Οδηγώντας σε ζωντανή μετάδοση: H θανάσιμη συνήθεια των influencers

Λέγεται vlogging-on-the-go και δεν είναι ελληνικής εμπνεύσεως. Ο λόγος για την ξενόφερτη τάση, που εσχάτως ελληνοποιήθηκε, των γνωστών influencers, οι οποίοι συνηθίζουν να προωθούν προϊόντα, ιδέες ή απλώς τον εαυτό τους μιλώντας σε ζωντανή σύνδεση στους εκατομμύρια ακολούθους τους ενώ οδηγούν ή βιντεοσκοπώντας τον εαυτό τους εν κινήσει για να αναρτήσουν στη συνέχεια το βίντεο στο προφίλ τους στα σόσιαλ μίντια.

Κοιτάζουν πότε την κάμερα, πότε τον δρόμο και συχνά περνούν από διάφορες ψυχολογικές διακυμάνσεις, ανάλογα με το αν αυτό που σχολιάζουν τους προκαλεί χαρά ή οργή.

«Συνεχώς βλέπω υψηλού προφίλ influencers να κάνουν βίντεο με τα κινητά τους τηλέφωνα στο ένα χέρι ενώ οδηγούν. Εάν το κάνετε αυτό, οι νεότεροι θα πιστεύουν ότι είναι εντάξει. Είναι επικίνδυνο και παράνομο. Σταματήστε το!», έγραφε προφίλ σχετικό με την αυτοκίνηση στο Twitter τον Αύγουστο.

Εκτός από τους δημοφιλείς ηθοποιούς του Χόλιγουντ που δεν απέχουν από το συγκεκριμένο επικίνδυνο σπορ, υπάρχουν και οι κατ’ επάγγελμα influencers, οι youtubers, οι tiktokers και τα άτομα με λογαριασμούς εκατομμυρίων ακολούθων στο Instagram, όπως η 21χρονη Αμερικανίδα Emma Chamberlain, μοντέλο και διαδικτυακή περσόνα, η οποία συνηθίζει να βιντεοσκοπεί τον εαυτό της ενώ οδηγεί το αμάξι της από πολιτεία σε πολιτεία, μιλώντας ταυτόχρονα στους διαδικτυακούς της φίλους (16,1 εκατ.) από την κάμερα του κινητού της που είναι στερεωμένη δεξιά από το τιμόνι της.

Το φαινόμενο στην Ελλάδα

Η συγκεκριμένη τάση, όπως ήταν αναμενόμενο, έχει υιοθετηθεί τα τελευταία χρόνια από την πλειονότητα των εγχώριων influencers, οι οποίοι τραβούν βίντεο ενώ βρίσκονται εν κινήσει στους ελληνικούς δρόμους, είτε μέσα από το αμάξι τους είτε ακόμα και πάνω σε μοτοσικλέτα, και καταγράφουν εκατοντάδες χιλιάδες θεάσεις. Μεταξύ των ελλήνων influencers που οδηγούν βιντεοσκοπώντας τον εαυτό τους να βγάζει λόγο εν κινήσει, βρίσκει κανείς από δημοφιλείς youtubers, καλλιτέχνες, αθλητές, τηλεοπτικά πρόσωπα μέχρι και μέλη της ελληνικής Βουλής. Οσο για τον ισχυρισμό ορισμένων ότι το κινητό είναι στερεωμένο σε ειδική θέση και άρα τα χέρια μένουν ελεύθερα, από τους ειδικούς τονίζεται ότι δεν είναι τόσο το χέρι που απασχολείται κρατώντας το κινητό όσο ο εγκέφαλος και είναι αυτό ακριβώς που αυξάνει τον κίνδυνο. Οπως εξηγούν στα «ΝΕΑ» από το Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας (ΙΟΑΣ) «Πάνος Μυλωνάς», «η χρήση του κινητού κατά την οδήγηση ενέχει πολλές μορφές απόσπασης όπως: οπτική (το βλέμμα στρέφεται εκτός δρόμου), ακουστική (το άτομο ακούει οτιδήποτε μη σχετικό με την οδήγηση), κινητική (το άτομο χρησιμοποιεί τα χέρια του για να χειριστεί άλλα αντικείμενα εκτός του τιμονιού) και γνωστική (το άτομο αποσύρει την προσοχή του από την οδήγηση και τη στρέφει οπουδήποτε αλλού)».

Η κανονικοποίηση του κινδύνου

Το μέγεθος του κινδύνου μάλιστα αυξάνεται δυσανάλογα από το γεγονός ότι οι influencers, αποτελώντας πρότυπα – κατά κανόνα – ατόμων νεότερων σε ηλικία, επιδεικνύουν τελικά μια συμπεριφορά ανεύθυνη σε άτομα που πιθανότατα βρίσκονται στο στάδιο εκμάθησης της οδήγησης και των οποίων η κρίση είναι «κατειλημμένη» από απεριόριστο θαυμασμό προς τα συγκεκριμένα πρόσωπα. «Η χρήση κινητού ιδιαίτερα από χρήστες μέσων κοινωνικής δικτύωσης που έχουν επιρροή ενδέχεται να οδηγεί σε μια «κανονικοποίηση» μιας επικίνδυνης οδηγικής συμπεριφοράς, της οδήγησης δηλαδή με απόσπαση της προσοχής του/της οδηγού.

Οι νέοι αποτελούν τους πιο ευάλωτους δέκτες αυτής της συμπεριφοράς και ενδεχομένως επηρεάζονται περισσότερο λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους, όπως είναι η ανάγκη για αποδοχή αλλά και η παρορμητικότητα και η αναζήτηση διέγερσης. Επιπλέον, μέσω μηχανισμών μίμησης είναι δυνατόν να ωθούνται οι νέοι και οι νέες στην υιοθέτηση παρόμοιας συμπεριφοράς, με αποτέλεσμα να εκτίθενται άμεσα σε κίνδυνο», σχολιάζουν από το Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας (ΙΟΑΣ) «Πάνος Μυλωνάς», προσθέτοντας: «Η χρήση του κινητού τηλεφώνου παράλληλα με την οδήγηση αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο πρόκλησης τροχαίου σοβαρής σύγκρουσης ή θανάσιμου τραυματισμού. Ιδιαίτερα όσον αφορά την ομάδα των νέων, η χρήση του κινητού αναγνωρίζεται ως ιδιαίτερα δελεαστική και συχνά επιτακτική, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό νέων αναγνωρίζει την προβληματική χρήση του κινητού κατά την οδήγηση». Ελλείψει νομικού πλαισίου, οι σύμβουλοι οδηγικής συμπεριφοράς διαπιστώνουν πως το μόνο που θα μπορούσε να λειτουργήσει κατασταλτικά προς αυτή την επικίνδυνη τάση θα ήταν, ίσως, η αποδοκιμασία των συγκεκριμένων influencers στα σχόλια κάτω από τα βίντεο με τους μονολόγους τους στο τιμόνι, καθώς το μόνο που μοιάζει να τους ενδιαφέρει – και να τους κοστίζει – είναι η διαδικτυακή τους φήμη.