ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ
Μελέτη: Ο έμμηνος κύκλος συνδέεται με δομικές αλλαγές στον εγκέφαλο
Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακόμη αν και πώς αυτές οι αλλαγές επηρεάζουν τη νόηση ή τον κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών του εγκεφάλου.
Οι ορμόνες που αυξομειώνονται κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου μπορεί να αλλάζουν τη δομή του εγκεφάλου, σύμφωνα με μια νέα μελέτη ερευνητών του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στη Σάντα Μπάρμπαρα (UCSB). Οι ερευνητές διαπίστωσαν ανεπαίσθητές αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου 30 γυναικών κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού τους κύκλου. Οι αλλαγές αυτές ταυτίστηκαν με τις διακυμάνσεις τεσσάρων ορμονών.
Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακόμη αν και πώς αυτές οι αλλαγές επηρεάζουν τη νόηση ή τον κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών του εγκεφάλου. Η νέα έρευνα βασίζεται σε έναν αυξανόμενο αριθμό μελετών που δείχνουν τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν στον εγκέφαλο οι ορμόνες που σχετίζονται με τον εμμηνορροϊκό κύκλο. Γενικότερα, ενισχύει τον αριθμό των μελετών που επικεντρώνονται στις γυναίκες που έχουν έμμηνο ρύση.
«Τα περισσότερα στοιχεία που γνωρίζουμε για το ανθρώπινο σώμα προέρχονται από μελέτες που πραγματοποιήθηκαν κυρίως στο ανδρικό σώμα», δήλωσε η Βικτόρια Μπαμπένκο, πρώην διδακτορική φοιτήτρια στο UCSB, νυν ειδικός ερευνητής στην BIOPAC Systems και συν-συγγραφέας της μελέτης, η οποία δημοσιεύθηκε στην πλατφόρμα bioRxiv και δεν έχει ακόμη αξιολογηθεί από ομοτίμους.
Οι ερευνητές συγκέντρωσαν στοιχεία από 30 γυναίκες που δεν έπαιρναν ορμονικά αντισυλληπτικά και είχαν τακτικό κύκλο περιόδου. Οι ερευνητές πήραν εικόνες από τους εγκεφάλους των γυναικών σε τρία σημεία κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου τους: την έμμηνο ρύση, την ωορρηξία και τη μέση ωχρινική φάση, η οποία προηγείται της εμμήνου ρύσεως και συχνά συνδέεται με συμπτώματα προεμμηνορροϊκού συνδρόμου (PMS).
Οι ερευνητές συνέλεξαν δεδομένα για τον όγκο του εγκεφάλου και για δύο διαφορετικούς τύπους εγκεφαλικού ιστού: τη φαιά ουσία, η οποία περιέχει τα κύρια σώματα των εγκεφαλικών κυττάρων- και τη λευκή ουσία, η οποία συνδέει και επιτρέπει την επικοινωνία μεταξύ των κυττάρων. Μέτρησαν το πάχος του φλοιού και συνέλεξαν δεδομένα που σχετίζονται με τον τρόπο διάχυσης του νερού στη λευκή ουσία του εγκεφάλου.
«Αυτή η εξέταση της διάχυσης του νερού μας επιτρέπει να κατανοήσουμε καλύτερα πώς είναι δομημένες οι ίνες της λευκής ουσίας», δήλωσε στο Live Science η Έρικα Κομάσκο, αναπληρώτρια καθηγήτρια μοριακής ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα στη Σουηδία, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη.
Ενώ διερευνούσε τη δομή του εγκεφάλου, η ερευνητική ομάδα εξέτασε επίσης τις αλλαγές σε τέσσερις ορμόνες κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου: την οιστραδιόλη (ένα είδος οιστρογόνου), την προγεστερόνη, την ωχρινοτρόπο ορμόνη (LH) και την ορμόνη διέγερσης των ωοθυλακίων (FSH). Τα επίπεδα των οιστρογόνων και της LH κορυφώνονται κατά τη διάρκεια της ωορρηξίας, ενώ η προγεστερόνη κορυφώνεται κατά τη διάρκεια της ωχρινικής φάσης. Η FSH, αντίθετα, παραμένει πιο σταθερή, αλλά επίσης κορυφώνεται κατά τη διάρκεια της ωορρηξίας και φτάνει σε σχετικά υψηλά επίπεδα στο τέλος της ωχρινικής φάσης και κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως.
Σε όλες τις περιοχές του εγκεφάλου που εξέτασε η ομάδα, οι συγκεντρώσεις των οιστρογόνων και της LH συσχετίστηκαν με την αποτελεσματικότητα της διάχυσης του νερού στη λευκή ουσία. Αυτό αντικατοπτρίζει αλλαγές στη «μικροδομή» της λευκής ύλης, που ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι αντικατοπτρίζουν αλλαγές στη συνδεσιμότητα, αλλά αυτό έχει αμφισβητηθεί από άλλους επιστήμονες.
Εν τω μεταξύ, η συγκέντρωση της FSH συσχετίστηκε με το πάχος του φλοιού καθώς αυξομειωνόταν όπως και η φαιά ουσία του φλοιού. Είναι ενδιαφέρον ότι σε αρκετές περιοχές του εγκεφάλου, η FSH και η προγεστερόνη φάνηκε να έχουν αντίθετες συσχετίσεις με τη διάχυση και το πάχος του φλοιού – οι αυξήσεις της FSH αντιστοιχούσαν σε λιγότερο ελεύθερα διαχεόμενο νερό και μεγαλύτερο πάχος του φλοιού, ενώ οι αυξήσεις της προγεστερόνης συνδέονταν με τα αντίθετα μοτίβα.
Παρόλο που ο συνολικός όγκος του εγκεφάλου παρέμεινε ο ίδιος, οι αυξήσεις της προγεστερόνης συνδέθηκαν με αυξήσεις στον όγκο του εγκεφαλικού ιστού και με μειώσεις στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό που περιβάλλει τον εγκέφαλο, τον προστατεύει και τον βοηθά να απομακρύνει τα απόβλητα.
Η μελέτη αυτή δεν είναι η πρώτη που εξετάζει τις αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου, αλλά είναι αξιοσημείωτη γιατί εστιάζει στους ιστούς του εγκεφάλου. Άλλες μελέτες έχουν χρησιμοποιήσει διαφορετικές μεθόδους για την καταγραφή αυτών των αλλαγών. Για παράδειγμα, μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Nature Mental Health» χρησιμοποίησε μαγνητικές τομογραφίες υψηλής ανάλυσης για να εντοπίσει διαφορές στον όγκο σε διάφορες περιοχές του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου.
Ένας περιορισμός της συγκεκριμένης μελέτης ήταν ότι οι σαρώσεις που πραγματοποιήθηκαν σε διαφορετικά σημεία του κύκλου κάθε συμμετέχουσας μπορεί να μην ήταν απόλυτα συγχρονισμένες, ιδίως για την ωορρηξία και τη μέση ωχρινική φάση. Για τον προσδιορισμό αυτών των φάσεων, οι συμμετέχοντες χρησιμοποίησαν ένα τεστ ωορρηξίας, το οποίο μπορεί να έχει κάποιες διακυμάνσεις. Ένας άλλος περιορισμός είναι ότι όλες οι γυναίκες που συμμετείχαν ήταν κάτω των 30 ετών. Έτσι, οι συσχετίσεις που διαπίστωσαν οι ερευνητές ενδέχεται να είναι διαφορετικές σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας.
Αν και η μελέτη θα μπορούσε να συμπεριλάβει περισσότερα άτομα, η ερευνητική ομάδα δήλωσε πως το μέγεθος ήταν τυπικό ή και μεγαλύτερο από το μέσο όρο για μια μελέτη απεικόνισης αυτού του τύπου, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς ότι συνέλεξαν δεδομένα από κάθε άτομο σε τρεις διαφορετικές χρονικές στιγμές.
Οι μελλοντικές μελέτες θα μπορούσαν να επικεντρωθούν στο πώς αυτές οι αλλαγές επηρεάζουν την ψυχική υγεία ενός ατόμου κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου ή τον κίνδυνο εμφάνισης παθήσεων όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ, η οποία είναι πιο συχνή στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άνδρες. Άλλες έρευνες θα μπορούσαν να εξετάσουν πώς αυτές οι αλλαγές μπορεί να επηρεάζουν τη συμπεριφορά, κάτι που η πρόσφατη μελέτη δεν διερεύνησε.
«Πρόκειται ουσιαστικά για μια ανατομική μελέτη», δήλωσε η Δρ. Σάρα Μπέργκα, καθηγήτρια και πρόεδρος μαιευτικής και γυναικολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μπάφαλο στην πολιτεία της Νέας Υόρκης, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη.
Οι ερευνήτριες ελπίζουν πως η έρευνά τους θα βοηθήσει τους επαγγελματίες της ιατρικής να ενσωματώσουν καλύτερα τις ευρείες επιπτώσεις του εμμηνορροϊκού κύκλου στην ιατρική φροντίδα.
ΠΗΓΗ: Live Science
