Οι πρώτες στιγμές ενός σουπερνόβα

Τις πρώτες στιγμές ενός σουπερνόβα, για πρώτη φορά τόσο λεπτομερώς, παρατήρησαν ερευνητές.

Οι επιστήμονες ισχυρίζονται ότι αυτό θα μπορούσε να  βοηθήσει ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα τι συμβαίνει στα αστέρια όταν πεθαίνουν.

Χρησιμοποιώντας δεδομένα που συλλέχθηκαν από το διαστημικό τηλεσκόπιο Κέπλερ της NASA το 2017, οι αστροφυσικοί κατέγραψαν την αρχική έκρηξη φωτός από ένα σουπερνόβα.

Σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, οι επιστήμονες πρότειναν ότι το αστέρι που «εξερράγη» ήταν πιθανό ένας κίτρινος υπεργίγαντας, ο οποίος είναι πάνω από 100 φορές μεγαλύτερος από τον ήλιο μας.

Ο Πάτρικ Άρμστρονγκ, διδακτορικός φοιτητής στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας και βασικός συγγραφέας της μελέτης, είπε ότι η πρώτη φάση ενός σουπερνόβα δεν είχε παρατηρηθεί ποτέ στο παρελθόν.

«Για να το καταγράψει κάποιος επιστήμονας, πρέπει να κοιτάξει προς το σωστό μέρος του ουρανού, τη σωστή στιγμή, με τη σωστή βάση δεδομένων των λεπτομερειών, για να μπορέσει να δει τα πάντα», είπε.

Ο Άρμστρονγκ είπε ότι το σουπερνόβα, που ονομάζεται SN2017jgh, ήταν περισσότερο από ένα δισεκατομμύριο έτη φωτός μακριά από τη Γη. «Το φως που βλέπαμε είχε φύγει από αυτό το αστέρι πριν από ένα δισεκατομμύριο χρόνια».

Κατά μέσο όρο, οι αστρονόμοι αναμένουν ένα αστέρι να εκρήγνυται ανά γαλαξία κάθε 100 χρόνια. «Υπάρχουν εκατομμύρια γαλαξίες στον νυχτερινό ουρανό, πράγμα που σημαίνει ότι ανάλογα με το πόσο καλή είναι η κάμερά σας, μπορεί να έχετε περίπου ένα σουπερνόβα την εβδομάδα ή έως ένα σουπερνόβα την ημέρα εάν έχετε μια καλή κάμερα όπως το διαστημικό τηλεσκόπιο Κέπλερ» είπε ο Άρμστρονγκ.

Ένα σουπερνόβα εκρήγνυται γρήγορα αλλά χρειάζονται εβδομάδες ή μήνες για να φωτιστεί και στη συνέχεια να εξασθενίσει. Η πρώιμη φάση της έκρηξής του είναι παρατηρήσιμη για λίγες μόνο ημέρες.

Οι επιστήμονες έκαναν την ανακάλυψη βασισμένη σε μια «καμπύλη φωτός ειδικής ψύξης», η οποία μέτρησε την αλλαγή στην ποσότητα φωτός που εκπέμπει το σουπερνόβα με την πάροδο του χρόνου.

«Βλέπουμε στον νυχτερινό ουρανό αυτό το μικροσκοπικό σημείο φωτός να γίνεται όλο και πιο φωτεινό, καθώς το σουπερνόβα εκρήγνυται και (στη συνέχεια) γίνεται πιο αμυδρό», είπε ο Άρμστρονγκ. «Αυτή είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε την καμπύλη του φωτός με πλήρη λεπτομέρεια».

Το φάσμα του φωτός που απελευθερώνεται από το σουπερνόβα έδωσε επίσης στοιχεία για τη σύνθεσή του.

«Παίρνουμε το φως από εκείνο το σουπερνόβα και το χωρίζουμε σε ένα ουράνιο τόξο, και ανάλογα με τα χρώματα που βλέπουμε - αν υπάρχει πολύ κόκκινο ή πράσινο - αυτό μπορεί να μας δώσει πληροφορίες για τα στοιχεία που υπάρχουν σε εκείνο», σημείωσε ο Άρμστρονγκ.

Πρόσθεσε δε, ότι η παρατήρηση επέτρεψε στους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα ποια αστέρια εκρήγνυνται σε διαφορετικά σουπερνόβα.

«Κανονικά δεν μπορούμε να πάρουμε πολλές πληροφορίες για αυτά τα αστέρια επειδή έχουν εκραγεί και δεν απομένουν πολλά για να δούμε».

Σε αντίθεση με άλλα τηλεσκόπια που πραγματοποιούν παρατηρήσεις μία φορά την ημέρα, το τηλεσκόπιο Κέπλερ της Nasa καταγράφει εικόνες μία φορά κάθε μισή ώρα, επιτρέποντας την τεκμηρίωση ολοκληρωμένης καμπύλης φωτός. Η αποστολή του Kepler τελείωσε επίσημα το 2018.