Μύθος ή πραγματικότητα ότι τα smartphone μας “ακούν”;

Μύθος ή πραγματικότητα ότι οι κινητές μας συσκευές μας ακούν; Αυτό το ερώτημα έχει απασχολήσει αρκετούς από εμάς εάν όχι όλους. Ως ζήτημα όμως ήρθε πρόσφατα ξανά στην επιφάνεια μετά τις δηλώσεις της Διευθύντριας του CSI Institute στην ΕΡΤ ότι βρέθηκαν χορηγούμενες διαφημίσεις κεταμίνης μέσω των voice cookies των κινητών συσκευών της 33χρονης, που κατηγορείται για τον θάνατο της κόρης της στην Πάτρα.

Το ERTNews.gr επικοινώνησε με την κα Kέλλυ Ιωάννου, Διευθύντρια του CSI Institute, Υπ. Δρ. Ψηφιακής Εγκληματολογίας – Trauma Coach προκειμένου να παρέχει πληροφορίες για το κατά πόσο οι συνομιλίες μας μπορεί να καταγράφονται από τις κινητές συσκευές μας.

Όπως τόνισε, κάποιες φορές μετά από κάποια συζήτηση που κάνουμε, βλέπουμε να εμφανίζονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σχετικές διαφημίσεις για κάτι που αναφέραμε. Η αρχική αντίδραση είναι να εκπλαγούμε. Οι περισσότεροι γνωρίζουμε ότι υπάρχουν τα cookies, τα οποία είναι αρχεία που δημιουργούνται από τις σελίδες που επισκεπτόμαστε. Αυτά τα αρχεία έχουν στόχο να κάνουν ευκολότερη την πλοήγηση του χρήστη με το να αποθηκεύουν τις προτιμήσεις του και να δείχνουν σχετικό περιεχόμενο.

Τι είναι όμως τα voice cookies; Τα voice cookies αποθηκεύουν πληροφορίες από συζητήσεις μεταξύ ατόμων που γίνονται κοντά σε συσκευές όπως smartphones και tablets. Όταν χρησιμοποιούμε τις προκαθορισμένες ρυθμίσεις των συσκευών μας όσα λέμε μπορεί να ηχογραφούνται από το μικρόφωνο. Αρχικά αυτό γίνεται για να βοηθήσουν τους χρήστες με κάποιο αίτημά τους, αλλά και μέσα από εξατομικευμένες διαφημίσεις. Και η απόδειξη αυτού είναι η εμφάνιση σχετικών διαφημίσεων στα social media για κάτι που αναφέραμε σε κάποια συζήτηση λίγο πριν.

Πώς συμβαίνει αυτό; Η κα Ιωάννου εξηγεί ότι γίνεται μέσω εφαρμογών εικονικής βοήθειας μέσω φωνής (virtual assistants) όπως το Siri, το google assistant και άλλες οι οποίες έχουν ως στόχο να βοηθήσουν τους χρήστες ακούγοντας τα αιτήματά τους για κάποια κλήση, κάποιο sms ή μια λίστα υποχρεώσεων.

Επίσης μέσω εφαρμογών που εγκαθιστούν οι χρήστες και έχουν πρόσβαση στο μικρόφωνο της συσκευής. Η ερώτηση που μας δημιουργείται σε αυτό το σημείο είναι «Τι συμβαίνει με αυτές τις πληροφορίες που συλλέγονται;». Οι πληροφορίες αυτές, σύμφωνα με την κα Ιωάννου, αποθηκεύονται σε κάποιον server και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για διαφημιστικούς σκοπούς ή marketing.

Είναι νόμιμο να με ακούει το smartphone μου;

Ναι είναι νόμιμο να συμβαίνει αυτό. Ο λόγος είναι ότι συχνά δίνουμε συγκατάθεση όταν αποδεχόμαστε τους όρους και προϋποθέσεις των εφαρμογών που κατεβάζουμε ή των ενημερώσεων του λογισμικού. Ανάμεσα σε αυτούς τους όρους αποδεχόμαστε τη συλλογή των δεδομένων μας και τη χρήση φωνητικά καθοδηγούμενων “βοηθών”. Το να “ακούν” και να καταγράφουν οι έξυπνες συσκευές είναι παράνομο όταν δεν έχουμε δώσει τη συγκατάθεσή μας. Αυτό μπορεί να συμβεί με τη μορφή κάποιου λογισμικού παρακολούθησης (spyware) ή κάποιου κακόβουλου λογισμικού.

“Για αυτό το λόγο είναι σημαντικό να περιορίζετε τις άδειες που δίνετε σε εφαρμογές που χρησιμοποιούν το μικρόφωνο και να διαβάζετε τους όρους και τις προϋποθέσεις νέων εφαρμογών που ζητούν πρόσβαση στο μικρόφωνο” συμβουλεύει η κα Ιωάννου.

5 συμβουλές για προστασία των ηχητικών δεδομένων σας στις συσκευές σας

• Βεβαιωθείτε για τις εφαρμογές που κατεβάζετε και κατεβάζετε μόνο
  από επίσημα online καταστήματα (Play store, App store). Αυτό θα σας βοηθήσει να κατεβάσετε εφαρμογές που δεν περιέχουν κακόβουλα λογισμικά.
• Επανεξετάστε τις άδειες που έχετε παραχωρήσει στις εφαρμογές σας. Αποφασίστε αν η συγκεκριμένη εφαρμογή χρειάζεται πραγματικά πρόσβαση στο μικρόφωνο της συσκευής σας.
• Διαγράψτε το ιστορικό φωνής στο Google assistant. Έτσι θα βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν τυχόν ευαίσθητες πληροφορίες που μπορεί να σας κάνουν ευάλωτους σε μια κυβερνοεπίθεση.
• Λάβετε υπόψη σας τη χρήση VPN. Μέσω VPN οι πληροφορίες σας όπως η διεύθυνση ΙP σας και το ιστορικό περιήγησής σας είναι κρυπτογραφημένα. Αποτελεί έτσι ένα επιπρόσθετο μέσο προστασίας των δεδομένων σας.
• Κάνετε εγκατάσταση τις ενημερώσεις λογισμικού. Με αυτό τον τρόπο θα είναι ενημερωμένο για νέους ιούς και επιθέσεις και θα αποτρέψετε τους κυβερνοεγκληματίες να εκμεταλλευτούν τυχόν ευπάθειες του λογισμικού σας.

Μπορεί να γίνει η ίδια καταγραφή και από Smart Tv;

Ουσιαστικά, ναι. Μπορεί να γίνει καταγραφή ιδιαίτερα εφόσον είναι ενεργοποιημένη η δυνατότητα αναγνώρισης φωνής και φωνητικού ελέγχου της συσκευής. Όταν η λειτουργία αυτή είναι ενεργοποιημένη, η συσκευή μπορεί να ακούσει όχι μόνο τις εντολές που θα δώσετε, αλλά και κάθε άλλη συνομιλία και είναι πιθανό τα φωνητικά δεδομένα που λαμβάνονται να στέλνονται σε ένα τρίτο, μη κατονομαζόμενο μέρος και να διαμοιράζονται σε άλλες εταιρείες.