Ποια γλώσσα είναι η αρχαιότερη;

Στον πλανήτη Γη υπάρχουν πάνω από 7.100 γλώσσες. Το 40% από αυτές κινδυνεύουν με εξαφάνιση (αυτό σημαίνει ότι οι πληθυσμοί που ομιλούν αυτές τις γλώσσες μειώνονται). Υπάρχουν γλώσσες που τις μιλάνε λιγότερα από χίλια άτομα. Από την άλλη, παραπάνω από τους μισούς κατοίκους του πλανήτη μιλάνε μόλις τις 23 ευρύτατα διαδεδομένες γλώσσες.  

Οι ομιλούντες και μη γλώσσες είναι μία ιστορία ανθρώπινης επικοινωνίας. Για το λόγο αυτό στο ερώτημα για το ποια γλώσσα είναι η αρχαιότερη δεν είναι εύκολο να δοθεί μία ολοκληρωμένη απάντηση.  

Για παράδειγμα, οι γλωσσολόγοι στην προσπάθειά τους να αποκρυπτογραφήσουν τις πήλινες πλακέτες ή για να μελετήσουν την εξέλιξη των ζωντανών γλωσσών, αναγκαστικά, ξεπερνούν τα στενά πλαίσια της γλωσσολογίας. Το συναρπαστικό είναι ότι κατά την διάρκεια της αποκρυπτογράφησης της άγνωστης γλώσσας αποκαλύπτονται μυστικά των αρχαίων πολιτισμών και ξεκινούν νέες έντονες συζητήσεις μεταξύ των επιστημόνων.  

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η μελέτη των αρχαίων ή σύγχρονων γλωσσών παίζει καθοριστικό ρόλο στην κατανόηση του παρελθόντος: βοηθάει να καταγράψουμε τους δρόμους της μετανάστευσης των λαών και τις ιστορικές επαφές διαφορετικών πολιτισμών. 

Μία γλώσσα έχει πολλές εκφράσεις: η ομιλία, η γραφή, η γλώσσα των χειρονομιών, η κάθε γλώσσα έχει τα χαρακτηριστικά της. Οι επιστήμονες χρησιμοποιούν διαφορετικούς μεθόδους για να προσδιορίσουν την ηλικία μιας γλώσσας και την καταγωγή της. Λόγου χάρη, όταν έχει εντοπιστεί η χρονική περίοδος κατά την οποία οι δύο διάλεκτοι της ίδιας γλώσσας αρχίζουν να αυτονομούνται και να απομακρύνονται η μία από την άλλη, τότε μιλάμε για την στιγμή της γέννηση μιας καινούργιας γλώσσας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα Αγγλικά και τα Γερμανικά που προέρχονται από τα Πρωτογερμανικά.  

Δεν μπορούμε να πούμε με ακρίβεια ποια γλώσσα τελικά είναι η πιο αρχαία. Μερίδα επιστημόνων θεώρει ότι όλες οι γλώσσες προέρχονται από μία αρχική πανανθρώπινη “πρωτόγλωσσα”. Αν είναι έτσι, τότε όλες οι γλώσσες, κατά κάποιον τρόπο, έχουν μία πηγή. Η σκέψη αυτή μένει σαν υπόθεση και είναι πολύ δύσκολο να τεκμηριωθεί. 

Από τα πιο αρχαία δείγματα γραφής, σύμφωνα με τους επιστήμονες, είναι η λεγόμενη σφηνοειδής γραφή στους πολιτισμούς των Σουμερίων και Ακκάδων (το λιγότερο πριν 4 600 χρόνια) και ιερογλυφικά των Αιγυπτίων (περίπου την ίδια περίοδο).     

Μερίδα επιστημόνων της παγκόσμιας κοινότητας των γλωσσολόγων προτείνει να χαρακτηρίζεται ως η πιο αρχαία εκείνη η γλώσσα πού πρώτη απόκτησε γραφή.

 Στα μέσα της 3ης χιλιετίας π.Χ. φαίνεται πως τοποθετούνται οι κρητικές συλλαβικές γραφές, οι αναφερόμενες έως τώρα ως Μινωικές γραφές, δηλαδή 500 χρόνια πριν από την καθιερωμένη άποψη, η οποία τις τοποθετούσε στο 1900 πΧ. Έτσι λοιπόν, οι γραφές αυτές χρονολογούνται παράλληλα με τη γραφή στην κοιλάδα του Ινδού ποταμού περί το 2400 πΧ, ενώ τα Αιγυπτιακά Ιερογλυφικά τοποθετούνται περίπου στο 3000 π.Χ.

Πηγή: Scientific American, Inosmi