαν μεταλλάξεις αργότερα.

Από την άλλη πλευρά, όμως, όπως υπογραμμίζουν άλλοι βιολόγοι, είναι δύσκολο να εξηγηθεί εξελικτικά πώς πίθηκοι χωρίς ουρά, πλέον, κατάφεραν να αποκτήσουν εξελικτικό πλεονέκτημα, καθώς θα έπεφταν πολύ συχνότερα από τα δέντρα, λόγω χειρότερης ισορροπίας. Ακόμη χειρότερα, η μετάλλαξη που εξαφάνισε τις ουρές, αύξησε παράλληλα τον κίνδυνο για εκ γενετής ελαττώματα στη σπονδυλική στήλη, τα οποία εκδηλώνονται σήμερα σε περίπου ένα στα 1.000 νεογνά.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ